به گزارش گروه داده‌کاوی ایرنا، با گذشت صد روز از شروع به کار رسمی دولت سیزدهم، فضای مجازی همچنان جولانگاه نقد و تخریب طیف‌های سیاسی مخالف دولت قرار دارد. تخریب‌ها و انتقاداتی که خیلی زود و همزمان با معرفی سیدابراهیم رئیسی به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری و به طور سازماندهی شده‌ای کلید خورد و طیف‌های سیاسی مشخص و با هدف متمرکز در داخل و خارج کشور به تولید محتوای انتقادی و تخریبی علیه دولت و شخص ریاست جمهوری پرداختند. در مقابل دولت و به خصوص شخص رئیس‌جمهوری در رویکردی مثال‌زدنی و قابل تامل بدون توجه به این فضاسازی‌ها به اقدامات و سیاستگذاری‌های خود در عرصه‌های مختلف مردمی و میدانی ادامه دادند. برای نمونه سید ابراهیم رئیسی به عنوان شخص نخست اجرائی کشور در هیچ یکی از سخنرانی‌ها و نشست‌های رسمی خود، پای دولت‌های قبل را در ایجاد و شکل‌گیری مشکلات کشور وسط نکشید و همواره به جای در دام افتادن در این فضاسازی‌های رسانه‌ای و بداخلاقی‌های سیاسی، توصیه کار و تکیه به ظرفیت‌های داخلی را به کابینه خود گوشزد کرد.
با استخراج ۸۸ هزار توئیت که در فاصله زمانی ۱۶ مرداد تا ۲۳ آبان با استفاده از سامانه پایشگر شبکه‌های اجتماعی استخراج شده، داده‌های مرتبط با نظرات کاربران توئیتر فارسی در مقایسه عملکرد سید ابراهیم رئیسی و حسن روحانی مورد داده‌کاوی قرار گرفته است. روش کیفی تحلیل مضمون و رویکرد کمی نشان‌داده‌شده در نمودارها، برجسته‌ترین و پرتکرارترین مضامینی که کاربران توئیتر فارسی در مقام مقایسه حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی منتشر کردند، تحلیل و بررسی کرده است:
کارآمدی، عزم واراده و واکسیناسیون کرونا، مهمترین دغدغه‌ها
درخصوص موضوع‌هایی که دو رئیس‌جمهوری را با هم مقایسه کرده‌اند بیشترین حجم موضوع‌ها (۲۹ درصد) به کارآمدی کلی و ثمربخشی دولت مربوط می‌شود. اراده برای انجام کار برای کشور، دومین موضوع مورد توجه کاربران بوده و مدیریت کرونا به وسیله واکسیناسیون و همچنین اوضاع سیاست خارجی و مذاکرات نیز دغدغه‌های مهم کاربران در این مقایسه هستند.
با نگاهی به موضوع‌های مورد مقایسه، می‌توان گفت آن مواردی از نظر کاربران بیشتر صحبت شده که نقطه قوت دولت کنونی و نقطه ضعف دولت قبلی است. به طور نمونه، مساله و مشکلات تورم و گرانی و سقوط بورس هنوز در دولت جدید حل نشده است؛ البته مدت ۱۰۰ روز برای حل این مسائل بغرنج کافی نیست لذا کاربران به این دو موضوع توجه زیادی نداشتند. آنها تلاش کرده‌اند به موضوع‌هایی بپردازند که در این ۱۰۰ روز در دولت جدید قوت آن را مشاهده کرده اما در دولت قبلی عملکرد در آن حوزه را ضعیف دیدند.
نارضایتی فراوان از دولت پیش و امید به دولت جدید
تحلیل موضوع‌ها و رویکردهای منتشرشده درخصوص مقایسه عملکرد دولت رئیسی و روحانی نشان می‌دهد درصد رضایت و رویکرد حمایتی کاربران در همه موضوع‌ها نسبت به رئیس دولت سیزدهم با اختلاف، بیشتر از آقای روحانی است. ۶۲ درصد کاربران رویکرد حمایتی و مثبت نسبت به عملکرد دولت آقای رئیسی در این مدت داشته و ۹۳ درصد کاربران نسبت به عملکرد آقای روحانی در همان موضوع‌های مورد مقایسه، رویکرد منفی و انتقادی داشته‌اند.
