به گزارش حوزه تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، محمدرضا مردانی رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در گردهمایی استادان دانشگاه‌های استان گیلان که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت به مناسبت یکصدمین سال بزگداشت نهضت جنگل و هفته بسیج برگزار شد، ضمن تجلیل و تکریم ازمقام منزلت شهید میرزا کوچک خان و شهدای گرانقدر و مظلوم بسیج و هشت‌هزار شهید قهرمان استان گیلان، با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب درباره میرزا کوچک خان جنگلی، افزود: نهضت اسلامی جنگل یکی از نهضت‌های ضداستبدادی و ضد استعماری تاریخ معاصر است. آرمان میرزا کوچک خان از نهضت جنگل اخراج نیروهای بیگانه، برقراری امنیت و رفع بی‌عدالتی، مبارزه با خودکامگی و استبداد و برقراری استقلال بود که به تعبیر مقام معظم رهبری او مینیاتوری از جمهوری اسلامی را پیاده کرد.
مردانی در ادامه ضمن بیان تاریخچه‌ای از آغاز نهضت جنگل عنوان کرد: این نهضت به مدت ۷ سال ادامه یافت و رهبر و شخص اول این نهضت شهید میرزا یونس استاد سرایی معروف به میرزا کوچک خان جنگلی است. او یک روحانی روشنفکر، آگاه، مبارز و فداکار، تحصیل کرده در حوزه علمیه مسجد محمودی تهران بود که توانست هم‌زمان در مقابل استعمار انگلیس، اتحاد جماهیر شوروی و استبداد داخلی مبارزه کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اسلامی بودن نهضت جنگل و تکیه بر شعارهای قرآنی، تاکید بر فرایض دینی، اخلاق اسلامی و وطن دوستی را از ویژگی‌هایی دانست که از میرزا شخصیتی ایرانی- اسلامی ساخته بود.
به گفته رئیس سازمان بسیج اساتید کشور، دستاوردهای نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک خان آثار ارزشمندی داشته است. این نهضت اسلامی استعداد و انرژی ملت ایران را برای انقلاب نشان داد و به بیگانگان ثابت کرده است که سلطه بر ملت ایران و مردم مسلمان با توجه به عقاید مذهبی پایدار نخواهد ماند. همچنین نهضت جنگل قرارداد استعماری پنهانی را که بین دولت وقت ایران و انگلیس درسال (۱۹۱۹) منعقد شده بود و بر اساس این قرارداد تمامی امور کشوری و لشکری ایران زیر سلطه مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت می‌گرفت را لغو کرد.
مردانی افزود: مبارزه هفت ساله نهضت جنگل با روس‌ها وانگلیس‌ها نشاندهنده استقلال خواهی برای عزت میهن اسلامی و دفاع از دین و مکتب اسلام بود و درس عبرتی برای استعمار خارجی و استکبار داخلی شد.
* نهضت اسلامی جنگل؛ مینیاتوری از جمهوری اسلامی
رئیس سازمان بسیج اساتید کشور تاکید کرد: به فرموده رهبر حکیم انقلاب، این نهضت مینیاتوری از جمهوری اسلامی بود.
مردانی سپس برخی عوامل شکست و فروپاشی نهضت جنگل را برشمرد و آن را سرشار از درس‌ها و پیامدهای روشنگری برای مردم مسلمان ایران دانسته و گفت: بررسی این عوامل می‌تواند عبرت‌های زیادی در تداوم انقلاب اسلامی داشته باشد و عظمت انقلاب اسلامی و استمرار عزت‌مندانه چهل سال گذشته را روشن سازد.
وی گفت: به فرموده شهید مرتضی مطهری برای درک قانونمندی هر بخش از طبیعت و حوادث جهان باید در همان قسمت مطالعه کرد. برای بدست آوردن شرایط، عوامل و قوانین تداوم انقلاب اسلامی باید تاریخ انقلاب‌ها را ورق زد. درس‌ها و آموزه‌های بسیاری برای گام دوم انقلاب در متن نهضت های تاریخ معاصر ایران وجود دارد که می‌تواند در تحولات سیاسی و اجتماعی و پیشرفت و شکست حرکت‌ها و انقلاب‌ها موثر باشد. بدون شک تاریخ هم آموزنده و هم سودمند است.
