به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی"سفارشی‌نویسی در ادبیات کودک" با حضور اساتید و نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان در فرهنگسرای گلستان برگزار شد.
دراین نشست،قدرت الله طاهری دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، سید مصطفی مطهری نویسنده و ارزیاب کتاب کودک و نوجوان، سیدمحمد مهاجرانی کارشناس ارشد ادبیات کودک، پژوهشگر و نویسنده، فرزانه فراهانی نویسنده کتاب کودک حضور داشتند و درباره آسیب‌ها و ظرفیت‌های سفارشی‌نویسی صحبت کردند.
قدرت الله طاهری در این نشست گفت: ابتدا باید تعریفی از سفارشی‌نویسی داشته باشیم؛ سفارشی‌نویسی پدیده‌ای در جریان آفرینش ادبی است که از مراکز رسمی یا غیررسمی که متولی امور فرهنگی هستند، به کسانی که حقیقی یا حقوقی توانایی در آفرینش ادبی دارند سفارش داده می‌شود. شاعر و نویسنده نیز درقبال اجرای تعهد خود دستمزدی دریافت و حقوق معنوی را به سازمان سفارش‌دهنده واگذار می‌کند و دیگر مدخلیتی در سرنوشت اثر ندارد.
وی ادامه داد: ابتدا باید ببینیم ساز و کار کار ادبی ماندگار چه چیزی است و اینکه سفارشی‌نویسی در کجای این فرآیند قرار می‌گیرد؟ نویسندگان سخنگوی افراد دیگر هستند و دیگران از چشم و زبان او دنیا را درک می‌کنند. نویسندگان برای اینکه بتوانند به فهم اصیل دست پیدا کنند نیاز به آگاهی دارند. نویسنده از طریق مطالعات فراگیر از ادبیات درون و برون فرهنگی بخشی از این آگاهی را کسب می‌کند و بخشی دیگر هم از فهم و تأمل او در مناسبات و گفتمان‌هایی است که با دیگران دارد کسب می‌شود. گفتمان‌ها جهت و آگاهی داده و رسالت ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، خوراک فکری تولید آثار ادبی را در اختیار نویسنده و شاعر قرار می‌دهند.
طاهری خاطرنشان کرد: اگر نویسنده یا شاعر بخواهد همسو با گفتمان حرکت کند، سفارش اثر را نه از یک ارگان و سازمان و یا یک شخص حقیقی یا حقوقی بلکه از بطن گفتمان و بطن درخواست و نیاز مشترکان این گفتمان یعنی توده‌های مردم دریافت می‌کند و به یک نیاز اساسی و واقعی جواب می‌دهد.
در ادامه جلسه، سیدمصطفی مطهری با اشاره به سفارشی‌نویسی گفت: در بحث سفارشی‌نویسی تعریف مشخص و درستی نداریم و نمی‌توانیم سفارشی‌نویسی را انکار کنیم، در مراجعه به تاریخ از کتیبه‌ها گرفته تا آثار فاخر و غیرفاخر حتماً سفارشی‌نویسی در فرآیند ادبیات ایران اثرگذار بوده است، پس ما نمی‌توانیم به سفارشی‌نویسی به شکل نقطه‌ای نگاه کنیم، چون اصولاً اثر فاخر در طول زمان شناخته می‌شود.
وی اضافه کرد: به عنوان ناشر و دلسوز ادبیات باید بگویم در بازار 2 نگاه وجود دارد: یک نگاه این است که چرا متن ادبی باید ویراستاری کاملی داشته باشد یا از کاغذ باکیفیت استفاده شود؟ اثر را می‌توان با سفارش نهادی خاص به فروش بالایی رساند، ولی من معتقدم که کار باید از نظر ادبیاتی محکم باشد. نگاه دیگر این است که ما باید کاری تولید کنیم که فروش بالایی داشته باشد؛ مثلاً رنگ و لعاب بیشتری داشته باشد و خریدار را به سوی خود بکشد. در یک اثر سهم صاحب قلم، ایده‌پرداز و سفارش‌دهنده باید مشخص باشد و اینکه اختیاردار قلم چه کسی خواهد بود؟ به نظرم این موضوع در تعریف سفارشی‌نویسی باید گنجانده شود. بنابراین سفارشی‌نویسی حاوی نکات مثبتی است، اما باید درباره نکات منفی آن از جمله اسارت صاحب قلم حساسیت خیلی زیادی به خرج داد.
سخنران بعدی این نشست سیدمحمد مهاجرانی بود. او گفت: سفارشی‌نویسی چند معنا دارد؛ یک معنا اینکه سفارشی‌نویسی را با مفهوم مخالفش یعنی آزادنویسی یا آزاداندیشی در نظر بگیریم. در این حالت، نویسنده درد و تحول درونش را بیان می‌کند و این بهترین حالت نویسندگی است. هم‌چنین نویسنده براساس نگرش خود نگارش می‌کند که می‌توان گفت در واقع اثر برای نویسنده است و او آزاد‌نویس است و سفارش‌نویس نیست. در نقطه مقابل آن، در سفارشی‌نویسی، نوشته براساس دغدغه، درد، اندیشه و انگیزه نویسنده نیست. در این حالت او یک عریضه‌نویس است که مصالح را در اختیارش قرار می‌دهند. در این شرایط اثر او خلاقانه و هنری نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: نمی‌توان گفت وقتی اثری سفارشی است، بد است یا خوب، بلکه بد و خوب بودن اثر براساس نقدهای درون متنی و برون متنی است. از این نظر اطلاق کلمه «سفارشی» نشان‌دهنده خوب یا بد بودن آن نیست.
وی در ادامه افزود: وقتی نویسنده‌ای برای ناشر متخصص و مجرب می‌نویسد و کاری فاخر تولید می‌کند، نمی‌توان گفت چون این کار سفارشی است، پس ارزش علمی، هنری و ادبی ندارد. به نظرم این‌گونه آثار را باید خیلی خوب تحلیل کرد. درباره این مسئله دو نگاه وجود دارد یک نگاه این است که نویسنده از هویت خود فاصله گرفته و در یک جمع و فرایندی ذوب شده و نگاه دیگر این ست که این کار بسیار ارزشمند و فاخر است و نویسنده اگر رها می‌شد کارخراب می‌شد؛ در واقع ناشر متخصص و پژوهشگر مجرب آن را تراز کرده، کار را می‌سنجد و از انحراف مسیر جلوگیری می‌کند.
انتهای پیام/
