به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از اصلی ترین موضوعاتی که این روزها بازار سرمایه با آن مواجه است، بحث بی اعتمادی به بورس است، این مساله به دلیل عملکرد نامناسب دولت دوازدهم در تامین مالی بی رویه از بازار سرمایه و ریزش 45 درصدی شاخص کل رخ داده است. بسیاری از افراد بورس را ترک کرده اند و برخی دیگر نیز منتظر هستند تا سیاست دولت سیزدهم در قبال بازار سرمایه را ببینند.
اما نکته امیدبخش و قابل تأمل اینکه بودجه سال 1401 به عنوان اولین بودجه ریزی دولت فعلی نکات مثبت فراوانی برای حمایت از بازار سرمایه دارد.
در این‌باره، تاج ور، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است: آرزوی اهالی بازار سرمایه این بود که عمق بازار به واسطه افزایش تعداد پیدا کند، بازار سرمایه ما در سال گذشته از یک بازار با دویست هزار فعال به بازار میلیونی تبدیل شد و شاهد حضور بخش عمده ای از اقشار مختلف جامعه در آن بودیم و یک فرصت بی نظیر تاریخی برای بورس کشور اتفاق افتاد. این افراد به دعوت شخص اول قوه مجریه وقت وارد بازار شدند و به آن دولت اعتماد کردند. مردم سرمایه ولو اندک خود را وارد بازار سرمایه کردند و به این بازار به عنوان یک حوزه مطمئن جهت سرمایه گذاری نگاه کردند. متاسفانه از اعتماد این افراد سوء استفاده شد و برداشت های بی رویه وجوه از بازار سرمایه و عرضه سهام های دولت بدون توجه به ظرفیت های بازار، منجر به این شد که بخش عمده ای از مردم با ضرر و زیان سنگینی بازار را برای همیشه کنار بگذارند و صرفا یک خاطره بد برایشان بماند.
در ادامه گفت‌و‌گوی فارس با علیرضا تاج ور را می‌خوانید.
فارس: روند فعالیت بورس را در ماه‌ها و هفته های گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تاج ور: برای اینکه بتوانیم تحلیل درستی از وضعیت بازار سرمایه ارائه کنیم، باید به کمی عقب تر برگردیم. بازار سرمایه و سهامداران طی یک سال و نیم گذشته با ضررهای زیادی مواجه شده اند. به عبارت دیگر در این زمان و در 18 ماه گذشته بازار شاهد موضوع جدیدی جز ریزش نبوده است، در طی این یک سال و نیم، بسیاری از افرادی که با دعوت دولتمردان وارد بورس شده بودند، از این بازار خارج شدند، در برهه ای که افراد زیادی وارد بورس شده بودند، یکی از آرزوهای بورس تحقق پیدا کرد، اما سیاست گذاران بازار سرمایه نتوانستند از این فرصت استفاده کافی و مناسبی ببرند. در هر بازاری از جمله بازارهای مالی و بورس، یکی از مهمترین اهداف سیاست گذاران آن بازار این است که عمق بازار افزایش پیدا کند و مردم بیشتری در این بازار دست به معامله بزنند. در ایران نیز یکی از موضوعاتی که همیشه ارزوی مسئولان سازمان بورس و اقتصاددان ها بوده است، ورود افراد بیشتر و درگیرتر شدن سهامداران بیشتر در بازار سرمایه بوده است. زیرا این به نفع اقتصاد ملی بوده و مزایای بسیار زیادی برای اقتصاد کشور دارد. متاسفانه از این اتفاق که در سال 99، رخ داد، استفاده نکردیم و این فرصت تاریخی را از دست دادیم و اتفاقات بدی که طی یک سال و نیم اخیر افتاد منجر به بی اعتمادی اقشار مختلف مردم به بورس شد و این مساله نیز در نهایت با خروج همین افراد از بورس سبب شد یک روند فرسایشی اصلاحی را در بازار سرمایه طی این مدت داشته باشیم.
