فردین حکیمی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: وجود سگ ها در مناطق حفاظت شده و زیستگاه های حیات وحش آثار جبران‌ناپذیری را به لحاظ ایجاد استرس، کاهش میزان زادآوری و جابه جایی های اجباری گونه‌های جانوری داشته است.
وی اظهار داشت: سگ ها به علت د انتقال برخی بیماری های مشترک ویروسی و مسری بین گوشتخواران حیات‌وحش، امنیت زیستی سایر جانوران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گفت: طبق تحقیقات انجام شده بیشتر تعارضات فیزیکی و امنیت زیستی حیات‌وحش با محیط های انسانی، بین سگ ها و گونه‌های حیات‌وحش صورت می گیرد .
وی، تغییر ژنتیک برخی جانوران که متاثر از وجود سگ ها در محدوده حیات وحش است از معضلات در این بخش نام برد و آمیزش بین سگ ها و گرگ ها را مصداق این تغییر ژنتیک یاد کرد.
خطرات گونه خطرناک گرگاس ها برای انسان ها
حکیمی با بیان اینکه آمیزش های تصادفی بین سگ ها و گرگ ها در نهایت منجر به زایش گونه ای خطرناک به نام «گرگاس» می شود، افزود: زایش این گونه به مراتب برای انسان ها و دیگر موجودات خطرات بیشتری را به دنبال دارد.
وی تصریح کرد: در حالت عادی سگ ها علاقه‌ای به حضور در زیستگاه های حیات‌وحش و دور شدن از محیط های انسانی و منابع غذایی در دسترس خود که وابسته به حضور انسان ها است، ندارند مگر آنکه انسان ها به دلیل عدم آگاهی و یا منافع خود، باعث جابه جایی اجباری سگها به زیستگاه های حیات‌وحش شوند.
وی گفت: به طور معمول بسیاری از گونه‌های حیات‌وحش در شرایطی که سگ ها به عنوان دشمن طبیعی خودشان و نوزادانشان حضور دارند؛ تمایل کمتری به زادآوری و افزایش جمعیت خود پیدا می کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز ادامه داد: همچنین سگ ها به عنوان یک رقیب غذایی ناخواسته و مهمانی ناخوانده در زیستگاه های حیات‌وحش قلمداد شده و امنیت غذایی بسیاری از گونه‌های مهم و در معرض خطر انقراض را نیز به خطر می اندازند که در این مورد شاخص‌ترین گونه‌ی تحت خطر، یوزپلنگ ایرانی می‌باشد.
وی اضافه کرد: این رقابت غذایی ناخواسته، به ۲ شکل رقابت غذایی مستقیم ( شکار و کاهش طعمه های طبیعی مشترک در یک منطقه ) و یا رقابت غذایی غیرمستقیم ( فراری دادن طعمه‌های طبیعی گونه‌ها در یک منطقه ) صورت می گیرد که در هر ۲ حالت با کاهش منابع غذایی موجب کاهش رغبت زادآوری در گونه‌های شاخص گوشتخواران ایران مانند یوزپلنگ، پلنگ و دیگر گربه‌سانان وحشی می شود.
حکیمی گفت: علیرغم آسیب های یاد شده، در برخی از موارد شاهد تعارض فیزیکی مستقیم بین سگ ها در قلمرو برخی گونه‌های حیات‌وحش مثل گربه‌سانان وحشی ( پلنگ، یوزپلنگ، سیاه گوش) و سگسانان ( گرگ، روباه و شغال ) و حتی برخی علفخواران حیات‌وحش بعنوان طعمه‌های مستقیم ( پازن یا کل و بز وحشی، قوچ و میش وحشی ) هستیم .
مدیریت کنترل جمعیت سگ های بلاصاحب و حیوانات خانگی بر عهده شهرداری ها است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان البرز در ادامه به موضوع ساماندهی سگ های بلاصاحب و ولگرد اشاره کرد و افزود: طبق قوانین موجود، سازمان حفاظت محیط زیست ، فقط مسوولیت مدیریت و حفاظت از حیات وحش کشور را بر عهده دارد و مدیریت و کنترل جمعیت سگ های بلاصاحب و حیوانات خانگی در محیط های شهری به سازمان همیاری شهرداری ها واگذار شده است.
وی تصریح کرد: در این راستا از سوی سازمان مذکور، دستورالعملی تحت عنوان «دستورالعمل کنترل جمعیت سگ های بلاصاحب» تدوین و به شهرداری‌ها ابلاغ و شهرداری ها موظف به اجرای این دستورالعمل هستند.
حکیمی گفت: در مواردی (مخصوصا در محدوده های واقع در خارج از محیط شهری) به دلیل بروز صدمات جدی و به خطر انداختن امنیت زیستی حیات وحش، محیط زیست به عنوان عالی ترین دستگاه مسوول حفاظت از محیط زیست و حیات وحش، بسته به شرایط و نوع تعارض و آسیب وارده، اقدامات پیشگیرانه را برای مشارکت و اقدام دستگاههای مرتبط و با هدف رفع تعارض بین حیوانات اهلی با حیات وحش پیگیری می کند.
