به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، نزاع در منطقه پاراچنار پاکستان و دیگر مناطق قبایلی هم مرز با کشور افغانستان که تا مدتی قبل جزو مناطق آزاد به حساب می آمدند حداقل 4 دهه قدمت دارد و اگر بخواهیم به ریشه های آن توجه کنیم متوجه خواهیم شد که این درگیری ها با توجه به تحرکات اقوام پشتو زبان به پیش از استقلال پاکستان یعنی 73 سال قبل باز می گردد.
پاراچنار و گذشته آن
پاراچنار را در ایران به شیعیان مخلص و متدین آن می شناسند که در هنگامه نبرد و روزهای سخت مردانه می ایستند و باکی از شهادت ندارند. تعلق خاطر پاراچنار به انقلاب اسلامی ایران باعث شده تا بسیاری آن را یک ایالت به حساب آورند یا تصور کنند که دولت محلی روز و شب در تلاش برای کشتار شیعیان مظلوم آن است که البته با حقایق میدانی در تنافی است. پاراچنار شهری کوچک در بخش مرزی ایالت خیبر پختونخوا و افغانستان است که مرکز منطقه کُرم ایجنسی به حساب می آید.
نکته عجیب در مورد این شهر قرار گرفتن دره‌ای است که غالب جمعیت آن شیعیان هستند ولی در اطراف آن جمعیتی زندگی می کنند که از لحاظ اعتقاد در تنش شدید با شیعیان هستند. قرار گرفتن این منطقه در یک نقطه مرزی که تا 2 سال قبل حتی بخشی از یک ایالت رسمی پاکستان به حساب نمی آمد باعث شد تا مردم آن رفته رفته و با استفاده از نزدیک بودن مرز افغانستان خود را برای روز مبادا مسلح کنند.
خرید تسلیحات و مجهز شدن به اسلحه های سنگین شرایط امنیتی منطقه را به سمتی خطرناک پیش برد و البته مرور تاریخ پاراچنار نشان می دهد که در چند مرحله مقاومت عجیب مردمی باعث شکست و عقب نشینی افراط گرایان شده است.
علی رغم اینکه اطراف شهر پاراچنار چک پست های فراوانی وجود دارد ولی از سال 2007 که تحریک طالبان پاکستان دقیقا در همان مناطق قبایلی فعالیت خود را به شکلی رسمی آغاز کرد پاراچنار و شیعیان مظلوم این سامان را که سال ها روی پای خود ایستاده بودند و از کمک های دولت ایالتی محروم بودند، هدف حملات خود قرار داد.
با این حال حتی تحریک طالبان پاکستان با 20 هزار نیروی جنگنده‌ای که در اختیار داشت نیز نتوانست مقاومت مردم پاراچنار را بشکند یا آنها را وادار به تسلیم مقابل خواسته های افراط گرایان کند. پاراچنار چون سابق ایستاد و مردم نیز مانند گذشته مقاومت کردند.
نگاهی به تنش‌های اخیر
نزاع بر سر زمین در تمام جهان وجود دارد و مختص پاراچنار نیست ولی نکته عجیب در پاراچنار این است که در نزاع های خونین معمولا یک سوی نزاع قبیله‌ای شیعی هستند و سوی دیگر نزاع قبیله‌ای با گرایش های افراطی. درست اتفاقی که این روزها شهر پاراچنار شاهد آن است. انتشار فیلم هایی از این نزاع و مشاهده اسلحه های سنگینی که دو طرف از آن استفاده می کنند باعث شده تا عده‌ای از کاربران فضای مجازی گمان کنند در پاراچنار جنگی در حال وقوع است ولی متاسفانه این تنها یک نزاع بین 2 قبیله است.
قبیله بالِشخیل که جزو قبایل شیعی منطقه تلقی می شود مدعی است که زمین های آنان به صورت قانونی توسط افراد قبیله پارا چمکنی که یک قبیله سنی است تصاحب شده است.
