به‌گزارش ایسنا، امروزه تغییر اقلیم یکی از مباحثی است که در اکثر نقاط جهان چالش‌هایی را ایجاد کرده است و همچنین تبعات زیان‌بار بسیاری به همراه دارد، این تغییر ممکن است در یک منطقه موجب بارش‌های شدید و ناگهانی شود و خساراتی همچون سیل در پی داشته باشد و یا یک منطقه پربارش را دچار خشکسالی کرده و حیات انسان‌ها، گیاهان و جانوران را مورد تهدید قرار دهد.
چگونگی رفتار انسان‌ها با طبیعت اهمیت بسیار بالایی دارد، انسان از دیرباز به‌منظور رفع نیازها و توسعه دست به تخریب و دستکاری در طبیعت زده است، تبعات این دستکاری‌های بی‌رویه امروز در جهان و بالتبع آن در ایران مشهود بوده و اگر این فرآیند متوقف یا سرعت آن کند نشود، دیگر فرصتی برای جبران باقی نخواهد ماند.
خشکسالی امروز گریبانگیر بسیاری از نقاط کشور شده است، قطعا عوامل انسانی نیز در این مسئله نقش تاثیرگذاری دارد، یکی دیگر از موضوعاتی که خشکسالی و کم‌آبی در سرچشمه‌های منابع آبی تشدید کرده و نیازمند توجه و گاه تجدیدنظر بوده، موضوع انتقال آب درون و برون حوضه‌ای است، انتقال آب بدون در نظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی از یک منطقه هم مبدا و هم مقصد را با مشکل مواجه می‌کند.
چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌هایی است که در گذشته منابع آبی بسیاری از جمله چاه‌ها، قنات‌ها و رودخانه‌های بزرگ در آن وجود داشت، اما باتوجه به برداشت‌های بی‌رویه، اجرای طرح‌های انتقال آب و سدسازی این منابع آبی یکی پس از دیگری در حال خشک شدن است، پس اگر منبع آبی وجود نداشته باشد در عمل صرف هزینه هنگفت برای سدسازی عملا بی‌فایده است.
یکی از موضوعات مهم و دارای اهمیت در بحث مقابله با تبعات خشکسالی و کاهش بارش آبخیزداری و آبخوانداری است، عملیات آبخیزداری به دو شیوه بیولوژیک و مکانیکی صورت می‌گیرد و می‌توان به وسیله آن از منابع خاک و آب حفاظت کرد، همچنین توجه به مباحث آبخیزداری و آبخوانداری در بالادست حوضه‌های آبخیز می‌تواند در افزایش طول عمر سدها موثر باشد، هزینه احداث سدهای خاکی و سنگی در مقابل سدسازی ناچیز است، اما قطعا نتایج مثبت آن را در حوضه‌های آبخیز شاهد بوده‌ایم.
موضوع تغییر اقلیم یک مبحث جهانی است
حسن جهانبازی_رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاثیر سدسازی و پروژه‌های انتقال آب در تغییر اقلیم و خشکسالی، اظهار کرد: به طور کلی نمی‌توان گفت سدسازی مخرب است، زیرا سدسازی دارای اهداف خاصی بوده و یکی از این اهداف تولید انرژی محسوب می‌شود، نیروگاه‌های برق آبی که در کنار سدها ایجاد شده نیز با هدف تولید انرژی است.
وی افزود: بنابراین باتوجه به امکان ذخیره آب و تولید نیرو، در کشورهای پیشرفته نیز موضوع سدسازی وجود دارد، همچنین سدسازی این امکان را می‌دهد که منابع آب برای مواقع بحرانی ذخیره‌سازی شوند، اما موضوعی که از آن غفلت شده و نیازمند توجه بیشتر بوده، مباحث آبخیزداری و آبخوانداری است، یعنی می‌توان بسیاری از بارش‌هایی که وجود دارد را به وسیله عملیات آبخیزداری و آبخوانداری مدیریت و در سفره‌های آب زیرزمینی ذخیره‌سازی کرد.