مردانی تصریح کرد: بنابراین مطالعه و تدبر در ابعاد و عوامل شکست‌ها و موفقیت‌های نهضت جنگل برای تداوم انقلاب اسلامی و نهضت‌های مقاومت جهان اسلام ضروری بوده و روشنگر تداوم انقلاب اسلامی است. همچنین بررسی عوامل و علل مصادره و یا انحراف در نهضت جنگل به نوبه خود حائز اهمیت و قابل تامل است.
وی در ادامه در خصوص علل و عوامل شکست نهضت جنگل بیان کرد: نفوذ فرصت‌طلبان به داخل نهضت جنگل به علت نبود دقت کافی در عضوگیری و فقدان روند انتخاب، تحقیق از صاحب‌منصبان، داوطلبان و فرماندهان نهضت جنگل، مبارزه و نفوذ منافقان، کمونیست‌ها، وابستگان به شوروی مارکسیستی یکی از عوامل مهم شکست نهضت جنگل است. در این رابطه همراهان میرزا را می توان به دو دسته تقسیم کرد؛ گروه اول مجاهدان و مبارزان صدیق که تا آخر مبارزه با میرزا هم عقیده بودند و ایستادگی کردند و گروه دوم، همراهان سست عقیده و منفعت طلب که در جریان آزادی به دنبال منافع شخصی خود بودند.
وی افزود: رضاخان میرپنج هم چون نوکر انگلیس بود مدام در مخالفت با نهضت جنگل اعلامیه صادر و در صدد کشتن میرزا پاداش مشخص کرده بود. در این میان خیانت برخی نزدیکان میرزا به دلیل تهدید و تطمیع حکومت و نیز رفاه طلبی و عافیت‌طلبی از یک سو و فرسایشی بودن جنگ و مشقت‌های آن از طرف دیگر برخی از یاران میرزا را از پای درآورد و زمینه‌ساز پیوستن به قوای دولتی شد. برخی وعده‌های دروغین به یاران نهضت نیز حقه‌ی دیگری برای تسلیم بود. برای مثال دکتر حشمت به همراه گروه خود با وعده رضاخان برای ادامه تحصیل در اروپا به میرزا پشت کرد ولی بدار آویخته شد و بعد از تسلیم شدن احمد کسمائی به دولت نیز انتظامات جنگل به هم ریخت.
* انحراف و مصادره نهضت جنگل از سوی جریان‌های مختلف
گرایش به انفکاک روحانیت و دین از سیاست عامل دیگری برای شکست نهضت جنگل بود. به دلیل ضعف بنیه دینی و مذهبی در میان یاران میرزا و تغییرات ایجاد شده در هیئت اتحاد اسلام و تبدیل هیئت به کمیته و نفوذ افراد غیر دینی در کمیته نهضت جنگل، ساده اندیشی، نفوذ کمونیست‌ها و کوشش در راه تغییر ماهیت نهضت جنگل و هماهنگی و همکاری استبداد داخلی و استعمار خارجی در مبارزه با نهضت از دیگر عوامل سقوط نهضت جنگل بود که این استاد دانشگاه به بیان آن پرداخت.
مردانی عنوان کرد: آنچه در خصوص نهضت جنگل و عوامل سقوط آن بیان شد، هرگز از ارزش‌های والای این نهضت عظیم و ماندگار و شخصیت بی‌نظیر میرزا کوچک خان کم نمی‌کند بلکه در تمامی انقلاب‌ها اشتباهات و خیانت‌هایی وجود داشته است و خواهد داشت. در انقلاب اسلامی هم نفوذ لیبرالها و دولت موقت را شاهد بوده‌ایم و میدانیم ترور ۷۲ تن از یاران امام(ره ) به وسیله افراد نفوذی بود و همین‌طور ترور شهید رجایی و شهید باهنر توسط منافقین نفوذی انجام شد. ولیکن هیچ کدام از این موارد از عظمت انقلاب نکاسته است.
