شیوا امین الرعایا، متولد سال ۱۳۶۹ و دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مترجمی انگلیسی دانشگاه اصفهان است. ترجمه او از کتاب «کنترل زمان را به دست گیرید» اثر «دیمن زاهاریادس» و موضوع پایان نامه‌اش که به ترجمۀ آوازهای انگلیسی به فارسی انیمیشن‌های دوبله شدۀ شرکت والت دیزنی می پردازد، انگیزۀ گفت‌وگویی است که ایسنا با او انجام داده و شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
از چه زمانی به حوزۀ زبان آموزی و ترجمه علاقه‌مند شدید؟ و چه اتفاقی باعث شد که این مسیر را جدی بگیرید؟
از کودکی علاقه زیادی به زبان انگلیسی داشتم. شرکت کردن در کلاس‌های آموزش زبان باعث شد مهارتم در این زمینه افزایش پیدا کند و هر روز بیشتر از روز قبل به زبان انگلیسی علاقه‌مند شوم. مشاهده کارتون‌های زبان اصلی هم تأثیر زیادی در تسریع روند یادگیری من داشت چون از کودکی ذهن و گوشم با کلمات انگلیسی آشنا شده بود. از سال سوم دبیرستان به‌صورت جدی تصمیم گرفتم تحصیلات دانشگاهی‌ام را در رشته مترجمی ادامه دهم. آن موقع می‌خواستم برای کنکور آماده شوم و از آن جایی که همیشه در رویاهایم خودم را به عنوان مترجم می‌دیدم، عزم خودم را جزم کردم تا در این رشته ادامه تحصیل دهم.
چون در دبیرستان رشته ریاضی فیزیک می‌خواندم، هنگامی که این تصمیم را با خانواده‌ام در میان گذاشتم، کمی با مخالفت روبرو شد، اما بعد از مدتی که آن‌ها علاقه شدید من نسبت به رشته مترجمی را دیدند با این موضوع کنار آمدند. بعد از آن هم تلاش زیادی برای خواندن منابع این رشته کردم و در کنار دروس رشته ریاضی، منابع زبان را هم مطالعه می‌کردم و خدا را شکر پس از شرکت در کنکور توانستم با رتبه بالا در رشته مترجمی انگلیسی دانشگاه اصفهان قبول شوم.
آموزش دانشگاهی چه نقشی در فرایند ترجمه برای شما داشته است؟
به نظرم آموزش‌های دانشگاهی نقطه شروع خوبی برای فعالیت در رشته مترجمی محسوب می‌شود. درست است که اکثر دروس این رشته به‌صورت تئوری ارائه می‌شود، اما وقتی شما قواعد ترجمه را به خوبی فرا بگیرید، هنگام روبرو شدن با مشکلات در ترجمه، می‌توانید دست به انتخاب‌های درست‌تری بزنید و تکنیکی‌تر عمل کنید.
البته در رشته ترجمه، تجربه حرف اول را می‌زند؛ به عبارت دیگر، آن چیزی که می‌تواند یک مترجم خوب بسازد، ترکیبی از دانش تئوری و تجربه است. یک مترجم با انجام دادن هر پروژه ترجمه قطعاً با چالش‌های جدیدی روبرو می‌شود که اگر از هر کدام درس بگیرد، به مرور زمان می‌تواند گنجینه ارزشمندی از نکات و ترفندهای ترجمه به دست آورد.
چرا اکنون ترجمه متون فناوری اطلاعات و کامپیوتر را انجام می‌دهید؟
اگر برای دانشگاه رشته مترجمی را انتخاب نمی‌کردم، قطعاً گزینه بعدی من رشته مهندسی کامپیوتر بود و اکنون خوشحالم که شغل من به گونه‌ای است که هر دوی این علایق را دربر می‌گیرد. متونی که در حال حاضر روی آن‌ها کار می‌کنم بیشتر شامل ترجمه وب‌سایت‌ها، اپلیکشن‌ها، و رابط کاربری تلفن همراه است. گاهی اوقات هم ترجمه بازی‌های رایانه‌ای را انجام می‌دهم. حوزه کاری من بیشتر شامل مشتریانی است که می‌خواهند بازار محصولات خود را در کشورهای فارسی زبان گسترش دهند و خواهان آن هستند که محتوایشان به زبان فارسی دردسترس مشتریان ایرانی و سایر کشورهای فارسی زبان قرار بگیرد.
چه شد که برای پایان نامه کارشناسی ارشد خود، بررسی ترجمۀ آوازهای انیمیشن‌های شرکت والت دیزنی را انتخاب کردید؟
من از کودکی علاقه زیادی به دیدن انیمیشن‌های والت دیزنی داشتم و حتی وقتی که بزرگتر شدم، این انیمیشن‌ها را تا حدودی دنبال می‌کردم. در زمانی که می‌خواستم موضوع پایان‌نامه‌ام را انتخاب کنم، مدتی بود که گرایش جدیدی در دوبله انیمیشن‌ها به وجود آمده بود و این گرایش جدید دوبله شدن آوازهای درون انیمیشن‌ها بود. این موضوع به‌نظرم خیلی جالب می‌آمد چون ترجمه شعر به خودی خود چالش‌های زیادی دارد، چه برسد که قرار باشد این شعرها در بستر سمعی بصری نیز اجرا شود. برای همین فکر کردم که بررسی اینگونه ترجمه‌ها می‌تواند موضوع جالبی باشد و به مترجمین آینده کمک زیادی بکند.
