به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، «تقویت ارتباط با همسایگان یک حرکت استراتژیک برای ایران است» رویکرد دولت سیزدهم در سیاست خارجی و روابط بین الملل است که از سوی رییس جمهوری گفته شده است. برنامه ها و اقدامات وزارت خارجه به عنوان متولی رابطه با جهان هم بر اساس این استراتژی در دولت سیزدهم چیده شده و به گفته «مهدی صفری» معاون دیپلماسی سیاسی وزارت امورخارجه توسعه روابط با همسایگان سیاست اصولی رئیس جمهوری است. در راستای تحقق این استراتژی هم آیت الله «سیدابراهیم رییسی» و هم اعضای کابینه و دستگاه وزارت خارجه گام های مهمی برداشته و تلاش کرده اند تا از ظرفیت های اقتصادی، دیپماتیک، فرهنگی و تاریخی کشورهای منطقه در جهت حراست از منافع کشور بهره گیرند.
پویاسازی هدفمند دیپلماسی در دولت
هفدهمین نشست اضطراری وزرای امور خارجه سازمان همکاری اسلامی به منظور بررسی شرایط افغانستان و تازه ترین رویدادهای پیرامون این کشور، ۲۸ آذر، در حالی آغاز شد که جمهوری اسلامی ایران مهم ترین کشور حاضر در این نشست، توانست تاثیرگذاری خود در موضوع تحولات افعانستان را نشان دهد و به دلیل اقدامات بشر دوستانه مورد تقدیر دیگر کشورهای حاضر در این نشست قرار گیرد. همزمانی قدرت گرفتن طالبان در افغانستان با آغاز دولت سیزدهم، درباره نحوه تعامل ایران با این گروه در مرزهای شرقی، دغدغه هایی ایجاد شد اما هوشیاری، صبوری و منطق دستگاه دیپلماسی در برخورد با این رویداد، سبب شد ایران به عنوان اصلی ترین بازیگر تحولات افغانستان، نقش تاثیرگذاری در روند انتقال قدرت در این کشور به عهده بگیرد. در نشست سازمان همکاری های اسلامی هم «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه به ضرورت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان به منظور برقراری ثبات سیاسی و امنیت در این کشور تاکید کرد.
دیدارهای دوجانبه با مسئولان کشورهای حاضر در این نشست و نیز ملاقات به مقامات پاکستان به عنوان کشور میزبان فرصتی فراهم ساخت تا وزیر امورخارجه و تیم سیاسی و اقتصادی همراه وی، ضمن بررسی تازه ترین تحولات منطقه، درباره راه های جدید ایجاد تعاملات و تبادلات تجاری و سیاسی گفت و گو کنند. امیرعبداللهیان با «ایمن الصفدی» وزیر امور خارجه اردن، «عمران خان» نخست وزیر پاکستان، «قمر جاوید باجوا» فرمانده ارتش پاکستان«حسین ابراهیم طاها» دبیرکل سازمان همکاری های اسلامی، «جیحون بایرام اف» وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، «مولود چاووش اوغلو» وزیر امورخارجه ترکیه، «دیوید ترانسیس» وزیر امورخارجه سیرالئون و نیز «امیرخان متقی» وزیر خارجه هیات حاکمه موقت سرپرستی افغانستان، دیدار و گفت و گو کرد.
تیم وزارت خارجه در این سفر ضمن ارائه تازه ترین پیشنهادات خود درباره تامین امنیت و آرامش مردم افغانستان با همتایان خود درباره گسترش روابط دوجانبه هم گفت و گو کردند. در دیدار با عمران خان موضوع تجارت مرزی، تشکیل و توسعه بازارچه های مرزی و امنیت مرزی مورد رایزنی قرار گرفت، وزیرخارجه اردن از همتای ایرانی خود برای سفر به این کشور دعوت کرد. چاووش اوغلو مناسبات ایران و ترکیه را را دوستانه و ممتاز توصیف کرد و وزیر امورخارجه جمهوری آذربایجان بر روند روبه رشد روابط تاکید شد و بایرام اف از امیرعبداللهیان برای سفر به باکو دعوت کرد.
