به گزارش بهداشت نیوز، در سطوح طبیعی، کلسترول در واقع نقش مهمی در کمک به سلول‌ها و انجام وظیفه آنها ایفا می‌کند.
آزمایش کلسترول
افراد بالای ۲۰ سال باید حداقل هر ۶-۴ سال یک بار سطح کلسترول خود را با انجام آزمایش بررسی کنند و این کار با یک آزمایش خون ساده و ناشتا انجام می‌شود. پس از ۱۲-۹ ساعت اجتناب از خوردن، شکل‌های مختلف کلسترول را که در خون در گردش هستند اندازه‌گیری می‌کند. نتایج سطوح کلسترول بد، کلسترول خوب و تری گلیسیرید را نشان می‌دهد. مهم‌ترین عامل لزوماً با یک عدد اندازه‌گیری نمی‌شود، بلکه خطر کلی برای بیماری قلبی و یا خطر سکته مغزی است.
کلسترول بد
بیشتر کلسترول خون توسط پروتئین‌هایی به نام لیپوپروتئین‌های با چگالی کم حمل می‌شود که با عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود زیرا با مواد دیگر ترکیب می‌شود و رگ‌ها را مسدود می‌کند. رژیم غذایی سرشار از چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس موجب افزایش سطح کلسترول بد می‌شود. برای اکثر افراد، عدد کلسترول زیر ۱۰۰ سالم است اما افراد مبتلا به بیماری قلبی ممکن است نیاز به مصرف داروهایی برای کاهش کلسترول بد داشته باشند.
علائم کلسترول بالا
کلسترول بالا هیچ علامتی ندارد اما موجب آسیب به درون بدن می‌شود. با گذشت زمان، کلسترول بالا می‌تواند منجر به ایجاد پلاک در داخل رگ‌ها شود و این بیماری که به عنوان تصلب‌شرایین شناخته می‌شود، فضای موجود برای جریان خون را محدود می‌کند و موجب بیماری قلبی می‌شود. خبر خوب این است که تشخیص کلسترول بالا ساده است و روش‌های زیادی برای کاهش آن وجود دارد.
کلسترول خوب
بیش از یک سوم کلسترول خون را لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا حمل می‌کنند که کلسترول خوب نامیده می‌شود زیرا به حذف کلسترول بد کمک می‌کند و از تجمع آن در داخل رگ‌ها پیشگیری می‌کند. هر چه سطح کلسترول خوب بالاتر باشد، بهتر است. افرادی که کلسترول خوب در آنها خیلی کم است، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند. خوردن چربی‌های سالم مانند روغن زیتون می‌تواند به افزایش کلسترول خوب کمک کند.
تری گلیسیرید
بدن ما کالری، قند و الکل اضافی را به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌کند، تری‌گلیسیرید نوعی چربی است که در خون حمل می‌شود و در سلول‌های چربی سراسر بدن ذخیره می‌شود. افرادی که اضافه وزن دارند، غیرفعال هستند، سیگار می‌کشند یا زیاد مشروبات الکلی مصرف می‌کنند، تری‌گلیسیرید بالایی دارند، مانند کسانی هستند که رژیم غذایی با کربوهیدرات زیاد مصرف می‌کنند. عدد تری‌گلیسیرید ۱۵۰ به بالا، فرد را در معرض خطر ابتلا به سندرم متابولیک قرار می‌دهد که با بیماری قلبی و دیابت مرتبط است.
کلسترول کلی
کلسترول کلی ترکیب کلسترول خوب، کلسترول بد و لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم را در جریان خون اندازه‌گیری می‌کند. لیپوپروتئین‌ها پیش ساز کلسترول بد هستند. تعداد کلسترول کلی باید همراه با سایر عوامل خطر حمله قلبی مورد آزمایش قرار گیرد.
کلسترول موجود در غذا
مصرف غذاهای سرشار از کلسترول مانند تخم‌مرغ، میگو و خرچنگ کاملاً ممنوع نیست. تحقیقات نشان می‌دهد ، کلسترولی که ما مصرف می‌کنیم صرفاً تاثیر کمی بر سطح کلسترول خون اکثر افراد دارد. تعداد کمی از افراد هستند که سطح خون آنها پس از خوردن تخم‌مرغ افزایش می‌یابد اما برای اکثر افراد، مصرف چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس جای نگرانی بیشتری است. محدودیت روزانه مصرف کلسترول ۳۰۰ میلی‌گرم در افراد سالم و ۲۰۰ میلی‌گرم در افراد در معرض خطر بیشتر است. یک عدد تخم‌مرغ ۱۸۶ میلی‌گرم کلسترول دارد.
