جهش اخیر ویروس کرونا موسوم به امیکرون تبدیل به سویه‌ی بیم و امید شده است. بعد از شیوع افسار گسیخته نوع دلتا که سبب شد تلفات کرونایی کشورها به چند صد نفر در روز برسد حالا سویه‌ای دیگری از این ویروس دغدغه‌ی نظام بهداشت و درمان در سراسر جهان شده است، سویه‌ای که اگرچه گفته می‌شود سرایت بسیار بالایی دارد اما مانند دلتا کشنده نیست، با این وجود باید پرسید چرا کارشناسان نگران این سویه هستند؟
از روزی که ویروس شناس اهل آفریقای جنوبی گفت: «نوع جدید ویروس کرونا باعث نگرانی در آفریقای جنوبی شده است.» همه می‌دانستند سروکله این ویروس در سایر کشورها از جمله ایران هم پیدا می‌شود. طوری‌که مسعود یونسیان، دبیر کمیته اپیدمولوژی و پژوهش ستاد کرونا گفت: «ما نمی‌توانیم جلوی ورود این واریانت به هیچ کشوری را بگیریم. همینطور نمی‌توانیم جلوی انتشارش بین شهرها را بگیریم، اما فقط می‌توانیم این روند را کند کنیم و در طیِ کند کردن این روند انتقال، فرصت و زمان بخریم و سعی کنیم مقاومت نسبی افراد جامعه افزایش پیدا کند.»
پای اومیکرن به ایران باز شد
سخنان عضو کمیته علمی ستاد کرونا درست بود، طوری‌که در میانه اخبار شناسایی شدن اومیکرون در امارات، ترکیه، عربستان، پاکستان، لبنان و سایر کشورهای خاور دور و غربی، چند روز قبل شناسایی نخستین فرد مبتلا به سویه اومیکرون در ایران تایید شد. صبح بیست‌وهشتم آذرماه بود که روابط عمومی وزارت بهداشت بعد از برگزاری یک نشست اضطراری اعلام کرد: «در جلسه اضطراری ضمن تایید مشاهده یک مورد از سویه جدید کرونا در کشور از سوی همه اعضا، در خصوص تدوین پروتکل‌های جدید بهداشتی بحث و تبادل نظر شد همچنین اعضای ستاد نظرات و پیشنهادات خود را جهت ارائه به ستاد ملی کرونا مطرح کردند.»
همان روز اولین فردی که بتلا به اومیکرون شده بود در گفت‌وگویی به خبرآنلاین گفت: «حدود دو هفته کشور امارات بودم و با تست PCR منفی وارد ایران شدم. بعد از مدتی احساس سینوزیت داشتم که به دکتر مراجعه کردم، بعد از انجام مجدد تست متوجه شدم که به کرونا مبتلا شدم. علائمی مانند یک شب گلو درد، سرفه و خلط داشتم که فردای آن روز همه این علائم قطع شد.»
با این وجود برکسی پوشیده نبود که به احتمال زیاد موارد بیشتری از موارد ابتلا به کرونایِ نوع اومیکرون در ایران وجود دارد، طوری‌که به گفته کمال حیدری، معاون بهداشت وزیر بهداشت ۱۸۰۰ مورد مشکوک در دست بررسی قرار گرفت اما آن‌طورکه تا حالا مشخص شده ابتلا ۸ نفر تایید شده است. حیدری دراین‌باره توضیح داد: «۳ نفر دیگر از خانواده مورد اول هم درگیر اُمیکرون شدند. علاوه بر این، ۴ نفر دیگر در تهران و یک مورد هم از مشهد داشته‌ایم. بنابراین تعداد بیماران شناسایی شده تاکنون به ۸ نفر رسیده است.»
