در همایش بهره‌وری در شرکت‌های دولتی و بزرگ، چالش‌ها و راهکارها غلامرضا شافعی، وزیر اسبق صنایع و دبیر مجمع وزیران ادوار و... به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند.
در این همایش، غلامرضا شافعی، وزیر اسبق صنایع و دبیر مجمع وزیران ادوار، طی سخنانی اظهارکرد: از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه غرب به ایران به‌گونه‌ای بوده که فضای کشور را امنیتی کرده و باعث شده مدیران براساس شایسته‌سالاری و در یک فضای مثبت رقابتی انتخاب نشوند. از سوی دیگر، دخالت‌ها در تصمیم‌گیری‌های مدیران، دست‌وپا گیر است.
به‌گزارش روابط‌عمومی سازمان مدیریت صنعتی، شافعی سازمان‌هایی مانند سازمان مدیریت صنعتی را ملزم دانست به این پرسش‌ها پاسخ دهند که آیا شرکت‌های دولتی در دیگر کشورهای جهان کارآمد هستند؟ آیا این شرکت‌ها باید در کشور ما وجود داشته باشند؟ و اینکه آیا خصوصی‌سازی در کشور موفق بوده است؟ این در حالی است که در کشورهایی مانند چین شرکت‌های دولتی موفق ظاهر شده‌اند.
وزیر اسبق صنایع، انحصار را از دیگر عوامل پایین آورنده بهره‌وری و ایجاد فضای رقابتی و رشد صنایع در این بستر و به‌ویژه ورود به فضای رقابت جهانی را راهکار بالا بردن بهره‌وری دانست.
غلامرضا شافعی خاطرنشان کرد: بالا رفتن بی‌رویه تعرفه واردات خودرو از عواملی بود که خودرو را انحصاری کرد و کیفیت و بهره‌وری آن را در کشور پایین آورد و صادرات خودرو را با مشکلات مواجه کرد. دبیر مجمع وزیران ادوار افزود: نمی‌توان تمام بنگاه‌های دولتی را به مردم و بخش خصوصی واگذار کرد. در برخی موارد باید این شرکت‌ها را حفظ کرد اما راهکار در مبارزه با انحصارطلبی است. باید به دیگر کشورهای جهان نگاه کرد و وضعیت کشور را سنجید و تصمیم گرفت کدام بنگاه‌ها باید به بخش خصوصی واگذار شوند و کدام بنگاه‌ها دولتی باقی بمانند.
در این همایش، ابوالفضل کیانی‌بختیاری، مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با موضوع بهره‌وری مدیریت و مدیریت هوشمند بهره‌وری در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی به سخنرانی پرداخت.
کیانی‌بختیاری با بیان این نکته که دولت کارفرمای اصلی کشور است و درحال‌حاضر حدود ۳ میلیون ایرانی، کارمند دولت هستند، دلایل اهمیت بهره‌وری در سازمان‌های دولتی را برشمرد.
وی اظهارکرد: دولت بزرگ‌ترین تامین‌کننده خدمات شامل خدمات کسب‌وکار و خدمات اجتماعی در کشور است. دولت سهامدار عمده یا دارنده سهام ممتاز برخی شرکت‌های بزرگ ک و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مالیات کشور بوده و علاوه‌بر این، عمده درآمدهای ارزی در اختیار دولت است.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با توضیح این نکته که بهره‌ور بودن در اقتصادهای رانتی به‌صرفه نیست، سازمان‌های دولتی در کشور را نابهره‌ور خواند و علل ریشه‌ای آن را در تضعیف فرهنگ کار در سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، ترویج فرهنگ کسب ثروت سریع، اقتصاد رانتی یا به بیان دیگر عدم‌ارتباط اقتصاد با تولید، بقای اقتصاد و دولت‌های رانتی به حفظ و تداوم رانت و هزینه‌بر بودن بهره‌وری عنوان کرد.