وی سپس به موضوع انحراف و مصادره نهضت جنگل از سوی جریان‌های مختلف پرداخت و بیان کرد: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران خط تحریف و نقد و مصادره برای انحراف انقلاب اسلامی نیز در جریان بوده است. مانند فعالیت جریان‌های چپ‌گرا، لیبرال، فعالیت منافقین و جریانات التقاطی، اختلافات قومی و مذهبی، شورش‌های محلی و منطقه‌ای، تلاش استکبار برای باز‌گرداندن عوامل رژیم سابق، تحمیل یک جنگ نابرابر 8 ساله بعد از شکست در توطئه‌های قبلی، راه‌اندازی جنگ نرم و تداوم تهاجم فرهنگی، تجاوز به مرزهای اندیشه‌ای و فکری و جنگ اقتصادی، شناختی و هیبریدی برای متوقف کردن و سرنگونی نظام در چهار دهه گذشته از جمله این تلاش‌ها بوده است.
مردانی در ادامه دو محور اساسی برای تحریف جریان مقاومت اسلامی جنگل را بیان کرد و از تلاش دو جریان انحرافی برای انحراف در نهضت یا مصادره میرزا سخن گفت.
* تحریف تاریخ و تلاش برای تخطئه، هویت‌سازی جعلی و شایعه سازی نسبت به جلوه‌های مقاومت اسلامی
وی افزود: تحریف تاریخ و تلاش برای تخطئه، هویت‌سازی جعلی و شایعه سازی نسبت به جلوه‌های مقاومت اسلامی نیز یکی از مظاهر جدی تهاجم فرهنگی است و در یکی از این حملات تحریفی، تحریف نهضت جنگل مدنظر است. دو محور اساسی برای تحریف جریان مقاومت اسلامی جنگل مطرح است؛ یکی نشان دادن چهره‌ای تجدد گریز و متحجر و خشن ازمیرزا و رهبری نهضت و دیگری مصادره شخصیت والای میرزا توسط جریانات التقاطی و انحرافی.
مردانی ادامه داد: در دیدگاه اول یعنی معرفی چهره‌ای تجدد گریز و خشن از میرزا باید گفت در این دیدگاه مذهبی و انقلابی بودن ایشان نه تنها کتمان و انکار نمی‌شود، بلکه بر آن تاکید هم می‌شود ولی اقدام به معرفی چهره‌ای دُکم، خشک و تمامیت خواه از میرزا کرده‌اند. با ذکر تقطیعاتی از کتب تاریخی بیداری ایرانیان اثر ناظم الاسلام کرمانی و یا کتاب تاریخی احزاب سیاسی ملک‌الشعرای بهار، میرزا فردی خودخواه، ترسو و قدرت‌طلب معرفی می‌شود در حالیکه صدها سند تاریخی وجود دارد که میرزا در رشادت و پایمردی زبانزد بوده است.
وی ادامه داد: پیش‌قراول بودن، مجروحیت در جنگ‌های مختلف با روس‌ها؛ جنگ کساء، مالکون ، ماسوله روایتی صحیح از این مسئله است که رد اتهام قدرت‌طلبی و خودخواهی و استفاده از مشورت شورا در تمامی حرکت‌های جنگل بوده است و امضای میرزا در تمامی مستندات بنام صدر شورای انقلاب قید شده است و بیانیه‌های نهضت با عنوان شورای انقلابی جمهوری ایران نشاندهنده عقلانیت و مشورت‌پذیری وی بوده است.
رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در ادامه عنوان کرد: در محور دوم مصادره شخصیت ارزشمند میرزا، این روحانی مجاهد است که به سه جریان قابل تقسیم است؛ اول انتصاب میرزا به جریانات تجزیه طلب ، دوم انتصاب میرزا کوچک خان به جریانات سوسیالیستی و سوم مصادره میرزا توسط جریانات سازشکار است.
