صباح زنگنه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا با بیان اینکه کل منطقه در حال عبور از مرحله تحول است، اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران محور تحولات منطقه است. حضور مقامات اماراتی در تهران در کنار گفت‌وگوها بین ایران و عربستان و حضور فعال جمهوری اسلامی در اجلاس های منطقه ای موید این موضوع است.
وی افزود: لازم است جمهوری اسلامی ایران با قرائت واقع‌بینانه و فراگیر از تحولات منطقه، ابتکار عمل را بیش از گذشته در دست بگیرد و روابط منطقه‌ای را در جهت همکاری و حول محور هماهنگی منطقه‌ای پیش ببرد.
نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی تصریح کرد: عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، افق های تازه ای برای تحقق سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران گشود.
زنگنه با بیان اینکه ایران جزء پایه‌گذاران سازمان همکاری اقتصادی اکو بوده و دبیرخانه این سازمان در تهران قرار دارد، افزود: نقش موثر جمهوری اسلامی در سازمان همکاری اقتصادی اکو، این امکان را فراهم می کند که کشورمان بتواند با سازمان های منطقه ای دیگر مثل شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا(آسه‌آن)، سازمان شانگهای و دیگر سازمان ها در اروپا، بالکان و قفقاز جنوبی همکاری کند.
وی با اشاره به عضویت ایران در سازمان همکاری اقتصادی اکو و سازمان شانگهای گفت: برای همکاری با این دو سازمان باید چشم‌انداز روشنی داشته باشیم و برای تحقق آن چشم‌انداز برنامه ریزی کنیم و از نقش سایر کشورهای عضو به صورت مشارکتی برای توسعه و رفاه کل منطقه استفاده کنیم.
تحریم‌ها وقتی اثرگذارند که توان تولید ثروت، علم و فناوری ضعیف شود
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل افزود: وقتی جمهوری اسلامی ایران در سازمان اکو و سازمان همکاری شانگهای نقش فعال‌تری ایفا کند خود به خود سازمان‌های منطقه‌ای دیگر مثل شورای همکاری خلیج فارس یا آسه‌آن و دیگر سازمان های منطقه ای هم برای استفاده از ظرفیت های ایران تلاش خواهند کرد و جایگاه منطقه ای و جهانی جمهوری اسلامی به این ترتیب ارتقا می یابد.
زنگنه، ترانزیت و توریسم به ویژه توریسم سلامت را از جمله زمینه های همکاری بین ایران و کشورهای منطقه عنوان کرد و افزود: علاوه بر این، زمینه های همکاری گسترده ای در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی وجود دارد که باید برای آنها برنامه ریزی کرد.
نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی با بیان اینکه موضوع تحریم، یک موضوع اساسی و بنیادی است که باید به آن توجه کرد، گفت: زمانی تحریم ها اثرگذار می شوند که توان تولید ثروت و علم و فناوری در کشور ضعیف شود.
زنگنه افزود: اقتصاد به ویژه حوزه فناوری های جدید را باید برای تامین نیازهای کشور تقویت کنیم و تولید ناخالص ملی را بالا ببریم وگرنه تحریم ها گزنده‌تر و اثرگذارتر خواهند بود. اگر مبانی و ساختارهای اقتصادی را به شکل درست و با چشم‌انداز صحیح بازتعریف نکنیم، نمی‌توانیم در برابر تحریم ها مقاومت زیادی نشان دهیم.
وی گفت: بنابراین در درجه اول باید به توان داخلی توجه جدی‌تری کرد. استفاده از فناوری های جدید مثل های‌تک و فناوری اطلاعات می تواند زمینه یک جهش واقعی در تولید ثروت ملی و افزایش توان ملی را در پی داشته باشد.
این دیپلمات پیشین کشورمان بر استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای تاکید کرد و افزود: طبیعتاً کشوری که دور خود سیم خاردار بکشد از قافله پیشرفت عقب خواهد ماند و رقیبان منطقه ای از آن جلو خواهند زد. این موضوع در توان ایستادگی و مقاومت مردم هم اثر خواهد گذاشت زیرا مردم وضع کشور را با کشورهای مشابه یا رقبای منطقه‌ای مقایسه می کنند و وقتی که احساس کنند ضعیف ترند روحیه تلاشگری و خلاقیتشان دچار آسیب می شود.