* این روزها اخبار مثبت در بورس دیده نمی‌شود
فارس: یکی از موضوعاتی که در این مدت به شدت به چشم آمده است، تاثیر اندک اخبار مثبت و تاثیر زیاد اخبار منفی بر آن بوده است. علت این موضوع چیست؟
تاج ور: بله. در این مدت که بازار در یک حالت بیم و امید و البته در بیشتر مواقع در یک حالت ناامیدی بوده است، باز مشاهده می‌کنید در این روند هر اتفاق مثبتی صرفا یک تاثیر کوچک روی بازار سهام می‌گذارد و هر خبر کوچک منفی یک تاثیر بیش از حد بر روی بازار دارد و حتی تاثیر خیلی بدی روی کلیت بازار می‌گذارد.
در وضعیت فعلی، بازار سرمایه با دو مشکل عمده دست و پنجه نرم می کند. یکی کاهش شدید اعتماد سرمایه گذاران و دیگری فقدان نقدینگی است و تا وقتی این دو مشکل وجود دارد، هر خبر مثبتی که در بازار منتشر شود، دیده نمی‌شود و این روند منفی متاسفانه ادامه دار خواهد بود.
* دولت دوازدهم اعتماد مردم به بورس را از بین برد
فارس: شما صحبت از کاهش شدید اعتماد سهامداران به بازار سرمایه کردید. دلایل این موضوع چه بوده است؟ یا به عبارت دیگر، سال گذشته چه اتفاقی افتاد که این اعتماد از بین رفت؟
تاج ور: ما در اقتصادهای پیشرفته شاهد ورود درصد بالایی از مردم جامعه با واسطه و بدون واسطه به بازارهای مالی مخصوصا بورس هستیم. آرزوی اهالی بازار سرمایه این بود که عمق بازار به واسطه افزایش تعداد پیدا کند. بازار سرمایه ما در سال گذشته از یک بازار با دویست هزار فعال به بازار میلیونی تبدیل شد و شاهد حضور بخش عمده ای از اقشار مختلف جامعه در آن بودیم و یک فرصت بی نظیر تاریخی برای بورس کشور اتفاق افتاد، این افراد به دعوت دولت و به دعوت شخص اول قوه مجریه وقت وارد بازار شدند و به دولت وقت اعتماد کردند. مردم سرمایه ولو اندک خود را وارد بازار سرمایه کردند و به این بازار به عنوان یک حوزه مطمئن جهت سرمایه گذاری نگاه کردند. متاسفانه از اعتماد این افراد سوء استفاده شد و برداشت های بی رویه وجوه از بازار سرمایه و عرضه سهام های دولت بدون توجه به ظرفیت های بازار، منجر به این شد که بخش عمده ای از مردم با ضرر و زیان سنگینی بازار را برای همیشه کنار بگذارند و صرفا یک خاطره بد برایشان بماند، اعتماد ذره ذره جلب می‌شود ولی با عملکرد بد دولت دوازدهم، ناگهان این اعتماد از بین رفت و به دست اوردن دوباره اش سخت و زمان بر است و فکر نمی کنم به این راحتی بتوانیم این اعتماد از دست رفته را بتوانیم ترمیم کنیم و به نقطه اواسط سال 99 برگردیم. اگر بخواهیم به علت اصلی این کاهش اعتماد نیز بپردازیم، عدم توجه دولت به ظرفیت بازار و سوء استفاده برخی شرکت‌های حقوقی از این بازار بود که منجر به ضرر و زیان مردم شد.