مهم‌ترین آسیب‌های وارده به ترجمه آوازهای این نوع انیمیشن‌ها را در چه می دانید؟
در ترجمه این نوع آوازها بیشترین آسیب به معنای آوازها وارد می‌شود. مترجم مجبور است به دلیل حفظ جنبه‌های موسیقی و شعری، در برخی موارد از معنای دقیق شعرها فاصله بگیرد. اما طبق بررسی‌هایی که انجام دادم، مترجمین این آوازها به خوبی از پس این چالش‌ها برآمده بودند و توانسته بودند مفهوم کلی اشعار را حفظ کند تا سیر داستان آسیب نبیند.
چه پیشنهادی برای رفع نواقص این ترجمه ها دارید؟
در ترجمه بحثی داریم به نام جبران. به نظرم، این موضوع در ترجمه آوازها زیاد اتفاق می‌افتد. یعنی مترجم در جایی ممکن است از بُعد معنایی یا موسیقی شعر فاصله بگیرد و بعداً سعی کند در جای دیگر این آسیب را جبران کند. به طور کلی نتایج پایان‌نامه‌ام نشان داد که در بسیاری از موارد، مترجمین از تکنیک اقتباس، تراکم و حذف برای داشتن بهترین وزن و قافیه استفاده کردند و در موارد دیگر، جنبه‌های موسیقی و شعری را فدا کردند تا دقیق‌ترین معنا را به‌دست آورند.
اصولاً وجود آواز در انیمیشن چه کمکی به مخاطب می‌کند؟
آواز نقش قابل توجهی در برخی گونه‌های فیلم مانند موزیکال‌ها و پویانماییها ایفا می‌کند، چرا که بسیاری از احساسات و تفکرات درونی شخصیت‌ها و همچنین داستان فیلم از طریق آوازها انتقال می‌یابند. علاوه بر این، نمایشنامه‌نویسان از آواز برای بیان مفاهیم در مدت زمان کوتاه استفاده می‌کنند. چون در آواز می‌توان مفاهیم پیچیده را در قالب متون کوتاه و رسا خلاصه کرد و از سوی دیگر، به جذابیت فیلم یا انیمیشن افزود.
چه شد که تصمیم به ترجمۀ کتاب گرفتید؟
از همان ابتدا دوست داشتم در کنار کارهای روزانه‌ام کتاب هم ترجمه کنم. اکثر متونی که به‌صورت روزانه ترجمه می‌کنم برای برطرف کردن نیازهای فوری مخاطبین به کار می‌روند و پس از اینکه برای هدف موردنظر استفاده شدند، از اعتبار آن‌ها کاسته خواهد شد. اما کتاب فرق دارد. کتاب اثری ماندگار است که با گذشت زمان باز هم ارزش خود را حفظ می‌کند.
اولین بار چند ماه پیش از ترجمه این کتاب با آن آشنا شدم. به دلیل وظایفی که در طول روز دارم، مدیریت زمان برایم اهمیت زیادی پیدا کرده است. وقتی این کتاب را خواندم، از سادگی و کاربردی بودن آن خوشم آمد و این فکر به نظرم رسید که چرا این کتاب مفید را با هموطنانم به اشتراک نگذارم و تصمیم به ترجمه آن گرفتم.
چرا در مقدمه، نویسنده کتاب را کتاب عمل می داند؟
چون این کتاب واقعاً کتاب عمل است. مطالبی که نویسنده در این کتاب بیان کرده، صد در صد کاربردی است. خوبی این کتاب آن است که قوانین خشک و دست‌وپاگیر ندارد. هر کسی می‌تواند با توجه به نیازهای روزانه خود شیوه بخش‌بندی زمان را به کار گیرد و از نهایت پتانسیل خود استفاده کند. علاوه بر این، نویسنده در این کتاب اصلاً به حاشیه نرفته و اصول موردنیاز را به خلاصه‌ترین شکل ممکن بیان کرده است. خواننده می‌تواند این کتاب را حتی در یک روز هم تمام کند.
چه آثاری از این نویسنده منتشر و یا ترجمه شده‌اند؟
دیمن زاهاریادس آثار زیادی دارد که اکثر آن‌ها حول محور مدیریت زمان و سبک زندگی می‌چرخد. بیشتر آثار این نویسنده به فارسی ترجمه شده‌اند و می‌توان گفت که کتاب‌های این شخص طرفداران زیادی در بین خوانندگان فارسی زبان دارد. ازجمله آثار ترجمه‌شده این نویسنده، کتاب «هنر نه گفتن»، «سرسختی ذهن»، و کتاب حاضر است.
