دکتر عبدالرضا دانشور آملی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این مرکز زیر مجموعه جهاد دانشگاهی است که نمونه‌های انسانی، جانوری، گیاهی و انواع میکرو ارگانیسم‌ها و محصولات مولکولی در آن ذخیره و شناسنامه دار شده و به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و صنعت زیست فناوری عرضه می‌شود.
وی با بیان اینکه در دنیا بانک های سلولی زیادی فعالیت می کنند، گفت: اما اکثر این بانکها تمرکز روی یک بخش دارند یعنی بانک گیاهی، بانک جانوری و... اما این مرکز همزمان در چهار حوزه انسانی، جانوری، گیاهی، مولکولی و میکروارگانیسمها فعالیت دارد.
به گفته سرپرست بانک سلولهای انسانی- جانوری مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، در این بانک کلکسیون‌های مختلفی از سلولهای مختلف از اقوام ایرانی (افراد سالم و بیمار) و حیوانات در معرض انقراض و سلولهای استاندارد تحقیقاتی و رده های سلولی مورد استفاده در تولیدات زیست فناوری جمع آوری شده است.
وی با تاکید بر اینکه روش منجمدسازی در تانک ازت فاز بخار یکی از روش های تایید شده برای نگهداری رده های سلولی است، بیان کرد: سلول منبعی تمام نشدنی است زیرا قابل تکثیر است اما در مقابل نمونه های ژنومی و DNA از منابع تمام شدنی محسوب می شوند.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۴۰۰ رده سلولی در این بانک ذخیره سازی شده است، گفت: این مجموعه علاوه بر نگهداری نمونه ها به ارائه خدمات در بخش های تحقیقاتی نیز می پردازد.
دانشور آملی با تاکید بر اینکه رده های سلولی در این مرکز با استانداردهای تحقیقاتی تهیه و تکثیر می شوند، بیان کرد: رده های سلولی به عنوان کارخانه تولید فراورده های بیولوژیک، واکسن ها و داروهای نوترکیب محسوب می شوند. غالب داروهای زیستی پروتئین هایی هستند که توسط سلول های میزبان تولید می شوند. سلول های حیوانی و انسانی با توجه به دلایل متنوع برای تولید یک محصول دارویی زیستی به عنوان سلول میزبان مورد استفاده قرار می گیرند.
وی خاطر نشان کرد: نزدیک به هزار نمونه انسانی و ۴۰۰ نمونه سلولی جانوری در این بانک ذخیره شده است؛ در این بانک نمونه های انسانی مربوط به بیماری های مختلف، نمونه های تصادفی از اقوام مختلف ایران، نمونه های نامیرا شده از بیماران و افراد سالم جمعیت ایرانی، سلولهای دهان و دندان و مجموعه سلولی از بیماران تالاسمی و M.S. ذخیره شده است تا در تحقیقات مورد استفاده قرار بگیرد.
سرپرست بانک سلولهای انسانی-جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با تاکید بر اینکه برای تکمیل هر کلکسیون بین ۳۰ تا ۵۰ نمونه جمع آوری می شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر نمونه‌های اقوام ایرانی آذری، لر، فارس و عرب از کامل‌ترین نمونه‌های ما در بانک سلولی هستند زیرا از هر کدام حداقل ۵۰ نمونه موجود است؛ البته حتی‌الامکان سعی شده تا نیمی از نمونه‌ها از مردان و نیمی دیگر از زنان تهیه شود تا شرایط استانداردی برای استفاده از این سلولها در مطالعات مختلف مهیا باشد.
وی با اشاره به دیگر ضرورت شرایط کلکسیون اقوام ایرانی بانک سلولی افزود: همچنین باید این تعداد نمونه‌های اقوام ایرانی از افرادی انتخاب شوند که تا ۳ نسل قبل از همان قوم بوده و در ظاهر سالم باشند.
ذخیره ۴۰۰ نمونه سلولی حیوانی
دانشورآملی در خصوص تعداد نمونه های سلولی جانوری گفت: در این بانک حدود ۴۰۰ نمونه سلولی از گونه های در معرض انقراض نظیر شتر دوکوهانه، اسب کاسپین، گاو سیستانی، گاو گلپایگانی، بز مرخز و رده های سلولی از دیگر دامها و حیوانات وحشی در معرض انقراض و همچنین رده های سلولی متفرقه از حیوانات آزمایشگاهی مختلف ذخیره شده است.
سرپرست بانک سلولهای انسانی-جانوری مرکزملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با تاکید بر اینکه استفاده از سلولهای جانوری در احیای نسل منقرض شده یک حیوان می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، خاطر نشان کرد: کلکسیون های سلولی جانوری موجود در این بانک منحصر بفرد بوده و در کشور مشابه آنها وجود ندارد. هدف از نگهداری و ذخیره سازی این نمونه های زیستی، حفظ ترکیب ژنتیکی و خصوصیات منحصر بفرد بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی این نژادهای ارزشمند و امکان احیاء آنها برای نسل های آینده است.
دانشور آملی با تاکید بر اینکه این سلولها مطابق با استاندارد های فائو جمع آوری و نگهداری شده اند، بیان کرد: یکی از نژادهای منقرض شده کشور گاو گلپایگانی است که در حال حاضر به تعداد انگشتان دست هم ممکن است در کشور وجود نداشته باشد.
وی خاطر نشان کرد: تنها در این مرکز، سلول این نژاد گاو ذخیره شده است و می توان با آن به احیاء و تکثیر این نژاد پرداخت.
سرپرست بانک سلولهای انسانی-جانوری مرکزملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران عنوان کرد: برای ورود به این حوزه اولویت بندی داشته ایم و توانستیم نمونه هایی از گونه ها و نژادهای در معرض خطر و انقراض را جمع آوری کنیم.