* بازگرداندن اعتماد به بورس نیاز به تصمیم جمعی دارد
فارس: این اعتماد در سال 99 توسط دولت دوازدهم با خدشه مواجه شد. دولت فعلی برای بازگشت این اعتماد باید چه اقداماتی انجام دهد؟
تاج ور: اولین نکته‌ای که باید بپذیریم این است که مطمئنا به شرایط سال گذشته بر نخواهیم گشت، اگر بخواهیم به درستی مساله را بیان کنیم، بازار سرمایه در اذهان عمومی مانند موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز است که ورشکست شده‌اند و سهامداران به دنبال نقد کردن اصل سرمایه خود هستند. این مسائل را در دهه نود داشتیم و خیلی‌ها با همان دید به بازار سرمایه نگاه می‌کنند و هیچ وقت اعتماد این افراد دیگر بر‌نمی گردد ولی می‌شود سرمایه بخشی از مردم را به بازار جذب کرد. این نیازمند تصمیم جمعی است. هنوز هم بازار ما عمدتا دست شرکت های دولتی و حقوقی و صندوق های سرمایه گذاری که زیرمجموعه وزارت اقتصاد هستند، قرار دارد. در حال حاضر برای اینکه بازار سرمایه دوباره مورد توجه مردم قرار گیرد و بتوانیم بخشی از اعتماد از دست رفته را برگردانیم، نیاز به یک تصمیم جدی و جمعی در بخش های مختلف تصمیم گیر و تصمیم ساز در دولت داریم.
به عبارت دیگر، برای برگشت اعتماد مردم به بورس، صرفا نباید به دو یا سه روز حمایت از بازار اتکا کنیم. به نظرم باید کارگروهی با شرکت نماینده های تصمیم گیر و رتبه اول و سطح بالا از وزارت اقتصاد و بانک مرکزی و وزارت صمت و وزارت رفاه و ارکان بازار سرمایه از جمله صندوق تثبیت بازار، تشکیل شود. این کارگروه باید اجازه تصمیم گیری در همه سطوح را داشته باشد. زمان حمایت نیز با حداقل تا یک ماه و شاید بیشتر باشد. از طرفی باید با ایجاد مشوق های لازم زمینه ورود پول به بازار فراهم شود و در این مدت نباید پولی از بازار خارج شود. مردم اگر یک روند تثبیت شده متعادل را با شیب کم و مثبت ببینند، به نظرم می‌شود بخشی از این اعتماد را ترمیم کرد.
* لایحه بودجه سال آینده در راستای حمایت از بورس است
فارس: دولت در هفته گذشته لایحه بودجه سال 1401 را به مجلس برد. به نظر شما لایحه بودجه در زمینه حمایت از بازار سرمایه توانسته انتظارات را برطرف کند یا خیر؟
تاج ور: خوشبختانه در لایحه ای که منتشر شده بسیاری از پارامترهایی که در آن به بازار سرمایه مربوط می شود، به نفع بورس بوده و می‌توان گفت بودجه سال آینده است، ولی اخبار مثبت برای اینکه بتواند بر بازار تاثیر داشته باشد، نیاز به یک جو اعتمادپذیر و مطمئن دارد. این جو مطمئن دست یک نفر نیست، دست رییس سازمان نیست. باید وزارت رفاه و اقتصاد و صمت و بانک مرکزی باهم یک تصمیم جمعی بگیرند و این تصمیم در حد حرف نباشد. در عمل باید یکی دو ماه تمرکزشان بر بازار سرمایه باشد تا بخشی از اعتماد از دست رفته را پس بگیرند.