کلسترول و سابقه خانوادگی
کلسترول از دو منبع بدن و غذاها تامین می‌شود و هر کدام می‌توانند در افزایش کلسترول نقش مهمی داشته باشند. برخی از افراد ژن‌هایی را به ارث می‌برند که باعث تولید بیش از حد کلسترول می‌شود. برای برخی دیگر، رژیم غذایی عامل اصلی است. چربی اشباع شده و کلسترول در غذاهای حیوانی از جمله گوشت، تخم مرغ و محصولات لبنی تهیه شده با شیر موجود است. در بسیاری از موارد، کلسترول بالا ناشی از ترکیبی از رژیم غذایی و ژنتیک است.
چه عاملی احتمال کلسترول بالا را افزایش می‌دهد؟
عوامل متعددی می‌توانند احتمال ابتلا به کلسترول بالا را افزایش دهند:
• رژیم غذایی سرشار از چربی‌های اشباع شده و کلسترول
• سابقه خانوادگی کلسترول بالا
• اضافه وزن یا چاقی
• افزایش سن
کلسترول و جنسیت
تا پیش از یائسگی، زنان معمولاً سطح کلسترول کلی کمتری نسبت به مردان هم سنشان دارند. آنها همچنین سطوح بالاتر کلسترول خوب را دارند و یکی از دلایل آن، استروژن است: هورمون جنسی زنانه سطح کلسترول خوب را افزایش می‌دهد. تولید استروژن در دوران بارداری به اوج می‌رسد و در دوران یائسگی کاهش می‌یابد. پس از ۵۵ سالگی، خطر ابتلا به کلسترول بالا در زنان رو به افزایش است.
کلسترول و کودکان
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کلسترول می‌تواند شریان‌ها را در دوران کودکی مسدود کند و منجر به تصلب‌شرایین و بیماری‌های قلبی در سالهای آتی شود. انجمن قلب آمریکا به کودکان و نوجوانان مبتلا به کلسترول بالا توصیه می‌کند تا اقدامات لازم را برای کاهش کلسترول انجام دهند. در حالت ایده‌آل، کلسترول کلی باید در افراد ۱۹-۲ سال کمتر از ۱۷۰ باشد.
چرا کلسترول بالا قابل‌توجه است
کلسترول بالا یکی از عوامل اصلی خطر برای بیماری عروق‌کرونر، حملات قلبی و سکته است. همچنین خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. همانطور که قبلا اشاره کردم، کلسترول بالا منجر به تجمع پلاک می‌شود و شریان‌ها را باریک می‌کند و خطرناک است زیرا می‌تواند جریان خون را محدود کند. اگر خون‌رسانی به قسمتی از قلب یا مغز به طورکامل قطع شود، حاصل آن حمله قلبی یا سکته است.
عامل کاهنده کلسترول: بیشتر فیبر مصرف کنید
تغییر در رژیم غذایی یک روش بسیار موثر در مبارزه با کلسترول بالا است. آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا برخی غلات برای قلب مفید هستند، چون فیبر دارند. فیبر محلول موجود در بسیاری از غذاها به کاهش کلسترول بد کمک می‌کند. منابع خوب فیبر محلول عبارتند از نان و غلات سبوس‌دار، بلغور جو دوسر، میوه‌ها، میوه‌های خشک، سبزیجات و حبوبات مانند لوبیاها.
عامل کاهنده کلسترول: چربی‌ها را بشناسید
بیش از ۳۵ درصد کالری روزانه نباید از چربی‌ها تامین شود اما همه چربی‌ها یکسان نیستند. چربی‌های اشباع شده محصولات حیوانی و روغن‌های استوایی، کلسترول بد را افزایش می‌دهند. چربی‌های ترانس موجب افزایش کلسترول بد می‌شوند و در عین حال سطح کلسترول خوب را کاهش می‌دهند. این دو چربی بد در بسیاری از محصولات پخته شده، غذاهای سرخ شده (دونات، سیب زمینی‌سرخ شده، چیپس)، کره مارگارین و کلوچه‌ها یافت می‌شود. چربی‌های غیراشباع ممکن است کلسترول بد را در صورت ترکیب با سایر تغییرات رژیم غذایی سالم کاهش دهند که در آووکادو، روغن زیتون و روغن بادام‌زمینی یافت می‌شوند.
عامل کاهنده کلسترول: مصرف هوشمندانه پروتئین
گوشت و شیر پرچرب، پروتئین زیادی دارند اما از منابع اصلی کلسترول نیز می‌باشند. ممکن است بتوانید کلسترول بد را با تغییر دادن پروتئین سویا، مانند شیرسویا در برخی وعده‌های غذایی کاهش دهید. ماهی انتخاب عالی دیگری است. برخی از انواع آن مانند ماهی سالمون سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ هستند که می‌تواند سطح کلسترول را بهبود ببخشد. انجمن قلب آمریکا خوردن حداقل دو بار ماهی در هفته را توصیه می‌کند.