عملکرد روحانی در هشت سال گذشته، در زمینه‌ها و موضوع‌های مختلف مورد انتقاد شدید کاربران توئیتر فارسی قرار گرفته است. رویکرد انتقادی و گاهی آمیخته با کنایه و حتی توهین به دولت‌های یازدهم و دوازدهم در همه محورها و موضوع‌های موجود در محتوای منتشرشده از سوی کاربران با موضوع مقایسه عملکرد رئیسان‌جمهوری کنونی و سابق، به‌گونه‌ای محسوس و چشمگیری قابل مشاهده است به‌گونه‌ای که در همه موضوع‌های طرح شده، مجموع رویکردهای حمایتی و خنثی، با اختلاف، از رویکردهای منفی و انتقادی کمتر است.
کارآمدی و ثمربخشی دولت
در بین موضوع‌ها و مسائل طرح شده در توئیت‌های مربوط به مقایسه عملکرد ۱۰۰ روزه دولت سیزدهم با عملکرد کلی دولت قبل، بیشترین آمار متعلق به موضوع کارآمدی و ثمربخشی دولت و قوه مجریه است.
کاربران با اشاره به مشکلات عدیده موجود در کشور در زمینه‌های مختلف و همچنین بسترها و فرصت موجود برای حل این مسائل، عملکرد دولت‌های رئیسان دولت دوازدهم و سیزدهم را مورد بررسی قرار داده و نتایج و میزان کارآمدی و نتیجه بخشی اقدامات را مقایسه کردند.
۹۷ درصد کاربرانی که محور کارآمدی و ثمربخشی دو دولت را مورد مقایسه قرار داده‌اند، رویکردی منفی نسبت به دولت روحانی داشته و عملکرد دولت دوازدهم را فاقد نتیجه مشخص و مفید اعلام کرده‌اند؛ این در حالی است که ۶۰ درصد کاربرانی که درخصوص نتیجه‌بخش بودن اقدامات دو دولت، محتوا منتشر کرده‌اند، عملکرد ۱۰۰ روزه دولت رئیسی را مفیدتر و مثمرثمرتر از دولت قبل دانسته و اقدامات دولت سیزدهم را مورد ستایش قرارداده‌اند.
البته بسیاری از محتواهایی که با رویکرد خنثی و بدون جهت‌گیری مشخص نسبت به عملکرد دولت سیزدهم منتشر شده‌اند نیز دارای چشم‌انداز و بینش امیدوارانه نسبت به نتایج عملکرد رئیسی در آینده هستند. همچنین ۲۷ درصد کاربران در این موضوع نیز رویکردی انتقادی نسبت به عملکرد رئیسی داشته و کارنامه ۱۰۰ روزه این دولت را کارآمد نمی‌دانند.
عزم و اراده انجام کار
دومین محور و موضوع پرتکرار و مهم از نگاه کاربران توئیتری در مقایسه دولت‌های کنونی و قبلی، عزم و اراده انجام کار توسط شخص رئیس‌جمهوری و کابینه وی است. رویکرد منتشرشده درباره اهتمام رئیسان‌جمهوری و دولت‌ها در انجام وظایف و حل مشکلات، درخصوص آقایان رئیسی و روحانی همانند دو روی یک سکه است؛ به‌گونه‌ای که بیشتر کاربران، دولت روحانی را «کسل و کم همت» دانسته و دولت رئیسی را «دارای روحیه کار و اهتمام بالا به حل مشکلات جامعه» معرفی کرده‌اند.
اشاره کاربران به رخوت و عملکرد فرسایشی دولت‌های یازدهم و دوازدهم و مقایسه آن با حضور مستمر و پیگیری‌های شخصی رئیسی در استان‌های مختلف، از مهمترین موارد موجود در محتوا با محوریت عزم و اراده دولت‌ها برای انجام امور اجرایی کشور است.
واکسیناسیون کرونا
محور پرتکرار بعدی مربوط به مقایسه عملکرد دو دولت در زمینه واکسیناسیون عمومی علیه کروناست. در این موضوع به‌علت فعالیت گسترده مخالفان واکسن اجباری در شبکه‌های اجتماعی، تعداد رویکرد انتقادی ثبت شده نسبت به اقدامات دولت رئیسی در این محور بیش از دیگر محورهاست. سهم حامیان و طرفداران اقدامات رئیسی درخصوص واکسیناسیون کرونا، بیش از ۵۰ درصد محتوای منتشرشده در این زمینه است. در نقطه مقابل نیز همانند بیشتر محورها، در این محور نیز بیشتر کاربران، موضعی انتقادی نسبت به عملکرد روحانی داشته و اقدامات وی را در زمینه کنترل کرونا و واردات واکسن و حمایت از واکسن‌های داخلی مورد نقد قرار داده‌اند.
