ستون فقرات از مجموعه ای از استخوان ها به نام مهره تشکیل شده است. در بین هر یک از این استخوان ها یک لایه غضروف نرم به نام دیسک وجود دارد. این ۲۳ دیسک به عنوان بالشتک عمل می‌کنند و نیروی وارد شده به ستون فقرات در حین حرکت را جذب می‌کنند و قابلیت انعطاف‌پذیری به ستون فقرات میبخشند. اگر دیواره بیرونی دیسک شکسته یا پاره شود، هسته داخلی نرم آن، ممکن است به کانال نخاعی نفوذ کند، کانال نخاعی ساختاری استخوانی است که از نخاع و اعصاب محافظت می کند. اگر تکه ای از دیسک به داخل کانال نخاعی نفوذ کند، ممکن است به اعصاب یا طناب نخاعی فشار وارد کند. این عارضه فتق دیسک یا "بیرون زدگی دیسک" نامیده می شود.
فتق دیسک می تواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد، اما این عارضه بیشتر در قسمت تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) و گردن (ستون فقرات گردنی) شایع است. فتق دیسک که به عصب ستون فقرات کمری فشار وارد میکند، می‌تواند منجر به درد در ناحیه کمر شود و این درد ممکن است به ران یا ساق پاها نیز ساطع شود. اگر دیسک به یک عصب در ستون فقرات گردنی برخورد کند، می‌تواند باعث ایجاد درد در گردن شود که این درد ممکن است به بازو و دست‌ها نیز پخش شود.
فشردگی عصب یا به اصطلاح عارضه ی رادیکولوپاتی کمری می تواند بسیاردردناک و ناتوان کننده باشد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که چیزی به اعصاب نزدیک به پنج مهره آخر کمر فشار وارد کند.
ستون فقرات کمری (ناحیه کمر): عارضه سیاتیک یا رادیکولوپاتی اغلب به دلیل فتق دیسک در قسمت پایین کمر ایجاد می شود. فشردگی یک یا چند عصب که موجب ایجاد عارضه ی سیاتیک میشود، می تواند باعث درد، سوزش، سوزن سوزن شدن و بی حسی شود که از لگن به ران پا و گاها به ساق پا نیز منتشر می شود. معمولاً یک طرف (چپ یا راست) تحت تأثیر این عارضه قرار می گیرد. این درد اغلب به صورت تیز و شبیه شوک الکتریکی توصیف می شود. ممکن است با ایستادن، راه رفتن یا نشستن نیز درد شدیدتر شود. صاف کردن پا در سمت آسیب دیده اغلب می تواند درد را بدتر کند. همراه با پا درد، فرد ممکن است کمردرد نیز داشته باشد. با این حال، برای سیاتیک حاد، درد در ساق پا اغلب بدتر از درد در ناحیه کمر است.
رادیکولوپاتی گردنی زمانی رخ می دهد که ریشه عصبی مهره های گردنی در محل خروجشان از کانال نخاعی، آسیب دیده یا تحریک شود. رادیکولوپاتی گردنی که معمولا به عنوان "دیسک گردن" نیز نامیده می شود، ناشی از فتق دیسک یا خار استخوانی است که به ریشه عصب فشار می آورد. متاسفانه این مشکل در نتیجه ابتلا به بیماری دژنراتیو در گردن ایجاد می شود. برخی از علائم رادیکولوپاتی گردنی عبارتند از: ضعف، بی حسی و یا سوزن سوزن شدن.
ستون فقرات گردنی (گردن):رادیکولوپاتی گردنی ناشی از فشرده شدن عصب در گردن است که ممکن است شامل درد مبهم یا تیز در گردن یا بین تیغه های شانه باشد، درد، بی حسی یا گزگزی که از بازو تا کل دست و تا انگشتان نیز ساطع میشود. میزان درد ممکن است با قرارگیری فرد در موقعیت های خاص یا با حرکات خاص گردن، افزایش یابد.
با مشخص کردن علائم، پزشک می تواند عصب آسیب دیده در گردن یا کمر را شناسایی کند. به طور کلی، علائم شامل درد، بی حسی و ضعف در این نواحی هستند.