ابتدا از مزیت‌های نسبی داخلی و بعد مزیت‌های همسایگان استفاده کنیم
زنگنه، توجه به توانایی های ملی و تولید داخلی، از بین بردن موانع و کاهش مقررات زائد را مرحله اول و مهمترین مرحله برای پیشرفت کشور ارزیابی کرد و گفت: مرحله دوم، بهره بردن از فضای پیرامونی و منطقه‌ای و مرحله سوم، توجه به نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در روابط بین‌المللی، فراتر از کشورهای پیرامونی و نزدیک است.
وی افزود: این سه مرحله می توانند هم‌زمان هم مورد توجه قرار گیرند و تقویت داخل در اولویت اول قرار گیرد و مسائل منطقه ای در اولویت دوم و ارتباط وسیع‌تر با کل جهان به غیر از رژیم صهیونیستی در اولویت سوم قرار گیرد.
نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی با بیان اینکه زمینه های همکاری ایران و کشورهای همسایه متعدد و متنوع است، گفت: البته بخش های اقتصادی ایران و تعدادی از کشورهای منطقه مشابه هم و مبتنی بر صادرات انرژی از جمله نفت و گاز است.
زنگنه، تقریبا اقتصاد نصف همسایگان ایران را مبتنی بر انرژی ارزیابی کرد و افزود: این کشورها می توانند برای جلوگیری از نوسانات غافلگیر کننده در بازارهای جهانی مثل بازار نفت و گاز با هم همکاری کنند.
وی، توان جمهوری اسلامی ایران به لحاظ صنعتی، دسترسی به منابع انرژی ارزان‌قیمت و داشتن نیروی انسانی جوان و تحصیل کرده را یادآور شد و گفت: این عوامل می‌توانند تحولی واقعی و جدی در تولید ملی ایران ایجاد کنند و کشورهای همسایه و حتی کشورهایی که پایه های اقتصادی مشابه ایران دارند را به همکاری با جمهوری اسلامی به خاطر این مزیت های نسبی ترغیب کند.
این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: از طریق توسعه همکاری ها با همسایگان در حوزه گردشگری، صدور خدمات فنی و مهندسی و صادرات محصولات کشاورزی می توان زمینه عبور از بحران های اقتصادی را فراهم کرد.
زنگنه، سیاست همسایگی را اولویت همه دولت‌های گذشته در شعار ارزیابی کرد و افزود: برخی از دولت ها به این سیاست بیشتر و برخی دیگر کمتر توجه می کردند و اولویت هایشان تا حدودی متفاوت بود؛ مهم این است که دولت سیزدهم بتواند شعارهای خود را عملیاتی کند.
ارتباطات بین‌المللی به موازات ارتباط با همسایگان پیگیری شود
وی با بیان اینکه تقویت بنیه داخلی در کنار ارتباط معقول و منطقی با همسایگان بسیار اساسی و مهم است، گفت: گام های خوبی برای حل مشکلات با ترکمنستان و جمهوری آذربایجان به ویژه در حوزه سواپ گاز برداشته شد. لازم است همین رویکرد را در مورد صادرات گاز به ترکیه نیز دنبال کنیم تا در آینده دچار مشکل نشویم.
این کارشناس ارشد مسائل راهبردی، صادرات گاز به امارات متحده عربی، سلطنت عمان، عراق و پاکستان و صادرات برق به کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان، پاکستان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان و حتی ترکیه در فصولی از سال را از جمله قابلیت های کشور در حوزه انرژی ارزیابی کرد و گفت: هر کدام از این کشورها شرایط خاص خودشان را دارند و ضعف و ناتوانی یا نداشتن یک چشم انداز روشن در دستگاه های دولتی مثل وزارت نفت، وزارت نیرو و وزارت صمت می تواند به این پتانسیل های همکاری همسایگان آسیب بزند. اگر این وزارتخانه‌ها چشم انداز روشن، هماهنگ و منسجمی با یکدیگر و با وزارت خارجه داشته باشند موفقیت های خوبی در حوزه روابط اقتصادی با همسایگان رقم خواهد خورد.
زنگنه با بیان اینکه اغلب کشورهای همسایه تحت تاثیر فشار اقتصادی و سیاسی آمریکا برای مبادلات مالی با ایران مشکل دارند، گفت: صرفا توجه به همسایگان بدون در نظر گرفتن اخلالی که دیگر قدرت ها می توانند در این ارتباط ایجاد کنند مشکلات را حل نمی کند. سیاست همسایگی بدون توجه به اخلال قدرت ها، یک سیاست نیم‌بند خواهد بود. لذا رعایت همه ملاحظات در مورد ارتباطات اقتصادی بین‌المللی در کنار اولویت دادن به ارتباطات اقتصادی با همسایگان باید گام به گام و به صورت موازی پیگیری شود.