جهانبازی ادامه داد: با ذخیره‌سازی منابع آب زیرزمینی می‌توان بخشی از نگرانی‌ها در حوزه کمبود آب در نسل‌های آینده را نیز مرتفع کرد، همچنین با عملیات آبخیزداری چه به صورت بیولوژیک و یا به صورت مکانیکی می‌توان به صورت هم‌زمان از منابع خاک نیز حفاظت کرد، بنابراین توصیه می‌شود در کنار مبحث سدسازی به مسائل آبخیزداری و آبخوانداری مخصوصا در حوزه‌های بالادست نیز توجه ویژه صورت بگیرد.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، عنوان کرد: در استان نیز باید توجه به مباحث آبخیزداری و آبخوانداری تقویت شود و در این صورت عمر سدسازی‌ها افزایش پیدا می‌کند، زیرا ساخت سد هزینه‌های بالایی دارد، اما جمع شدن رسوبات در یک سد موجب کاهش عمر آن می‌شود و در این صورت اهداف پیش‌بینی شده محقق نخواهند شد، همچنین توصیه می‌شود در مبحث آبخیزداری استفاده از عملیات بیولوژیک در اولویت قرار گیرد، زیرا در این صورت می‌توان میزان بارش کمی که صورت می‌گیرد را در سفره‌های زیرزمینی ذخیره کرد.
وی در خصوص انتقال آب درون و برون حوضه‌ای، اضافه کرد: امروزه می‌توان گفت تمامی کارشناسان دنیا مخالف انتقال آب هستند، زیرا زمانیکه منابع آب از یک محدوده خارج می‌شود آبخوان و نیاز آبی این منطقه با مشکل مواجه خواهد شد، اما در مقابل در یک منطقه که آب کافی وجود ندارد و دارای شرایط خاصی است به وسیله آبی که منتقل می‌شود بارگذاری‌های جدید صورت می‌گیرد.
جهانبازی تصریح کرد: اشتباهاتی نیز در حوضه انتقال آب در گذشته انجام شد و در منطقه‌ای که دارای ظرفیت موردنیاز نیست، تاسیساتی ایجاد کردیم که احتیاج به منابع آب فراوانی دارد و این نگرش غلطی بوده و نیازمند اصلاح و تغییر است.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، یادآور شد: موضوع تغییر اقلیم یک مبحث جهانی است و تنها با کاهش بارش رخ نمی‌دهد، بلکه برخی مواقع تغییر اقلیم باعث افزایش بارش‌های ناگهانی در یک منطقه شده منجر به بروز سیل می‌شود، برای مثال سیل‌هایی که در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان رخ داد، نتیجه تغییر اقلیم است.
وی بیان کرد: یکی دیگر از نمونه‌های تغییر اقلیم در یک منطقه مانند کوهرنگ در حال رخ دادن است، زیرا در این منطقه تغییر در میزان و نوع بارش ایجاد شده و در مکانی که میزان بارش‌ها در گذشته سالانه به صورت میانگین ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌متر بود در حال حاضر بارش‌ها به زیر ۱۰۰۰ میلی‌متر کاهش پیدا کرده است و این موارد از خطرات جدی افزایش خشکی و خشکسالی محسوب می‌شود.
سازه‌های آبخیزداری باعث جمع‌آوری حدود ۸۰ درصد بارش‌ها شد
ذوالفقار احمدی‌فر_رئیس اداره آبخیزداری و حفاظت خاک اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: با توجه به این موضوع که روزهای اخیر در استان شاهد بارش باران و برف بودیم، سازه‌های آبخیزداری در کنترل رواناب‌های استان بسیار موثر بوده است.
وی افزود: به دلیل داشتن مخازن مناسب در حوزه‌های مربوطه رواناب‌هایی که طی روزهای گذشته و در اثر بارش باران ایجاد شد، در پشت سازه‌های موجود جمع‌آوری شد و درنتیجه کمترین رواناب در زیردست سازه‌های آبخیزداری رخ داد.
احمدی‌فر ادامه داد: بنابراین سازه‌های آبخیزداری به دلیل مخازن مناسب باعث جمع‌آوری حدود ۸۰ درصد بارش‌ها شد و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی در این حوزه‌ها را در پی داشت.
رئیس اداره آبخیزداری و حفاظت خاک اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، عنوان کرد: در مناطقی که بارش‌ها به‌صورت رواناب منجر به فرسایش و رسوب خاک شده است، نیز سازه‌های سنگی ملاتی رسوبات را کنترل کرده و خوشبختانه این رسوبات از فرسایش خاک جلوگیری کرده و منجر به هدایت رسوبات به داخل مخازن زیر سطح‌های بزرگ شد.
انتهای پیام