تشخیص علت عارضه، با شرح حال کامل بیمار و معاینه فیزیکی او آغاز می شود. پس از شرح حال و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است علت درد یا علائم دیگر را تشخیص دهد. برای اطمینان از علت دقیق درد، می توان از چندین آزمایش تشخیصی استفاده کرد. پزشکان از این آزمایشات برای یافتن علت درد استفاده می کنند و نه برای درمان.
پس از بررسی سابقه پزشکی و وضعیت سلامت عمومی، پزشک علائم شما را جویا می شود. سپس پزشک، گردن، شانه، بازوها و دست‌ها یا در موارد دیگر، کمر و پاهای شما را معاینه میکند و در حین انجام این کار، ضعف عضلانی، بی حسی یا تغییر در رفلکس‌های شما را بررسی میکند.
پزشک ممکن است از شما بخواهد که برخی حرکات خاص را انجام دهید و برای تأیید مشکلات، ممکن است پزشک از عکسبرداری نیز استفاده کند.
اشعه ایکس تصاویری از استخوان و دیگر ساختارهای متراکم ارائه می دهد. تصاویر اشعه ایکس به پزشک کمک می کند تا نحوه قرارگیری استخوان ها را ببیند و متوجه شود که آیا دیسک ها آسیب دیده اند یا خیر.
این اسکن جزئیات بیشتری نسبت به تصویربرداری با اشعه ایکس ارائه میدهد. سی تی اسکن به پزشک کمک می کنند تا تشخیص دهد که آیا خار استخوانی در نزدیکی کانال نخاعی ستون فقرات شما وجود دارد یا خیر.
تصویربرداری ام آر آی از آهنربای قوی متصل به کامپیوتر برای ارائه ی تصاویر ستون فقرات استفاده می کند. ام آر آی، یک آزمایش بدون درد و اغلب دقیق، و کارآمدترین ابزار تصویربرداری برای شناسایی آسیب دیسک است.
این کار تکانه های الکتریکی ماهیچه ها را زمانی که در حالت استراحت و در حین انقباض هستند، اندازه گیری می کند. این تست که به تست نوار عصب و عضله نیز شناخته میشود، کمک می کند که بدانید اعصاب چه زمانی به درستی کار می کنند.
ترکیب الکترومیاگرافی با ارزیابی های وضعیت عصبی،باعث میشود پزشک بتواند بفهمد که آیا علائمی که احساس می‌کنید ناشی از آسیب عصبی، فشار روی ریشه‌های عصبی است یا اینکه دیابت و سایر شرایطی که به اعصاب آسیب می‌رسانند باعث این بیماری شده اند.
درمان اولیه فتق دیسک، معمولا محافظه کارانه و غیر جراحی است. پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که سطح فعالیت خود را برای چند روز تا چند هفته کم کند. این امر به کاهش التهاب عصب نخاعی کمک می کند. استراحت مطلق هرگز توصیه نمی شود.
اگر میزان درد خفیف یا متوسط باشد، در اینصورت فتق دیسک اغلب با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درمان میشود. تزریق استروئید اپیدورال ممکن است با استفاده از یک سوزن نخاعی تحت هدایت اشعه ایکس انجام شود تا دارو را به سطح دقیق فتق دیسک هدایت کند.
همچنین ممکن است پزشک، فیزیوتراپی را نیز توصیه کند. درمان فیزیوتراپی شامل انجام حرکات کششی لگن، ماساژ ملایم، سرما و گرما درمانی، اولتراسوند و تحریک الکتریکی عضلات باشد. مصرف داروهای ضد درد و شل کننده های عضلانی نیز ممکن است همراه با فیزیوتراپی مفید باشند.
اگر گزینه‌های درمانی محافظه‌کارانه، مانند فیزیوتراپی و مصرف دارو، درد را به طور کامل کاهش نداده یا رفع نکند، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند.
لامینوتومی کمری روشی است که اغلب برای تسکین درد پا و سیاتیک ناشی از فتق دیسک کمری استفاده می شود. این جراحی از طریق یک برش کوچک در مرکز کمر و روی ناحیه فتق دیسک انجام می شود.
تصمیم پزشکی برای انجام عمل از جلوی گردن( قدامی) یا پشت گردن (خلفی)، به محل دقیق فتق دیسک و همچنین تجربه و ترجیح جراح بستگی دارد.