واقعیت آن است که کشورهای اسلامی در مناطق مختلف آسیا می تواند نقطه اتکایی مستحکمی در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران باشند و برای رسیدن به این منظور بیش از هر اولویت دیگری رفع برخی سوتفاهم های موجود در روابط که در اثر ایران هراسی های خارجی حاصل شده است می تواند ثمربخش باشد. دولت با درک این مهم درصدد کاستن از تنش ها با همسایگان مسلمان خود به ویژه عربستان سعودی است. دیدار کوتاه و به اصطلاح سرپایی وزیر امورخارجه ایران با همتای سعودی خود در حاشیه نشست وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی گرچه موضوعی متداول در عرف نشست هاست اما نشان از وجود ترک هایی در دیوار سوتفاهمات و تنش در روابط دو کشور دارد. گفت و گوهای شکل گرفته در ماه های گذشته هم دیگر نشانه این ترک هاست.
مهم‌ترین استراتژی دولت سیزدهم از همان روزهای نخست در عرصه روابط بین الملل عبور از قوانین نانوشته و اشتباهی بود که افق روابط بین الملل جمهوری اسلامی را تنها در مرزهای فرامنطقه‌ای و در تعامل با غرب می دید. دولت سیزدهم با عبور از این خطوط نانوشته تلاش کرد تا فصل جدیدی از روابط با همسایگان و کشورهای منطقه را طرح ریزی کرده و در مسیر رفع سوءتفاهم‌های موجود گام بردارد.
طی سالهای گذشته نوع مناسبات ایران باعث سوء استفاده آمریکا برای اعمال سیاست فشار حداکثری بر مردم ایران شد آن هم درحالی که ایران به واسطه موقعیت ژئوپلتیکی و همسایگی با ۱۵ کشور می تواند هرگونه تحریم‌های ظالمانه را بی اثر کند در واقع سیاست همسایگی بر اساس راهبرد خنثی سازی تحریم‌ها آغاز شد و ادامه یافت که ماه‌ها قبل رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید داشته است.
ایجاد، تثبیت و گسترش روابط با کشورهای منطقه و همسایه به دو دلیل وجود ظرفیت های گسترده در هریک از آن ها و در حوزه های مختلف اقتصادی و تجاری از یک سو و سهولت ایجاد این رابطه از سوی دیگر؛ در دیپلماسی دولت سیزدهم اهمیت ویژه یافته است. عضویت دائم در سازمان شانگهای به عنوان سازمانی که به واسطه حضور برخی از مهم‌ترین قدرت‌های سیاسی اقتصادی و نظامی می‌تواند حرف‌های زیادی برای گفتن داشته و می تواند سیاست یکجانبه گرایی آمریکایی را ناکام بگذارد، تلاش برای مدیریت تغییرات در مرزهای شرقی با وجود حضور طالبان در راس قدرت افغانستان و آوارگی هزاران نفر از مردم این کشور، عبور دیپلماتیک از سوتفاهم های به وجود آمده در مرزهای شمال غربی که به دلیل ماجراجویی های رژیم صهیونیستی به وجود آمده بود و در نهایت حضور در نشست اکو و انعقاد قرارداد سواپ گازی از مهم ترین اقدامات دولت سیزدهم در سه ماه نخست آغاز به کار خود بوده است که تداوم آن پویایی دیپلماتیک را به وزارت خارجه بازخواهد گرداند. از سوی دیگر تشکیل معاونت دیپلماسی در وزارت خارجه به منظور پیگیری دیپلماتیک تبادلات اقتصادی راه گشای بسیاری از گره های موجود در این عرصه خواهد بود. در تازه ترین نشست این معاونت؛ یکشنبه ۲۸ آذر، جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی با موضوع «راهکارهای توسعه روابط اقتصادی با کشور هند» به ریاست مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و با حضور اعضای ستاد، مرکب از معاونین اقتصادی دستگاه های ذیربط برگزار شد. تا با بهره گیری از ظرفیت هایی چون منطقه چابهار ایران بتواند از توان هند در حوزه های مختلف اقتصادی بهره گیرد.