* مسئله سال 92 با شرایط کنونی کاملا متفاوت است
فارس: در لایحه بودجه که می‌گویید حمایت خوبی از بورس در آن وجود دارد، می توان به چه نکات ویژه ای برای بازار سرمایه در آن اشاره کرد؟
تاج ور: به نظرم بودجه سال 1401 یکی از بهترین لایحه‌ها برای حمایت از بازار سرمایه بوده که تقدیم مجلس شده است. اما انقدر جو بی اعتمادی سنگین است که سرمایه‌گذار‌ها صرفا نکته‌های منفی این لایحه را دیده اند. در بازار سرمایه یک تجربه بدی در سال ۹۲ به وجود امد و امسال هم با تجربه‌های بازار احساس کردند این مساله در حال تکرار شدن است. در سال 92 نرخ خوراک پتروشیمی‌ها افزایش یافت و همین مساله موجب شد بورس وارد یک روند فرسایشی اصلاحی شود. الان هم همین نگرانی در خصوص افزایش نرخ گاز وجود دارد و همین مساله منجر شده است تمام نکات مثبت نادیده گرفته شود و همین موضوع نیز سبب منفی شدن کل بازار شده است. در خصوص بودجه سال آینده و تاثیر این افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها باید چند نکته را توجه کنیم. اتفاقی که در سال ۹۲ رخ داد در پایان یک روند صعودی بود. در آن زمان بحث برجام و این گونه مسائل نیز مطرح بود و شاخص ما قبل از آن، بیش از 80 درصد رشد را تجربه کرده بود و در پایان این روند صعودی افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها منجر به افت شاخص شد. در این مقطع، بعد از یک سال و نیم روند فرسایشی سقوط شاخص قرار داریم و سهام در کف قیمت خودشان هستند. پس نباید شرایط فعلی را با سال ۹۲ مقایسه کنیم. مورد دوم این که افزایش نرخ گاز بر روی دو یا سه صنعت اثر مستقیم دارد و هلدینگ هایی که در پرتفوی آنها این صنایع را دارند، باید کمی توجه و دقت بیشتری داشته باشند. بسیاری از صنایع از لایحه بودجه منتفع می‌شوند. در این بودجه تکلیف نرخ دلار روشن شده است. یعنی شرکت های صادرات محور و شرکت هایی که با تراز ارزی مثبت مواجه هستند، برای نرخ تسعیرشان می‌دانند باید چه نرخی را مبنا قرار دهند.
معافیت های صادراتی و حق انتفاع مالی که یکی از دغدغه های بازار بوده، افزایش پیدا نکرده است. ۵ درصد معافیت مالیاتی برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شده است. مالیات حاصل از فروش سهام سرمایه گذاران به صندوق تثبیت برگشت داده می‌شود، به علاوه این که ۶ هزار میلیارد تومان هم به این صندوق تخصیص داده شده است.
همه این خبرهای مثبت می تواند برای رشد بورس برای مدتی اخبار عالی باشد. اما بازار به دلیل جو روانی نامناسب از بودجه این گونه نتیجه گرفته که این بودجه در تقابل با بازار سرمایه است. البته این موضوع کوتاه مدت است و فکر می‌کنم در میان مدت بازار متوجه این موارد مثبت می‌شود. صرفا یک مورد که افزایش نرخ گاز است، دیده شده و منجر به یک واکنش بیش از حد در کاهش شاخص بورس در بازار شده است.
* بازار در بهترین حالت از نظر تکنکیال و بنیادی قرار دارد
فارس: به نظر شما به عنوان یک کارشناس، آینده بورس از نظر تکنیکالی یا بنیادی چگونه خواهد بود و چه اتفاقاتی در آینده می تواند نظم بازار را به هم بزند؟
تاج ور: بازار سرمایه چه از نظر تکنیکال و چه از نظر بنیادی در وضعیت فعلی از یک ارزندگی خاصی برخوردار است. قیمت سهام از نظر این پارامتر‌ها در کف خود قرار دارد. این که می‌بینیم تمام صنایع با یک خبر منفی و کوچک وارد صف های فروش می‌شوند این یک مسئله سیستماتیک است و به کلیت بازار بستگی دارد. وگرنه بسیاری از صنایع ما که صادرات محور و دارایی محور هستند و از نرخ دلار و افزایش تورم منتفع می‌شوند، در بهترین شرایط بنیادی خود هستند. الان مشکل بازار ما مسئله بنیادی سهام نیست. مسلما در تیرماه سال آینده مسئله بنیادی سهام را که فصل مجامع است، می‌بینیم. شاید آن زمان حسرت این قیمت‌ها را بخوریم. الان مسئله بازار ما یک بحث کلان است و آن هم عدم اعتماد سرمایه گذاران و سهامداران به این بازار است.
انتهای پیام/