پرونده شکایت مردم بالشخیل بارها در دادگاه بررسی شده و با توجه به مستندات موجود دادگاه نیز به نفع آنان رای صادر کرده است. پس از صدور رای دادگاه سران قبیله پاراچمکنی آن را قبول نکرده و تصمیم گیری را به شورایی از بزرگان محلی (نوعی دادگاه حل اختلاف به نام جرگه) واگذار کردند.
در این شورا نیز بزرگان قبایل پس از بررسی مستندات موجود اعلام کردند زمین ها متعلق به قبیله بالشخیل است و تمام سازه های ساخته شده توسط قبیله پاراچمکنی به دلیل غیر قانونی بودن باید تخریب شود.
میر افضل خان توری در این خصوص می گوید: مردم قبیله بالشخیل مدت ها انتظار کشیدند تا به رایی که دادگاه های رسمی و شورایی آن را صادر کرده بودند عمل شود ولی متاسفانه مسئولین منطقه ای عمدا یا سهوا هیچ تلاشی برای اجرای این حکم نکردند.
بنابراین هر چند علت اصلی نزاع های فعلی بر سر زمین است ولی می توان نوعی بازی سیاسی را نیز در آن مشاهده کرد زیرا اگر مسئولین محلی به سرعت نسبت به حکم صادر شده واکنش نشان داده بودند این اتفاقات رخ نمی داد.
عزیز الله خان اما تفسیر دیگری دارد و می گوید: نباید نزاع بین دو قبیله را جنگی مذهبی توصیف کرد مشخص است که آنها صرفا بر سر زمین با هم نزاع کرده‌اند و نزاع آنها باید به شکلی قانونی حل شود.
نکته جالب این است که بسیاری از رسانه های محلی از جمله خیبر تایمز می نویسند که درگیری مسلحانه توسط افراد قبیله پاراچمکنی شروع شد و آنها با استفاده از اسلحه های خودکار اقدام به شروع این نزاع مسلحانه کردند.
ابرار توری دیگر چهره فعال منطقه می گوید: با تلاش بسیار زیاد بزرگان محلی بین دو قبیله اعلام آتش بس شد ولی تنها ساعتی پس از اعلام آتش بس افراد قبیله پاراچمکنی مجددا به سمت ما حمله کردند و آتش گشایی آنها باعث شروع مجدد نزاع شد.
«بدیع الزمان» از سران قبیله پارا چمکنی نیز انگشت اتهام را به سوی مسئولین محلی گرفته و می گوید: این نزاع به دلیل بی کفایتی مسئولین است زیرا اگر آنها به وظایف خود عمل می کردند دیگر نزاعی باقی نمی ماند.
از سوی دیگر «سید تجمل حسین» که از بزرگان قبیله بالشخیل است می گوید: دلیل اصلی این نزاع ها زیاده خواهی قبیله پاراچمکنی است. تمام مدارک دال بر اثبات مالکیت ما بر زمین های اجدادی مان موجود است و حتی دادگاه نیز به نفع ما رای صادر کرده است ولی آنها به جای پذیرش حکم قانونی اقدام به جنگ و خشونت علیه ما کرده اند.
متاسفانه در این نبردها تاکنون 14 نفر کشته شده‌اند و 40 نیز به شدت زخمی شده‌اند. نکته اصلی و پایانی این است که آیا نزاع تنها بر سر زمین ها است یا دست های پنهانی تلاش می کنند تا ناآرامی را در منطقه مرزی با افغانستان و به خصوص پاراچنار حفظ کنند. درصورت قبول این فرضیه باید بررسی کرد که وجود اختلاف در نقطه مرزی با افغانستان که به ناامنی های مرزی منجر می شود به سود چه گروه هایی و چه افرادی است.
دولت پاکستان نیز باید با ورود جدی به این مساله دنبال راه حلی برای آن باشد زیرا ادامه تنش ها باعث بدگمانی بیشتر نسبت به خود اسلام آباد خواهد شد. چیزی که در حال حاضر نیز وجود دارد و عده‌ای معتقدند اگر دولت محلی اراده لازم را داشت کار هیچگاه به نزاع میان دو قبیله با اعتقادات متفاوت نمی رسید.
گزارش: محمد رضا کمیلی
انتهای پیام/.