مردانی افزود: در خصوص انتصاب میرزا به جریانات تجزیه‌طلب باید گفت، در هیچکدام از مکتوبات برجا مانده اثری از تمایلات تجزیه طلبانه نیست. در زمان سیطره کامل بر گیلان از لفظ جمهوری ایران استفاده شده نه جمهوری گیلان. همچنین بعد از استیلای میرزا بر بخش اعظمی از اراضی استان‌های شمالی، وی بیانیه فریاد ملت مظلوم ایران از حلقوم فدائیان جنگل گیلان را منتشر کرد که نشانه این است که میرزا به دنبال یکپارچگی ایران بوده است.
این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: در خصوص مورد دوم یعنی انتصاب میرزا به جریانات سوسیالیستی، می توان گفت که اصولا نهضت جنگل، هیئت اتحاد اسلام نام نهاده شد و این التزام به اسلام و مشی انقلابی‌گری مذهبی با انتخاب نام هیئت اتحاد اسلام در تمامی ۹فصل و۳۴ ماده اساسنامه که در سال ۱۹۱۵ منتشر شد، منعکس شده است. البته تعدادی از چهره‌های نهضت جنگل در طول زمان استحاله شده یا نفوذی در آمدند. نفوذی‌های بریتانیای کبیر و یا جریان مارکسیستی شوروی سابق از جمله آنهاست که در تاریخ قید شده است.
* پیام کنگره دانشگاهی گرامیداشت نهضت جنگل ؛ تاکید بر لزوم مذاکره مقتدرانه، با عظمت و دلیرانه
مردانی افزود: خط سوم این جریان، یعنی مصادره میرزا توسط جریانات سازشکار طرفداران داخلی بیشتری دارد. این خط انحرافی می‌کوشد تا با نگاهی به مذاکرات و مصالحه‌های میرزا که حسب اقتضای زمان و مکان بوده است، مصادیقی از سازش توسط انقلابیون متقدم برای مخاطب عام بسازد و مشی سازشکارانه را به عنوان مصادیق تاریخی نهضت‌های اسلامی جنگل جلوه دهد .
وی ادامه داد: بخش اعظمی از مذاکرات میرزا با دولت مرکزی بوده و با نیابت علی خان ظهرالدوله- ابوالفتح خان حشمت‌الدوله و صالح خان آصف‌الدوله که همگی نشان دهنده تلاش میرزا برای متقاعد کردن آنان و وارد شدن ازدر دوستی و انذار و تبشیر بود و با نیت جلوگیری از ریخته شدن خون هم‌وطنان بوده است. ولی در مذاکرات با طرف‌های خارجی اگر چه نهضت میرزا در مقیاس جهانی مطرح نبود، ولی در هر گونه مذاکره با طرف خارجی آنچنان با هیبت و دلیرانه وارد شد که توانست از دو ابرقدرت وقت یعنی انگلیس و شوروی امتیازات مهمی بگیرد بدون آنکه امتیازی بدهد.
مردانی یادآور شد: پس از شکست روس‌ها و انگلیسی‌ها از نهضت جنگل ، این نهضت با دست پر در سال ۱۲۹۷ وارد مذاکره شد. در این مذاکرات انگلیس حاضر شد ضمن اعتراف به دخالت در امور داخلی ایران اجازه بگیرد تا نیروهایش را ازجنوب به شمال جابجا کند.
رئیس سازمان بسیج اساتید کشور در پایان سخنان خود با تاکید بر لزوم عبرت گرفتن از تاریخ، صیانت از واقعیت‌های تاریخی نهضت‌های اسلامی را از وظایف مهم ملت ایران به ویژه اساتید نهضت استادی بسیج دانست و گفت: پیام این نشست به مذاکره کنندگان کشورمان با بیگانگان تاکید بر لزوم مذاکره مقتدرانه، با عظمت و دلیرانه است.
انتهای پیام/