کمی دربارۀ کتاب «کنترل زمان را در دست گیرید» توضیح دهید.
در فصل اول این کتاب، نویسنده به اصول شیوه بخش‌بندی زمان می‌پردازد و در مرحله دوم، این شیوه را به‌صورت عملی توضیح می‌دهد. بقیه فصل‌ها به تکنیک‌های مکمل این شیوه، چالش‌های آن و نحوه فائق آمدن بر آن‌ها می‌پردازد. به نظر من همه مراحل عنوان‌شده در کتاب مهم هستند و با یکدیگر ارتباط دارند. از آنجایی که حجم این کتاب کم است، توصیه می‌کنم خوانندگان گرامی کل کتاب را مطالعه کنند. اما به نظرم فصل اول و دوم کلیدی‌تر از بقیه فصول هستند.
از زمانی که ترجمه را آغاز کردید تا لحظه ای که کتاب منتشر شد، چه مراحلی را طی کرد؟
در مرحله اول، صحبتی با مدیریت انتشارات کنکاش داشتم که ایشان انتشارات خود را معرفی و روند همکاری را توضیح دادند. پس از آن قراردادی بین من و انتشارات منعقد شد و بنده کار ترجمه کتاب را شروع کردم. پس از اتمام کار و تحویل آن به انتشارات، ادامه کارها توسط عوامل انتشارات کنکاش انجام شد.
برای کتاب شما برنامه‌های جانبی مانند جشن امضا، رونمایی و نقد کتاب برگزار شده است؟
خیر، برگزار نشده است.
یک مترجم باید چه چیزهایی علاوه بر زبان بداند؟
یک مترجم موفق علاوه بر تسلط بر زبان مبدأ و مقصد باید آشنایی خوبی با فرهنگ جامعه، نیازهای جامعه، و سلیقه و سطح دانش مخاطبین داشته باشد.
ترجمه کتاب‌های دیگری از نویسنده و با این موضوع را ادامه می‌دهید؟
بله، قطعاً. یکی از نقاط قوت این نویسنده ساده‌گویی او است. دیمن زاهاریادس در کتاب‌های خود تلاش می‌کند که تا حد ممکن از تئوری فاصله بگیرد و برنامه‌ای کاربردی به خواننده ارائه دهد. از این حیث، کتاب‌های او می‌تواند تأثیر زیادی در خواننده داشته باشد، بدون اینکه او را خسته کند.
شخصاً دوست داشتید چه بخش هایی از کتاب بیشتر توضیح داده می‌شد و چه بخش‌هایی یا کمتر توضیح داشت و یا حذف می‌شد؟
به نظرم میزان توضیحاتی که در کتاب ارائه شده کافی است، چون همان‌طور که نویسنده می‌گوید این کتاب به‌طور خلاصه نوشته شده تا خواننده بتواند آن را هر چه سریع‌تر بخواند و به کار گیرد. در فصل آخر کتاب نویسنده بیان می‌کند که مطالب نوشته‌شده در کتاب نیازهای خواننده را برای اجرا کردن شیوه بخش‌بندی زمان به طور کامل رفع می‌کند، اما اگر خواننده مایل است درباره این شیوه بیشتر بداند، می‌تواند با جستجویی ساده در اینترنت، به مطالب بیشتری دست پیدا کند.
ترجمه این کتاب، چه تاثیری در زندگی شخصی شما و به خصوص مسئله برخورد شما با زمان، در شما ایجاد کرد؟
این کتاب تأثیر زیادی در مدیریت زمان در زندگی روزمره من داشته است. استفاده از شیوه بخش‌بندی زمان باعث شده زمان تلف‌شده کمتری داشته باشم و نسبت به مسائلی که موجب حواس‌پرتی من می‌شود آگاهی بیشتری پیدا کنم و در نتیجه برای حذف آن‌ها بیشتر بکوشم.
چه کتاب‌های دیگری را با همین موضوع به مخاطبان پیشنهاد می‌کنید؟
کتاب‌های زیادی در بازار در خصوص مدیریت زمان وجود دارد. اما از بین کتاب‌هایی که مطالعه کرده‌ام، به نظرم کتاب «مدیریت زمان» از برایان تریسی هم می‌تواند راهنمای خوبی در زمینه کنترل زمان باشد.
خواندن این کتاب را به چه کسانی توصیه می‌کنید؟
به نظر من خواندن کتاب «کنترل زمان را به دست گیرید» می‌تواند برای همه افراد مفید باشد، اما خواندن آن را به طور ویژه به افراد پرمشغله‌ای پیشنهاد می‌کنم که از کمبود وقت شکایت دارند. عمل کردن به اصول این کتاب باعث می‌شود افراد به‌صورت بهینه‌تری برای وظایف روزانه‌شان برنامه‌ریزی کنند و بازدهی‌شان را افزایش دهند، در نتیجه، بتوانند زمان بیشتری برای تفریح و گذراندن وقت با خانواده و دوستان داشته باشند و از زندگی بیشتر لذت ببرند.
انتهای پیام
