اقتصادآنلاین - پویا دادجو؛ اقتصاد ترکیه این روزها حال خوبی ندارد و ارزش لیر برابر دلار با سیاست‌های اشتباه اردوغان به شدت کاهش یافته‌است. این در حالی است که همین چند سال پیش، اقتصاد ترکیه نماد رشد و ثبات اقتصادی بود. بر اساس آمارهای موجود از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی تا پایان سال ۲۰۲۱، ارزش لیر برابر دلار بیش از ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده‌است. نمودار زیر نرخ برابری لیر مقابل دلار را نشان می‌دهد.
همانگونه که نمودار بالا نشان می‌دهد با تشدید بحران ارزی ترکیه در سال ۲۰۲۱، ارزش لیر در این یک سال گذشته حدود ۴۴ درصد کاهش یافته‌است.
فارغ از اینکه چرا اقتصاد ترکیه به این روز افتاد، مسئله مهم این است که با بحران ارزی این کشور، شرایط برای سرمایه‌گذاران خارجی هم مناسب نیست؛ به بیان دیگر سرمایه‌گذاران خارجی با کاهش ارزش لیر زیان کرده‌اند. برای آنکه بدانیم کاهش ارزش لیر چگونه به زیان سرمایه‌گذاران خارجی منجر شده به بررسی بازدهی سرمایه‌گذاری در بازار املاک ترکیه که در چند سال گذشته نیز در کشور طرفداران زیادی هم داشته‌است؛ می‌پردازیم.
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی ترکیه، شاخص قیمت مسکن در شهر استانبول از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی تا پایان اکتبر سال ۲۰۲۱، بیش از دو برابر شده‌است. نمودار زیر شاخص قیمت مسکن بر اساس لیر را از ابتدای سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد:
در این بازه زمانی شاخص قیمت مصرف کننده در این کشور نیز ۱.۹۵ برابر شده‌است؛ بنابراین خانوار ترکیه‌ای با سرمایه‌گذاری در املاک در این بازه زمانی، ارزش پول خود را در برابر تورم حفظ می‌کردند. در اینجا دو نکته مهم وجود دارد؛ اولاً گفته می‌شود تورم اعلامی توسط بانک مرکزی ترکیه اشتباه و سطح تورم فراتر از آمار رسمی است، ثانیاً آیا این موضوع برای سرمایه‌گذاران خارجی هم صادق است و ارزش سرمایه خارجی‌ها از جمله ایرانیان نیز حفظ شده‌است. پاسخ این پرسش منفی است.
برای اینکه بتوانیم به این پرسش پاسخ دهیم، باید به بررسی شاخص دلاری قیمت مسکن استانبول بپردازیم.بر پایه این استدلال شاخص دلاری قیمت مسکن در شهر استانبول از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۱۷ درصد کاهش یافته‌است؛ به بیان دیگر اگر فردی ۱۰۰ دلار در ابتدای سال ۲۰۱۷ در املاک استانبول سرمایه‌گذاری می‌کرد در پایان اکتبر ۲۰۲۱، ارزش دارایی او حدود ۸۳ دلار بود. نمودار زیر روند شاخص دلاری مسکن استانبول را طی ۵ سال گذشته نشان می‌دهد:
بنابراین خریداران ملک در ترکیه طی این سال‌ها را می‌توان بازنده دانست. حال پرسش مهم این است که اگر در همان بازه زمانی در بازارهای داخلی سرمایه‌گذاری می‌کردیم، چه بازدهی بدست می‌آوردیم؟
به عنوان نمونه دو بازار ملک و بورس را در نظر می‌گیریم. شاخص دلاری مسکن در شهر تهران در این مدت ۱.۳۴ درصد و شاخص دلاری بورس (شاخص هموزن) بیش از ۲۶۷ درصد افزایش یافته‌است. نمودار زیر شاخص دلاری بازار مسکن شهر تهران و بورس (شاخص هموزن) را نشان می‌دهد:
بررسی آمارها و ارقام نشان می‌دهد که فارغ از تبلیغات پر زرق و برق خرید ملک در ترکیه، بحران ارزی این کشور منجر به زیان سرمایه‌گذاران خارجی شده‌است. این در حالی است که در همین بازه زمانی سرمایه‌گذاری در بازارهای داخلی سودده بوده‌است.