دو گانگی در سویه اومیکرون
آن‌طورکه در این مدت درباره اومیکرون گفته و شنیده شده است این ویروس جدید نسبت به انواع دیگر سویه‌های کرونا وضعیتی دوگانه دارد، از ویروس دلتا در شیوع وحشی‌تر است اما در احتمال موارد بستری و مرگ رام‌تر به‌نظر می‌رسد. مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد کرونا درباره این ویروس گفته که : «در اومیکرون ۵۰ جهش گزارش شده که ۳۰ جهش آن کلیدی و سرایت پذیری بالایی دارند، به همین خاطر توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده، این ویروس جزو استثنایی‌ترین سویه‌ها در دنیا است و میزان ابتلای مردم آفریقای جنوبی به این سویه موجب شده بصورت تصاعدی سرعت انتقال افزایش یابد.»
اما در مقابل، گزارش اخیر گاردین نشان می‌دهد اومیکرون چندان سبب افزایش موارد بستری نمی‌شود. در این گزارش آمده که «محققان دریافته اند افرادی که در آزمایش کرونا، ابتلای آنها به سویه اومیکرون تائید شده است، تا ۲۵ درصد کمتر به بیمارستان می روند. براساس تحقیقات انجام شده توسط کالج امپریال لندن، به نظر می رسد سویه اومیکرون ویروس کرونا خفیف تر باشد، چراکه ۲۰ تا ۲۵ درصد کاهش احتمال مراجعه به بیمارستان و دستکم ۴۰ درصد خطر کمتر بستری شدن یک شبه را در پی دارد.»
چیزی که سبب افزایش نگرانی‌ها درباره اومیکرون شده است، دقیقاً همین قدرت سرایت بالای این ویروس است. طوری‌که اگر بخش زیادی از افراد جامعه به‌طور همزمان به این ویروس مبتلا شوند قطعاً شبکه بهداشت و درمان هر کشوری برای ارائه خدمات مراقبتی و تخت بیمارستانی به بیماران با مشکلات جدی مواجه خواهد شد که همین مسئله می‌تواند سبب مرگ‌ومیرهای کرونایی بیشتری شود. «سومیا سوامیناتان» از اعضای ارشد سازمان بهداشت جهانی با بیان اینکه «غیرعاقلانه است که از شواهد اولیه نتیجه بگیریم اومیکرون خفیف‌تر از سویه‌های پیشین است.» می‌گوید: «با افزایش شمار مبتلایان همه سیستم‌های بهداشتی بار دیگر تحت فشار قرار می گیرند.»
رعایت نکات بهداشتی و واکسیناسیون
اما آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد در مواجهه با وضعیت پیش آمده رعایت دو مورد می‌تواند مانع از وخیم شدن شرایط شود. اول رعایت پروتکل‌های بهداشتی که به‌نظر می‌رسد به زیر ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است و نکته دوم تکمیل فرآیند واکسیناسیون، طوری‌که اگر افراد فقط دز دوم اول را تزریق کردند با مراجعه به مراکز مشخص شده دز دوم واکسن را تزریق کنند و کسانی‌که بیش از سه ماه از تزریق دز دوم واکسن‌شان گذشته هرچه سریعتر برای تزریق دز سوم اقدام کنند. درهمین‌باره کمال حیدری، معاونت وزارت بهداشت عنوان کرد: «تمام افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند با رعایت همین فاصله زمانی (سه ماه) برای تزریق دز سوم به پایگاه‌های واکسیناسیون مراجعه کنند.»
دراین‌باره محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور در جلسه اضطراری کمیته تخصصی کرونا عنوان کرد: «مردم باید با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی اجازه ندهند زحمات دولت و کادر درمان در ماه‌های گذشته برای مقابله با بیماری کرونا از بین برود.» همچنین در این جلسه تأکید شد که تزریق دُز یادآور واکسن کرونا محافظت بیشتری در برابر اومیکرون در افراد ایجاد می‌کند.
با این وجود برخی کارشناسان با خدف جلوگیری از شیوع گسترده اومیکرون از بازگشت محدودیت‌ها مانند تعطیلی مجدد مراکز تفریحی از جمله سینماها و رستوران‌ها می‌گویند، و برخی دیگر از بازگشت دورکاری‌ها سخن به میان می‌آورند.