عامل کاهنده کلسترول: رژیم مصرفی کم کربوهیدرات
شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف رژیم کم کربوهیدرات می‌تواند برای بهبود سطح کلسترول بهتر از رژیم‌های کم‌چرب باشد. در مطالعه‌ای دو ساله که توسط موسسه ملی سلامت انجام شد، افرادی که از یک برنامه مصرف کم کربوهیدرات تبعیت می‌کردند، نسبت به افراد پیرو برنامه کم چربی، سطح کلسترول خوبشان به طور قابل توجهی بالاتر بود.
عامل کاهنده کلسترول: کاهش وزن
اگر اضافه وزن دارید، با پزشکتان در مورد شروع یک برنامه کاهش وزن مشورت کنید. کاهش وزن می‌تواند به کاهش سطح تری‌گلیسیرید، کلسترول بد و کلسترول کلی کمک کند. کاهش حتی کمی از میزان کلسترول نیز می‌تواند سطح کلسترول خوب را افزایش دهد. کاهش هر ۶ عدد از مقدار کلسترول بد، یک امتیاز محسوب می‌شود.
عامل کاهنده کلسترول: ترک سیگار
ترک دخانیات سخت است اما ضروری است که آن را امتحان کنید. هنگامی که سیگار را ترک می‌کنید، احتمالاً کلسترول خوب تا ۱۰٪ بهبود می‌یابد. اگر چندین روش ترک سیگار را باهم ترکیب کنید، بیشتر موفق خواهید شد. با پزشکتان در مورد اینکه کدام گزینه بهتر است، مشورت کنید.
عامل کاهنده کلسترول: ورزش کنید
اگر سالم هستید اما زیاد فعالیت ندارید، انجام یک برنامه تمرین هوازی می‌تواند کلسترول خوب را تا ۵ درصد در دو ماه اول افزایش دهد. ورزش منظم همچنین موجب کاهش کلسترول بد می‌شود. فعالیتی را انتخاب کنید که ضربان قلب را افزایش دهد، مانند دویدن، شنا یا پیاده‌روی سریع و حداقل ۳۰ دقیقه ورزش را در بیشتر روزهای هفته داشته باشید. لازم نیست ۳۰ دقیقه مداوم بدوید. انجام دو پیاده‌روی ۱۵ دقیقه‌ای بسیار خوب اثر می‌کند.
درمان با دارو
اگر کلسترول بالا در خانواده شما ارثی است، رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش می‌تواند میزان آن را کاهش دهد. در این صورت است که دارو می‌تواند سطح کلسترول را تنظیم کند. استاتین‌ها معمولا اولین انتخاب دارویی هستند که از تولید کلسترول در کبد جلوگیری می‌کنند. موارد دیگر شامل مهارکننده‌های جذب کلسترول و رزین اسید روغنی است. پزشک ممکن است ترکیبی از این داروها را تجویز کند.
درمان با مکمل‌ها
برخی مکمل‌های غذایی می‌توانند به بهبود سطح کلسترول کمک کنند که شامل مولکول‌های ارگانیک گیاهی، بلغور جو و جو، فیبر و چای سبز هستند.
داروهای گیاهی
برخی مطالعات نشان می‌دهند که سیر می‌تواند تا چندین درصد کلسترول کلی بدن را کاهش دهد اما قرص سیر می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد و ممکن است با داروهای دیگر تداخل ایجاد کند. سایر گیاهانی که می‌توانند کلسترول را کاهش دهند عبارتند از:
• دانه شنبلیله
• عصاره برگ کنگر فرنگی
• بومادران
• ریحان
باید چه مقدار از کلسترول را کاهش دهید؟
بسیاری از افراد می‌توانند سطح کلسترول را با روش ترکیبی از داروها و تغییر سبک زندگی کاهش دهند اما چه مقدار باید باشد؟ دستورالعمل‌های اخیر عدد ثابتی ندارد. اگر دیابت دارید، پس در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری قلبی هستید و یا اگر قبلاً به بیماری عروق کرونر مبتلا شده‌اید، احتمالاً پزشک دارویی به نام استاتین را برای کاهش کلسترول تجویز خواهد کرد.
آیا آسیب آن قابل جبران است؟
سالها طول می‌کشد تا کلسترول بالا شریان‌ها را به توسط پلاک‌ها مسدود کند اما شواهدی وجود دارد که تصلب‌شرایین را می‌توان حداقل تا حدی برطرف کرد. دکتر دین اورنیش، مطالعات متعددی را منتشر کرده است که نشان می‌دهد رعایت رژیم گیاه‌خواری کم‌چرب، کنترل استرس و ورزش در حد متوسط می‌تواند تجمع پلاک‌های داخل عروق کرونر را از بین ببرد. تحقیقات دیگر این ایده را تایید می‌کند که افت کلسترول می‌تواند تا حدودی گرفتگی عروق را باز کند.
منبع: سلامت