کیانی‌بختیاری درباره تعریف بهره‌وری گفت: تعریف بهره‌وری در بخش دولتی برای هر بخش و نهادی متفاوت از بخش دیگر است. به‌عنوان مثال، بهره‌وری در بخش سلامت با بهره‌وری در بخش حمل‌ونقل، متفاوت است. وی ادامه داد: تعیین دقیق ورودی‌ها و خروجی و همچنین روش تبدیل ورودی‌ها به خروجی‌ها در نهادهای دولتی متفاوت از بخش خصوصی است و به همین دلیل، اندازه‌گیری بهره‌وری در بخش دولتی می‌تواند غیرواقعی باشد.
کیانی‌بختیاری، افزایش بهره‌وری یک نهاد دولتی از طریق حذف برخی مزایای کارکنان یا افزایش بهره‌وری ناشی از رشد اقتصادی بالاتر کشور و نه تصمیمات مدیریتی را مثالی از این موضوع دانست. مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با بیان این نکته که اثرگذاری مدیریت بر کارآیی و اثربخشی فرآیند اندازه‌گیری نمی‌شود، مدیریت را نهاده مغفول مانده در محاسبات بهره‌وری دانست و خاطرنشان کرد: در حالی که مدیریت، عامل تاثیرگذار بر سایر عوامل و نهاده‌های موثر بر بهره‌وری است، هزینه مدیریت سازمان و تاثیرگذاری آن در خروجی‌های فرآیند در کشورهای در حال توسعه، هیچ‌گاه محاسبه و منظور نمی‌شود. وی درباره تشریح مفهوم بهره‌وری مدیریت گفت: بهره‌وری مدیریت به‌معنای استفاده بهنگام از فرصت‌ها و تهدیدات، نقاط قوت و ضعف سازمان، سازماندهی و چابک‌سازی سازمان در برابر ساختار بروکراتیک، استخدام و بکارگیری مبتنی بر شایستگی‌ها، در نظر گرفتن هزینه تصمیمات درست و غلط، بهنگام و دیرهنگام مدیران ارشد، راهبری و همسوسازی عوامل تاثیرگذار بر کارآیی و اثربخشی سازمانی و توسعه ارتباطات داخل و خارج سازمان است.
کیانی‌بختیاری پیاده‌سازی چرخه بهره‌وری را واجد الزامات قانونی دانست و اظهارکرد: تمام شرکت‌های دولتی و نهادهایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، موظف هستند برای ارتقای بهره‌وری سرمایه، نیروی انسانی و سایر عوامل تولید خدمت یا کالا، اعتبارات موردنیاز برای اجرای برنامه‌های ارتقای بهره‌وری را به‌طور مستقل پیش‌بینی و در قالب بودجه سالانه به تصویب مجمع عمومی شرکت یا سایر مراجع قانونی ذی‌ربط برسانند و گزارش مربوط را به سازمان‌های برنامه‌وبودجه کشور و امور اداری و استخدامی کشور (سازمان ملی بهره‌وری ایران) ارائه کنند.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی یادآور شد: پرداخت هرگونه پاداش سالانه به اعضای هیات‌مدیره و مدیران شرکت‌ها با رعایت ماده ۸۴ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، فقط براساس شاخص‌های بهره‌وری و تایید سازمان برنامه‌وبودجه و سازمان امور اداری و استخدامی کشور قابل اقدام است.
کیانی‌بختیاری در ادامه به مدیریت هوشمند بهره‌وری یا پایش پلتفرمی بهره‌وری پرداخت و گفت: در پلتفرم‌ها با استفاده از ابزارهای پردازش اطلاعات و هوش مصنوعی به‌طور مستمر تمام منابع سازمان مورد پایش، اندازه‌گیری و بهبود مستمر قرار گرفته و چرخه بهبود مستمر بهره‌وری ایجاد می‌شود.
این مدیر دولتی، بهره‌وری هوشمند را حاصل بکارگیری پلتفرم‌ها دانست و نتیجه آن را استفاده از تمامی منابع سازمان و کنترل آنها به‌طور مستقیم و خودکار، استفاده از ظرفیت‌های خالی سازمان‌های دیگر در فعالیت سازمان‌ها به‌طور خودکار و بکارگیری همزمان یک فعالیت در چندین پلتفرم گوناگون به‌طور خودکار دانست.
مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی راهکارهای پیشنهادی افزایش بهره‌وری در سازمان‌های دولتی را شامل رهایی از اقتصاد رانتی و توجه به بهره‌وری مدیریت در کشور تلاش برای استقرار پلتفرم‌ها و نظام‌های پایش هوشمند بهره‌وری، جمع‌سپاری بهره‌وری در کشور، تدوین و اجرای نظام بهره‌وری مدیریت در کشور (در حال‌حاضر آیین‌نامه اجرایی ارتقای بهره‌وری در نهادهای اجرایی براساس رشته صنعت تدوین نشده است.)، ثبات اقتصادی به‌عنوان پیش‌شرط تحقق بهره‌وری، ثبات مدیریتی و استقرار نظام پاسخگویی مدیران، متناسب‌سازی قوانین برای افزایش چابکی و کاهش هزینه تولید خدمات در سازمان‌های دولتی، متناسب‌سازی حقوق کارکنان در همه نهادهای دولتی و پرهیز از افزایش‌های بخشی با هدف حفظ شانیت و معیشت کارکنان، بهبود فرهنگ کار با ترویج ارزش‌های کار و متناسب‌سازی قوانین و شکل کار برای حضور بهره‌ور زنان در محیط‌های کاری دانست.
دیگر سخنران این همایش علی کرمانشاه، مدرس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی‌شریف طی سخنانی اظهارکرد: شاخص‌های بهره‌وری شرکت‌های دولتی در ایران دارای وضعیت مناسبی نیستند، از سوی دیگر، شرکت‌های دولتی در سطح جهانی نیز وضعیت مناسبی ندارند. وی خاطرنشان کرد: راه‌حل‌های مرسوم گذشته دیگر پاسخگو نیست و راهکارهای تدریجی در بلندمدت نیز پاسخگو نبوده و شکست خورده است. کرمانشاه افزود: راه‌حل درحال‌حاضر درافکندن طرحی نو و راهکارهای رادیکال است. اقتصاد دیجیتال یا پلتفرمی با روشی هوشمند در مقابل کار سخت و مشقت‌بار به بالا رفتن بهره‌وری کمک می‌کند.
این مدرس دانشگاه صنعتی‌شریف تصریح کرد: شرکت‌های پلتفرمی همگام با هم رشد می‌کنند و بهره‌وری بالایی دارند و با برقراری ارتباط بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، تراکنش به‌وجود می‌آورند. انواع شبکه‌های اجتماعی از این دست هستند. این شبکه‌ها بنگاه یا بازار نیستند اما ظرفیت‌ها و ویژگی‌های بازار و بنگاه را حتی متکامل‌تر دارند. وی افزود: این پلتفرم‌ها به افزایش شاخص‌های بهره‌وری کمک می‌کنند. در اقتصاد دیجیتال، تفکر پلتفرمی به‌معنای باز کردن مرزهای بنگاه و شفاف‌سازی اطلاعات است که باعث رشد بهره‌وری می‌شود. کرمانشاه راهکار برای کشور را در تفکر پلتفرمی و شرکت‌های استارت‌آپی دانست. این شرکت‌ها در اکوسیستم مناسبی قرار دارند و با ایجاد ارتباط منجر به اشتغال و رشد اقتصادی کشور می‌شوند.
در بخش دیگری از این همایش سیدحمید کلانتری، مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران و معاون اسبق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با معرفی فعالیت‌های این انجمن درباره وضعیت بهره‌وری در شرکت‌های دولتی اظهارکرد: نقش اعتباری و امکانات فراوانی در اختیار شرکت‌های دولتی قرار دارد اما عمده این شرکت‌ها یا زیانده هستند یا بازده مثبت پایینی دارند که نمونه‌های متعددی در ناکارآمدی شرکت‌های دولتی را می‌توان به‌عنوان شاهد مثال ذکر کرد. مدیرعامل انجمن بهره‌وری ایران، ایجاد نظام حاکمیتی بهره‌وری و جامع‌نگری نسبت به این مقوله را راهکار افزایش بهره‌وری دانست. وی افزود: اگر بتوانیم بهره‌وری در شرکت‌های دولتی را افزایش دهیم، با نیروی انسانی متخصص، بودجه، دارایی، ثروت و امکاناتی که در اختیار است می‌توان جهشی در اقتصاد به وجود آورد که این امر نیازمند اندیشه‌ورزی و همراهی دانشگاه‌هاست.