وی در خصوص زادآوری این حیوانات، بیان داشت: متاسفانه به دلیل غذا دادن به سگ ها و در دسترس بودن مواد غذایی ناشی از عدم مدیریت اصولی پسماندهای خانگی توسط شهرداری ها و دهیاری ها و از طرفی قابلیت بالای زاد و ولد، جمعیت آنها روز به روز در حال افزایش بوده و متاسفانه با افزایش جمعیت آنها بویژه در محورهای توریستی و گردشگری، شاهد حضور آنها در زیستگاه های طبیعی حیات وحش هستیم.
وی گفت: در سال های اخیر میزان حمله، گازگرفتگی و شکار گونه های حیات وحش به ویژه بزغاله ها، توسط سگ های بلاصاحب رو به افزایش بوده و به عنوان تهدیدی جدی تلقی می گردد لذا در زمان حاضر کنترل جمعیت و زاد و ولد آنها به یکی از مهمترین دغدغه های حفاظت محیط زیست تبدیل شده که مستلزم ورود فعال سازمان دامپزشکی کشور به موضوع خواهد بود.
حکیمی همچنین در خصوص حضور سگ ها در طبیعت، افزود: با توجه به اینکه سگ های بلاصاحب ، نقش اکولوژیک و موثر خود را در اکوسیستم های حیات وحش به‌طور کامل از دست داده اند و حضور آنها در زیستگاه های حیات وحش بعنوان تهدیدی جدی محسوب شده و به دلیل اثرات منفی و به هم زدن تعادل جمعیتی و تهدید امنیت زیستی گونه‌های حیات‌وحش، به هیچ وجه قابل قبول نیست.
غذارسانی به سگ های بلاصاحب اثرات فاجعه باری به دنبال دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز یادآور شد: با توجه به اینکه سگ های بلاصاحب طعمه ای طبیعی و مشخص در طبیعت ندارند، غذارسانی کنترل نشده به این سگ ها بدون در نظر گرفتن ملاحظات اکولوژیک و امنیت زیستی در یک منطقه، می تواند اثرات فاجعه باری را برای محیط های انسانی، تنوع زیستی و خود سگ ها درپی داشته باشد؛ به طور مثال روزانه تعداد زیادی سگ در کشور فقط علت تصادفات رانندگی در مناطق شهری و خارج شهر متحمل درد و رنج شده و بعضا تلف می شوند.
وی ادامه داد: از طرفی غذارسانی و تامین بیش از حد منابع غذایی، موجب ازدیاد جمعیت سگ ها در محیط های شهری و متعاقب آن منجر به شیوع بیماری های مهلک در سگ سانان مانند بیماری ویروسی دیستمپر سگ سانان شده که همین بیماری ها برای حیات‌وحش و به ویژه گونه‌های گوشتخوار حیات‌وحش نیز تهدید اساسی محسوب شده و امنیت زیستی این گونه‌ها را به مخاطره می اندازد.
حکیمی در خصوص تاثیرات حضور این سگ ها در محیط زیست، تصریح کرد: حضور سگ ها در زیستگاه های حیات‌وحش به دلیل وجود تعارضات فیزیکی و امنیت زیستی جدی بین این گونه و دیگر گونه‌های حیات‌وحش، همواره با اثرات منفی و بعضی مواقع خسارت‌های جبران‌ناپذیر به تنوع زیستی و تعادل اکوسیستم همراه است.
وی افزود: در مورد محیط های انسانی و به خصوص محیط های بسته با مرز مشخص و ایمن، حضور کنترل شده سگ های سالم منافع بسیاری را برای انسان به دنبال دارد که از جمله این منافع می توان به کنترل جمعیت دیگر گونه های اهلی در محیطهای شهری و روستایی منجمله کنترل جمعیت گربه‌ها و کنترل غیر مستقیم جمعیت آفات شهری مانند جوندگان اشاره کرد.
حکیمی اظهار داشت: حضور کنترل شده و حفاظت شده سگ ها در حومه شهرها و روستاها می تواند به عنوان یک کمربند حفاظت فیزیکی برای ممانعت از ورود حیات‌وحش نیز قابل تامل باشد؛ اما برای دستیابی به این هدف، آموزش و هماهنگی‌های لازم بین ارگانها، شهروندان و حامیان حیوانات لازم است که خوشبختانه برای اولین بار در سال جاری، دوره‌های آموزشی مدون و تخصصی در این خصوص نیز توسط اداره کل حفاظت محیط‌زیست البرز برگزار شده و ادامه خواهد یافت.
استان البرز دارای ۲ منطقه حفاظت شده البرز جنوبی و شکار ممنوع طالقان است.
