افزایش چربی کبد یکی از مراحل اولیه ابتلا به بیماری های متابولیک و دیابت نوع چاقی ( Type 2 ) می باشد. فروکتوز قندی است که به طور طبیعی و با غلظت پایین در میوه ها وجود دارد و با مصرف مقادیر متعادل از میوه ها، فروکتوز ضرری را متوجه بدن نمی سازد. ولی متاسفانه شرکت های تولیدکننده نوشیدنی ها و مواد غذایی ، فروکتوز با غلظت بالا را به وفور به تولیدات خود می افزایند.
فروکتوز به راحتی از جدار روده عبور کرده و از طریق جریان خون به کبد می رود. فروکتوز بر خلاف گلوکز که می تواند مورد استفاده تمام سلول های بدن قرارگیرد، فقط باید در کبد دچار سوخت و ساز ( متابولیسم ) شود و نمی تواند توسط سلول های بدن مورد استفاده قرارگیرد. به همین دلیل مصرف فروکتوز به خصوص با غلظت بالا بار مضاعفی را به کبد تحمیل می کند و اگر بدن فرد نیاز به کالری نداشته باشد، کبد او فروکتوز را تبدیل به چربی کرده و در خود ذخیره می نماید که نهایتا باعث ایجاد کبد چرب می گردد.
شرکت های تولید کننده نوشابه های گاز دار، آبمیوه ها و غذاهای فرآوری شده، فروکتوز با غلظت بالا را به علت ارزانی و قدرت شیرین کنندگی بالا به وفور به تولیدات خود می افزایند.
در تحقیق انجام شده توسط محققان در دو دانشگاه در کالیفرنیا — دانشگاه تورو ( Touro University ) و دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو ( UCSF ) — کالری دریافتی به شکل فروکتوز, با قند گلوکز و مواد نشاسته ای که تبدیل به گلوکز می شوند جایگزین گردید.
در حقیقت در این رژیم نه روزه تا حد امکان قند فروکتوز چه به صورت نوشیدنی و چه به صورت غذا از رژیم غذایی حذف گردید و میزان چربی کبد قبل و بعد از این دوره کوتاه آزمایشی اندازه گیری شد. کاهش شگفت انگیز میانگین چربی کبد تا بیش از بیست درصد در افراد مورد آزمایش، یک راه کار جدید برای جلوگیری از شیوع کبد چرب را پیش روی محققان قرار داد.
شیوع کبد چرب در طی بیست سال اخیر دو برابر گردیده است که بخش عمده آن ناشی از مصرف فست فود ها ( Fast foods ) و نوشیدنی های گاز دار و آبمیوه های فرآوری شده می باشد. کبد چرب به نوبه خود باعث مقاومت سلول های بدن به انسولین و افزایش قند خون و نهایتا ابتلا به دیابت نوع چاقی ( Type 2 ) می گردد.
نکته قابل توجه این است که افراد مورد آزمایش کاهش وزن قابل ملاحظه ای نداشتند. میانگین کاهش وزن افراد تنها یک درصد بود که مربوط به از دست دادن آب بدن بود. پس به طور معکوس هم می توان گفت که پیشرفت کبد چرب، ارتباط مستقیمی با افزایش وزن ندارد و حتی افراد لاغر در صورت مصرف زیاد فروکتوز یا سایر موادی که به کبد آسیب می رسانند، می توانند به کبد چرب مبتلا شوند.
به گفته محققان، متاسفانه بسیاری از مردم گمان می کنند که فروکتوز قند بی ضرریست و عاری از کالری می باشد و یا جذب بدن نمی شود چون توسط سلول های بدن مصرف نمی گردد. متاسفانه این یک باور غلط است و در حقیقت فروکتوز با غلظت بالا، کالری سمی را وارد بدن می کند که فقط می تواند در کبد دچار سوخت و ساز شود و اگر مورد نیاز بدن نباشد، در کبد تبدیل به چربی ذخیره ای می شود. البته همانطور که قبلا ذکر گردید میزان فروکتوز در میوه ها در حد طبیعی است و مصرف متعادل میوه ها آسیبی به کبد وارد نمی کند.
نتایج این تحقیق که در ژورنال معتبر Gastroenterology به چاپ رسیده است، امید تازه ای را برای مبارزه با بیماری های متابولیک و دیابت که همراه با کبد چرب می باشند فرا روی محققان قرار داده است. یک تحقیق دیگر هم نشان داده است که کاهش قند فروکتوز در رژیم غذایی به میزان بیست درصد، میزان شیوع بیماری های متابولیک و دیابت را تا پنج درصد کاهش می دهد که می تواند باعث ده میلیارد دلار صرفه جویی در سال در ایالات متحده گردد. یک کاهش پنجاه درصدی در مصرف قند، به طور کلی می تواند باعث کاهش بیماری های فوق الذکر تا یک چهارم و صرفه جویی سالانه حدود ۳۲ میلیارد دلار در سال گردد.
بر اساس این تحقیق، توصیه ما به خوانندگان که امکان حذف کامل فروکتوز از رژیم غذایی خود را ندارند، کاهش مصرف نوشابه های گاز دار، آبمیوه های فرآوری شده، فست فود ها و اسنک ها می‌باشد. متاسفانه در مورد کودکان به خصوص اگر ذائقه آنها به این غذاها و شیرینی آنها عادت داده شود، سرنوشتی جز افزایش چربی کبد در انتظار ایشان نخواهد بود که می تواند زمینه ساز ابتلا به دیابت و سایر بیماریهای متابولیک در آینده گردد. پس بهتر است والدین در مصرف این مواد تجدید نظر نمایند.
