اقتصادآنلاین - محبوبه فکوری؛ ساختار وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرف روزهای گذشته منتشر شده و حواشی آن، نقاط قوت و ضعف فراوانی مطرح شده است. ساختاری که باید بزرگترین وزارتخانه اقتصادی دولت را هدایت کند و بار سنگین اصلاح نقایصی را به دوش بکشد که حتما سیاستگذاران فعلی که دست به اصلاح ساختار زده‌اند، آن را درک کرده و قرار را بر این گذاشته‌اند که این نواقص را اصلاح کنند.
حالا انتظاری که از ساختار کنونی وزارت صمت می‌رود آن است که در کنار مدیرانی کارکشته و نیروی انسانی خبره، بتوانند ضعف‌هایی را برطرف کنند که دود آن سالها چشم مردم را کور کرده است. از صنعت خودرو گرفته تا فروش‌های رانتی فولاد و سیمان و مواد اولیه کارخانجات.
سیدمهدی نیازی، معاون هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صمت که پیش از این معاون طرح و برنامه این وزارتخانه بوده، در گفتگوی مشروح با اقتصاد آنلاین از ابعاد این اصلاح ساختار می‌گوید:
* پیش زمینه اصلاح ساختار وزارت صنعت، معدن و تجارت چه بود؟
* بعد از آنکه وزارتخانه‌های صنایع و معادن و بازرگانی در دولت دهم با هم ادغام شدند، عملا ساختار وزارتخانه جدید(صنعت، معدن و تجارت) ساختار اصلاح‌شده نبوده و عملا ساختار تجمیع‌شده در کنار یکدیگر بود و ظرف ده سال گذشته هر وزیری که قصد داشت که این اصلاح ساختار را انجام دهد، یا دچار شرایط محیطی می‌شد یا به لحاظ زمانی، اجرای ساختار برای او با چالش مواجه می‌شد. منطق کلی طراحی ساختار جدید به این صورت است که در مدل فعلی، تمام موضوعات مرتبط با هر فعالیت در دل خود آن فعالیت دیده شده و برای اینکه کار عملیاتی‌تر شود، مدیریت میانی را حذف یا بسیار کوچک کرده و ارتباط آن با سایر نقاط منفک شده تا در سطح عملیات، کار با چابکی دنبال شود. ۵ طبقه‌بندی برای موضوعات مختلف وزارت صمت طراحی شده که بر این اساس یک گروه، فعالیتهایی است که با مصرف‌کننده ارتباط دارد که در گروه صنایع مصرفی از جمله دفاتر نساجی، پوشاک، نوشت افزار، چاپ و صنایع ورزشی و خلاق قرار گرفته‌اند. گروه دوم محصولات یا فعالیتهایی هستند که روابط فیزیکی بین آنها برقرار بوده یا جنس زیرساختی دارند که در این رابطه سیاست‌ها و بازار آنها تماما مسائلی است که در طبقه بندی زیرساختی قرار گرفته و معاونت صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات تولید متمرکز شده است. بخش دیگری از فعالیتها به صنایع حمل و نقل اختصاص یافته؛ ضمن اینکه فعالیتهایی که وابسته به منابع زیرزمینی بوده و عموما استخراج و فرآوری آنها از حیث سرمایه‌گذاری، ابعاد بنگاهها و محصولات و بازار آنها مشترک است که در حوزه معاونت معدن یا منبع پایه پیش بینی شده است.
* نکته جالب آن بود که شما نفت را هم در حوزه معاونت معدنی دیده‌اید. دلیل خاصی دارد و آیا این موضوع با وظایف وزارت نفت تداخلی ندارد؟
* نفت یک فرآورده معدنی محسوب می‌شود و یک طبقه‌بندی عام نیز در رابطه با آن وجود دارد که در مرکز آمار هم حتی نفت، در طبقه‌بندی معادن قرار می‌گیرد؛ اما ما وارد ماموریت‌های وزارت نفت نخواهیم شد، اما چون جنس مواد آن منطبق با معدن و اکتشاف است، نفت هم در این حوزه قرار گرفته است.
* سایر بخش‌ها در وزارتخانه چطور مدیریت شده‌اند؟
* یک بخش دیگر در قالب خدمات ساماندهی شده که تا به حال نیز در وزارت صمت مغفول بوده و بالای ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی را هم خدمات صورت می‌گیرد و ۳۵ درصد آن در حیطه ماموریت‌های وزارت صمت دیده شده است که بر این اساس معاونت تجارت و خدمات طراحی شده که ۴ حوزه آماد و توزیع، خدمات فنی و مهندسٍی، خدمات نگهداری و فروش، خدمات صنفی و خدمات کسب و کار در آن دیده شده‌اند. گام دوم این است که باید بین این معاونتها هماهنگی‌های لازم صورت گیرد که از سوی معاونت هماهنگی یا معاونت طرح و برنامه فعلی است که باید این موضوع را تنظیم‌گری کند. پس در مدل وزارت صمت، لایه میانی یا کوچک یا حذف شده تا از ساختار سلسله مراتبی به یک ساختار عملیات چابک انتقال یابیم.
* با بررسی چارت وزارتخانه‌ها هیچ وزارتخانه‌ای را نمی‌توانید بیابید که معاونت طرح و برنامه نداشته یا دفتر بودجه را در چارت خود نداشته باشد. دلیل حذف معاونت طرح و برنامه از ساختار فعلی وزارت صمت چیست؟
* در واقع این معاونت حذف نشده، بلکه در قالب دیگری فعالیت خود را ادامه خواهد داد. نکته مهم این ساختار آن است که در باکس های فعالیتی، ۲۲ دفتر فعالیتی داریم که در این دفاتر، صفر تا صد نکاتی همچون سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری، تولید، صادرات، واردات، فناوری و نوآوری، بهره‌وری، کیفیت، نظارت یا ارتقای تولید در دل این دفاتر قرار می‌گیرد و اکنون مدل این را می‌گوید که اگر یک بنگاه برای بازار، تولید، سرمایه‌گذاری، صادرات یا واردات خود نیاز به مراجعه به وزارت صمت داشته باشد، به جای اینکه به سازمانهای مختلفی که در وزارت صمت مستقر بودند، مراجعه نماید به یک دفتر خاص مراجعه نموده و صفر تا صد کار خود را در همان دفتر پیگیری کند و مدیر دولت هیچ فرافکنی نمی‌تواند انجام دهد. چابکی سیستم به این گونه است که مدیر برای تصمیم‌گیری در حیطه ماموریت‌های وزارت صمت جایی برای فرار ندارد و بنگاه هم تکلیفش مشخص است. اتفاق مهم دیگری که در این چارت رخ داده، آن است که تمرکز در موضوعاتی صورت گرفته که تا به حال بر روی آن کار ویژه‌ای صورت نگرفته است. نمونه آن هم تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی است که هم اکنون به عنوان یک موضوع محوری مورد پیگیری قرار می‌گیرد. در این منطق، فعالیتها زیاد شده‌اند تا تمرکز صورت گیرد.