سیاست خارجی و مذاکرات
سیاست خارجی و مواضع و عملکرد دولت‌ها درباره مذاکرات با کشورهای دیگر، چهارمین موضوع مهم و پرشمار در میان محتوای منتشرشده توسط کاربران است. حدود ۴۰ درصد کاربران این موضوع، عملکرد ۱۰۰ روزه دولت رئیسی در زمینه سیاست خارجه را مفیدتر و موثرتر از عملکرد منفعلانه روحانی و اتکای صرف ایشان به برجام دانسته و به اقداماتی همچون عضویت ایران در پیمان شانگهای و تماس تلفنی رئیسی با رئیسان‌جمهوری کشورهای مختلف از جمله فرانسه اشاره می‌کنند.
حدود نیمی از کاربران این موضوع نیز نسبت به عملکرد رئیسی در حوزه سیاست خارجی ابراز نارضایتی کرده‌اند. اشاره به سابقه افراد وزارت امورخارجه و تیم مذاکره‌کننده و نقد نگرش سیاسی این افراد از مهمترین دلایل این نارضایتی است.
در خصوص عملکرد روحانی در حوزه سیاست خارجی، ۸۲ درصد کاربران موضعی انتقادی اتخاذ کرده‌اند. اتکای صرف و بیش از حد به برجام، معطل نگه‌داشتن کشور در ازای نتیجه مذاکرات با غرب و به فرجام نرسیدن برجام، از جمله موارد مهم منتقدان نتایج اقدامات روحانی در زمینه سیاست خارجی است.
مدیریت بحران
مدیریت بحران‌هایی همچون گرانی بنزین و آبان ۹۸ محور پرتکرار بعدی مورد اشاره کاربران است. بروز حمله سایبری به سامانه سوخت‌رسانی کشور سبب مقایسه شیوه عملکرد دولت رئیسی با روحانی در موضوع گرانی بنزین در سال ۹۸ است.
۹۶ درصد کاربران صحبت‌کننده در این موضوع، عملکرد و شیوه مدیریت بحران رئیسی را مثبت ارزیابی کرده و در نقطه مقابل، ۹۶ درصد کاربران، دولت روحانی را فاقد تدبیر لازم برای مدیریت مساله گرانی بنزین و قضایای ناشی از آن دانستند.
مردمی بودن
«مردمی بودن» و از جنس مردم بودن بدنه دولت و شخص رئیس‌جمهوری، موضوع دیگری است که کاربران اقدامات دو دولت را در این زمینه مورد مقایسه قرار دادند. حدود ۹۶ درصد کاربران صحبت‌کننده در این موضوع با یادآوری سفرهای استانی رئیسی و حضور در میان مردم، وی و کابینه دولت را مردمی و از جنس خود مردم قلمداد کرده‌اند.
بیش از ۹۵ درصد کاربران نیز دولت دوازدهم را اشرافی و دارای نگاه از بالا به مردم معرفی کرده و نسبت به این موضوع اعلام نارضایتی کرده‌اند.
کنترل گرانی و تورم
۹۰ درصد کاربران مقایسه‌کننده عملکرد دو دولت در زمینه کنترل گرانی و تورم، موضعی انتقادی و به شدت منفی در خصوص روحانی دارند. گرانی افسارگسیخته و فقدان تدبیر لازم برای کنترل آن از یک‌سو، ایجاد رانت‌های اقتصادی و ویژه‌خواری افراد منتسب به دولت نیز از سویی دیگر سبب نارضایتی گسترده کاربران از دولت روحانی شده است.
حامیان و مخالفان نتیجه اقدامات رئیسی در زمینه کنترل گرانی نیز هر دو به میزان ۴۳ درصد، نظرات خود را منتشر کرده‌اند. اشاره به جلوگیری از انتشار پول و کنترل نقدینگی توسط دولت رئیسی از جمله دلایل حامیان عملکرد وی در حوزه اقتصادی است. در نقطه مقابل نیز افرادی با اشاره به عدم تفاوت قیمت کالاهای اساسی پس از روی کار آمدن کابینه جدید، نسبت به عملکرد دولت جدید موضعی انتقادی اتخاذ کردند.
دیگر موضوع‌ها
درصد بالایی از کاربران با اشاره به جوانگرایی و استفاده از نخبگان در دولت سیزدهم و عدم استفاده از اقوام و آشنایان مسئولان در مناصب دولتی، به تمجید عملکرد دولت رئیسی نسبت به دولت روحانی پرداخته و دولت دوازدهم را «پیر و رانتی» معرفی کردند.
محور بورس و انتظارات کاربران مبنی بر رسیدگی دولت‌ها به مشکلات و مالباختگان بازار سرمایه، از دیگر مسائل مورد اشاره کاربران است. کاربران در این موضوع نسبت به هر دو دولت موضعی منفی و انتقادی داشتند.
