دولت در حالی از نظر کسری بودجه تحت فشار است که برای تامین آن، آسانترین راه را برگزیده و آن، حذف معافیت مالیاتی برخی کالاها و خدمات؛ ازجمله کالاهای اساسی وارداتی است. به عبارتی دولت برای تامین درآمد کارمندان خود، دست در جیب سایر مردم کرده و سفرههای محقر مردم را کوچکتر کرده است.
قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده بعد از تصویب در مجلس ۱۷ تیر توسط محمدباقر قالیباف به روحانی برای اجرا ابلاغ شده بود. تاریخ اجرای این قانون ۱۳ دی ماه اعلام شده بود. براین اساس، برخی موارد قانون مالیات بر ارزش افزوده اصلاح شده است. طبق قانون جدید مالیات پروازهای داخلی و بینالمللی شامل افزایش هزینه خواهد شد. همچنین معافیت مالیاتی قند و شکر حذف شده است و مشمول ۹ درصد مالیات خواهد شد. گمرک ایران از تاریخ اجرای قانون در مبادی ورودی گمرکی از کالاها و محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ) ۹ درصد مالیات دریافت خواهد کرد.
علاوه بر آن برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا، انواع روغنهای خوراکی، اعم از گیاهی و حیوانی، شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان، تخم مرغ نطفه دار و تبدیل آن به جوجه یک روزه مشمول مالیات خواهد بود.
یک اقتصاددان با بیان اینکه از ۱۳ دی ماه معافیت مالیات بر ارزش افزوده برخی اقلام مثل کالاهای اساسی وارداتی حذف شده است، به گفت: با توجه به وضعیت درآمدی دولت که منابع مالی خوبی ندارد و بودجه دولت بسیار شکننده است انتظار بر این بود که این اقدام را دولت انجام دهد و درآمد برای خودش ایجاد کند.
سهراب دل انگیزان ادامه داد: زمانی که این کالاها پس از ورود به کشور در فرایند توزیعی قرار گیرند و به ترتیب به دست عمده فروش، عمده فروش استانی، عمده فروش شبکهای و سپس به دست مغازه دار برسند ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از مصرف کننده دریافت میشود؛ بنابراین هر کالایی که مشمول این مالیات است مشمول گرانی خواهد شد.
این استاد دانشگاه گفت: مالیات بر ارزش افزوده را به اصطلاح ماشین پولسازی دولت میگویند که درآمد خوبی برای دولت ایجاد میکند و، چون هر سه ماه یک بار هم تسویه میشود قاعدتا دولتها همواره این مالیات را میتوانند بگیرند و روی آن حساب کنند.
دل انگیزان ادامه داد: این مالیات از مصرف کننده نهایی دریافت میشود. یعنی در حال حاضر که ۹ درصد است ۹ درصد قیمت تمام شده کالا را افزایش میدهد.
این اقتصاددان گفت: مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات شناخته شده در سطح جهان و نوعی مالیات بر مصرف است و در حقیقت از همه کالاهای نهایی که مصرف میشود این نوع مالیات گرفته میشود، اما این مالیات از همه حلقههای زنجیره دریافت میشود تا در نهایت مصرف کننده که همان مردم هستند آن را پرداخت کنند.
دل انگیزان با بیان اینکه جمع ارزش افزودههایی که ایجاد شده مالیات به آنها تعلق گرفته و این جمع همه ارزش افزودهها برابر با تولید ناخالص داخلی است، گفت: مالیات بر ارزش افزوده یک نوع مالیاتی است که نرخ آن میتواند همان عدد براساس تولید ناخالص داخلی محسوب شود. یعنی اگر به همه کالاهایی که تولید میشوند مالیات بر ارزش افزوده بسته شود به همان نسبت اگر ۹ درصد است ۹ درصد تولید ناخالص داخلی را به عنوان مالیات گرفته شده و به دولت اعطا میشود. به همین ترتیب هرچه کالاهای بیشتری از این نوع مالیات معاف شوند از تولید ناخالص داخلی به همان اندازه کسر میشود.