دکتر روح‌الله اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه قدرت ملی کشورها به ۲ بخش عینی و ذهنی تقسیم می‌شود، اظهار کرد: جغرافیای خوب از جمله مولفه‌های عینی قدرت ملی است. عواملی نظیر وسعت کشور، دسترسی به آب‌های آزاد، دارا بودن معادن و منابع خوب و همچنین قرار گرفتن در مسیر گذرگاه بین چند کشور از مواردی است که یک کشور را از نظر جغرافیایی قدرتمند می‌کند.
وی با اشاره به مولفه اقتصاد به عنوان دومین شاخص قدرت ملی کشورها گفت: برخورداری از این مولفه یعنی کشوری که بتواند علاوه بر تامین نیازهای خود، صادرات و تولید ناخالص بالایی داشته باشد، در بعد اقتصادی قدرتمند محسوب می‌شود. همچنین برخورداری از جمعیت جوان از دیگر مولفه‌های عینی تشکیل‌دهنده قدرت ملی است.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه دیگر شاخص‌های تشکیل‌دهنده قدرت ملی، در دسته مولفه‌های ذهنی جای می‌گیرد، اضافه کرد: به عنوان مثال برخورداری از فرهنگ غنی جزو مولفه‌های ذهنی و نامحسوس قدرت ملی به شمار می‌آید. اگر کشوری دارای فرهنگ ملی و مدنی باشد و بتواند ارتباط مناسبی با تاریخ خود برقرار کند، نسبت به سایر کشورها قدرتمندتر است.
اسلامی با تاکید بر اهمیت کیفیت حکمرانی به عنوان مهم‌ترین مولفه قدرت ملی بیان کرد: چگونگی سیاستگذاری در یک کشور، میزان دموکراتیک بودن نهادهای سیاسی آن، توجه به قانون در حکمرانی و دارا بودن تجهیزات لازم برای دفاع از کشور از عواملی است که قدرت ملی یک کشور از نظر کیفیت حکمرانی را مشخص می‌کند. در واقع برخورداری از یک حکومت توانمند، قانونی و دموکراتیک مهم‌ترین مولفه قدرت ملی است.
وی با بیان اینکه کیفیت حکمرانی می‌تواند دیگر مولفه‌های قدرت را تقویت کند، افزود: بسیاری از کشورها علی‌رغم دارا بودن اکثر مولفه‌های قدرت نمی‌توانند از آن استفاده کنند چون کیفیت حکمرانی ضعیفی دارند. هر چند در گذشته عواملی نظیر جغرافیا و توان نظامی و اقتصادی دارای اهمیت بیشتری بود اما در حال حاضر کیفیت حکمرانی مهم‌ترین مولفه قدرت به حساب می‌آید. در حال حاضر کشوری مانند ژاپن در عین حال که از مولفه‌هایی مانند جغرافیای خوب محروم است یا سوئد که از قدرت نظامی بالایی برخوردار نیست اما به دلیل دارا بودن سطح بالایی از حکمرانی، کشورهای پیشرفته‌ای محسوب می‌شود. متقابلا کشوری مانند افغانستان علی‌رغم برخورداری از جغرافیای خوب و جمعیت جوان به دلیل فقدان کیفیت در حکمرانی کشور ضعیفی به حساب می‌آید.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: بنابراین کشوری قدرتمند شناخته می‌شود که توان اقتصادی و نظامی بالا، جمعیت خوب، جغرافیای مناسب و از همه مهم‌تر حکومت قانون‌مدار و دموکراتیک داشته باشد؛کما اینکه در حال حاضر ما می‌بینیم این مولفه در کشورهای قدرتمند دنیا پررنگ است.
اسلامی با بیان اینکه ایران دارای مولفه‌های یک کشور قوی و اثرگذار است و می‌تواند کشوری قدرتمند شود، گفت: ایران دارای تاریخ و پیشینه‌ای غنی است. اولین امپراتوری‌های جهان در ایران به وجود آمد و مفاخری مانند حافظ و سعدی جزو منابع قدرت ماست. همچنین به لحاظ جغرافیایی ایران از وضعیت خوبی برخوردار است. در شمال و جنوب خود دریا دارد و از منابع نفت و گاز برخوردار است. در کنار این کشورهای زیادی با ایران همسایه‌اند. به علاوه ایران یک کشور گذرگاهی است؛ به این معنا که کشورهای دیگر برای احداث خط لوله گاز، خطوط هوایی، راه‌آهن و سایر موارد نیازمند عبور از ایران هستند. همچنین ایران جمعیت مناسب، جوان و تحصیل کرده‌ای دارد که این‌ها همه مولفه‌های قدرتی است که در اختیار کشور ما قرار دارد.
وی ادامه داد: با این حال کشور ما در ۲ بخش اقتصادی و کیفیت حکمرانی ضعف‌هایی دارد. در حال حاضر ایران در شرایط اقتصادی خوبی قرار ندارد. تولید ناخالص داخلی ایران عدد نسبتا کمی است و از نظر توزیع ثروت و جلوگیری از شکل‌گیری فساد اقتصادی رتبه خوبی در دنیا کسب نکرده است.
بهبود کیفیت حکمرانی قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات را افزایش می‌دهد
وی افزود: از نظر کیفیت حکمرانی نیز کشورمان با مشکلاتی مواجه است. در واقع چینش نهادهای اداری و سیاسی ما به گونه‌ای است که موجب شده این نهادها مداخله‌گر باشند و بخش خصوصی تضعیف شود. بخش‌هایی از حکومت به روز نیست و نمی‌تواند ظرفیت‌های موجود در کشور را فعال کند. بنابراین ضروری است با افزایش سطح کیفیت حکمرانی سایر مولفه‌های قدرت کشورمان را تقویت کنیم.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر لزوم تقویت مولفه‌های قدرت برای موفقیت در مذاکرات برجام گفت: تعامل با کشورهای قدرتمند و بازگشت ما به عرصه بین‌الملل اتفاقی مثبت و گامی رو به جلو است اما در یک دهه اخیر علی‌رغم مذاکرات زیادی که انجام داده‌ایم، نتیجه محسوسی نصیبمان نشده است. مذاکرات باید موجب لغو تحریم‌ها و ورود سرمایه به کشور شود اما تا کنون چنین نشده است. لذا در حال حاضر ضروری است با تقویت مولفه‌های قدرت کشورمان علی‌الخصوص با بهبود کیفیت حکمرانی قدرت چانه‌زنی مان در مذاکرات را افزایش دهیم.
انتهای پیام