موضوع‌های دیگری همچون سند ۲۰۳۰، شیوه سخنرانی و صحبت در محافل مختلف، ساماندهی بازار مسکن، توجه به اقلیت‌ها و اهل سنت، اتکا به داخل و متکی نبودن صرف به مذاکرات، مدیریت شستا و سازمان تامین اجتماعی و اشتغال‌زایی نیز توسط کاربران مطرح شده که البته حجم بسیار کمی داشته‌اند. در بیشتر این موضوع‌ها کاربران از نتایج اقدامات آقای رئیسی ابراز رضایت کرده و در مقابل نسبت به عملکرد دولت ناراضی بودند.
نقد و نظر ایرنا
۱. «کارآمدی و ثمربخشی دولت» و «عزم و اراده انجام کار» پرتکرارترین مقوله‌هایی بودند که کاربران توئیترفارسی در مقایسه عملکرد سیدابراهیم رئیسی و حسن روحانی درباره آن تولید محتوا کردند. در مقابل، «سند۲۰۳۰»، «مبارزه با رانت و استخدام»، «ادعای نفوذ و خرابکاری عامدانه» از کم‌تکرارترین مقولات استخراج شده از بیش از ۸۸ هزار توییت کاربران مختلف توییترفارسی است.
۲. مقایسه رویکرد کاربران توئیتر فارسی در ۱۳ مقوله اصلی نشان از نارضایتی نسبتا مطلق از عملکرد حسن روحانی و رضایت به نسبت زیاد از عملکرد سید ابراهیم رئیسی در ۱۰۰ روز نخست دولت سیزدهم دارد. بجز مواردی چون «سیاسیت خارجه» و «جوانگرایی» در دولت، بقیه مقوله‌های مورد بررسی در ارتباط با عملکرد حسن روحانی با نارضایتی بیش از ۹۰ درصدی کاربران همراه است، این درحالیست که کاربران مختلف توئیتر فارسی در مواردی چون «عزم و اراده انجام کار»، «مردمی بودن»، «مدیریت بحران»، «ادعای نفوذ» و «سند ۲۰۳۰» به حمایت بالای ۷۵ درصدی رئیس دولت سیزدهم رای مثبت نشان دادند.
۳. داده‌کاوی ایرنا نشان داد که مقولات مرتبط با بورس، جوانگرایی و استفاده از متخصصان در کابینه، بازار مسکن، توجه به اقلیت‌ها و اشتغال‌زایی اصلی‌ترین مطالبات مجازی‌های توئیتر از رئیس جمهوری بوده که در ۱۰۰ روزه نخست دولت سیزدهم بیشترین بازخورد انتقادی در میان کاربران توییتر داشته است.
۴. مقایسه کلی حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی در ۱۳ مقوله برجسته نشان از امیدواری و اعتماد کاربران به رئیس دولت سیزدهم دارد تا جایی که به جز مقولات اقتصادی، میزان رضایت کاربران در موضوعات مختلف سیاسی، امنیتی، اجتماعی و ... به سیدابراهیم رئیسی تا حد قابل توجهی افزایش داشته است.
۵. یررسی نتایج حاصل از رویکرد مخاطبان به موضوع واکسیناسیون کرونا در دولت حسن روحانی و سید ابراهیم رئیسی نیز نتایج جالبی در برداشته است؛ در حالیکه، بیش از ۹۰ درصد کاربران از روند واکسیناسیون در دولت یازدهم و دوازدهم اعلام نارضایتی کردند، رویکرد حدود ۵۰ درصدی موافقان و ۵۰ درصدی مخالفان به واکسیناسیون کرونا در دولت سیزدهم در خور توجه و تامل است. تحلیل محتوای توئیت‌های انتقادی در این مضمون بیش از هر چیز به اجباری شدن واکسیناسیون در دولت سید ابراهیم رئیسی اشاره دارد.
۶. باوجود فضاسازی رسانه‌ای گسترده‌ای که منتقدان دولت و مخالفان نظام از چهره و شخصیت رئیس‌جمهوری در فضای مجازی نشان می‌دهنکاربران توئیتر در میان ۱۳ مقوله برجسته مقایسه‌ای میان حسن‌روحانی و سیدابراهیم‌رئیسی، به ۲ مورد به طور مستقیم(عزم و اراده انجام کار و مردمی بودن) و ۹ مورد به طور غیر مستقیم(مدیریت بحران، کارآمدی، مبارزه بار رانت و...) اشاره داشتند که در تایید و رضایت نسبی از عملکرد شخصیتی و حرفه‌ای رئیس دولت منتشر شده است.
