سرویس اقتصاد مشرق، اخیرا مدیر هماهنگی و نظارت بر توزیع مجتمع گاز پارس جنوبی طی خبری اعلام کرد؛ روزانه ۱۶ هزار تن ال. پی. جی در این مجتمع گازی تولید می‌شود. که اگر این میزان تولید ال. پی. جی را با میزان ال. پی. جی که در پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی تولید می‌شود جمع کنیم می‌توان گفت سالانه چیزی حدود ۱۴ میلیون تن گاز ال. پی. جی در کشور تولید می‌شود.
به دلیل آنکه فروش گاز ال. پی. جی مستقیماً بر عهده وزارت نفت است و درآمد آن نیز مستقیماً به جیب وزارت نفت می‌رود از این جهت پیش از تحریم‌ها وزارت نفت بیشتر گاز ال. پی. جی تولیدشده را به کشورهای همسایه صادر می‌کرد و از این طریق برای خود کسب درآمد داشت.
با آغاز تحریم‌ها از سال ۹۷ به بعد عملاً صادرات گاز ال. پی. جی کاهش یافت و وزارت نفت به جای آنکه به دنبال راه‌حلی باشد تا از این گاز برای کسب درآمد استفاده کند آن را به شبکه گاز سراسری تزریق می‌کند و عملاً این گاز بدون ارزش افزوده اضافی می‌سوزد.
پیگیری‌های صورت گرفته از مسئولان وزارت نفت حاکی از آن است که وزارت نفت علی‌رغم صحبت‌های کارشناسان که گفته‌اند می‌توان از این گاز در بخش حمل‌ونقل استفاده کرد و در این شرایط درآمد کسب کرد اما آن‌ها معتقدند اولاً هیچ برنامه‌ای در سبد سوخت کشور برای گاز ال. پی. جی دیده نشده است و در ثانی اگر این اتفاق هم رخ دهد بعد از آنکه تحریم‌ها برداشته شد وزارت نفت تمایل دارد تا این گاز صادر شود زیرا درآمد صادرات گاز ال. پی. جی مستقیم به جیب وزارت نفت خواهد رفت اما مسئله سوخت حمل‌ونقل متفاوت است و درآمد آن به حساب خزانه واریز خواهد شد.
برخی از کارشناسان معتقدند گاز ال. پی. جی باید در سبد سوخت کشور دیده شود و موضوع استفاده از این گاز را در برخی از کشورها همانند ترکیه، کره جنوبی مطرح می‌کنند در صورتی که در حال حاضر سی. ان. جی در ایران به عنوان سوخت جایگزین بنزین مطرح است و وزارت نفت سعی دارد تا در سال‌های آتی این گاز را حتی جایگزین بنزین قرار دهد و بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها را صادر کند.
اخیراً موضوع کمبود گاز ال. پی. جی در برخی از استان‌های جنوبی و شرقی کشور مطرح شده است که در رسانه‌ها عنوان شده گاز ال. پی. جی به اندازه نیاز به این استان‌ها نمی‌رسد و یا اینکه با قیمت بالا خرید و فروش می‌شود. مسئولان شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی می‌گویند کمبود گاز ال. پی. جی در کشور وجود ندارد اما مسئله اینجا است که دلالان اجازه نمی‌دهند این گاز که مربوط به بخش خانگی است مورد استفاده قرار گیرد و به محض آنکه گاز ال. پی. جی به این استان‌ها می‌رسد دلالان کپسول‌ها را خریداری کرده و در اختیار صاحبان خودرو قرار می‌دهند و به همین دلیل کمبود گاز ال. پی. جی به چشم می‌آید.
آن‌ها می‌گویند بر اساس پیگیری‌های صورت گرفته میزان گاز ال. پی. جی که به این استان‌ها منتقل می‌شود همانند سال‌های گذشته است اما عملاً صاحبان خودروهای ال. پی. جی‌سوز اجازه نمی‌دهند این گاز به طور کامل در اختیار بخش خانگی قرار گیرد.
به گفته مسئولان شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی، سامانه سدف (سامانه درخواست فرآورده‌های نفتی) ثبت‌نام کنند تا از این طریق میزان تقاضا برای دریافت ال. پی. جی مشخص شود.
اما مسئله ال. پی. جی تنها به اینجا ختم نمی‌شود بلکه می‌توان از این گاز حتی در شرایط تحریم نیز درآمدزایی داشت.
رضا رحیمی، کارشناس حوزه انرژی در خصوص استفاده از گاز مایع به عنوان خوراک پتروشیمی به مشرق گفت: در مورد ال. پی. جی دو دیدگاه وجود دارد که یک دیدگاه استفاده از این گاز به عنوان سوخت خودرو است و دیدگاه دیگر استفاده از این گاز به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی و تولید ارزش افزوده است.
به گفته این کارشناس انرژی، شرکت ملی گاز ایران که متولی صادرات گاز ال. پی. جی پیش از تحریم‌ها بود از طریق کشتی‌های ال. پی. جی بر این گاز را به کشورهایی چون اندونزی و هند صادر می‌کرد اما عمده مشتریان این گاز افغانستان، عراق و پاکستان بودند که با اعمال این تحریم‌ها عملاً صادرات این گاز به شدت کاهش یافته است.
وی ادامه داد: موضوع مهمی که متاسفانه این روزها از آن غفلت شده است ساخت واحدهای پی. دی. اچ است که می‌تواند گاز ال. پی. جی را به ارزش افزوده بالاتری تبدیل کند. به طوری که اگر گاز ال. پی. جی که به فرض هر تن ۱۲۰ دلار قیمت دارد به ارزش ۷۶۰ دلار در هر تن می‌رساند و اگر همین گاز تبدیل به پروپیلن شود ارزشش به ۱۲۰۰ خواهد رسید.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: متاسفانه عده‌ای دنبال این هستند تا گاز ال. پی. جی را با قیمت ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ هزار تومان در داخل بسوزانند در صورتی که اگر همین پروپیلن به چرخه صنعت ورود پیدا کند می‌تواند کالاهای باارزش اقتصادی تولید و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا تاکنون اقدام به ساخت واحدهای پی. دی. اچ نشده است گفت: متاسفانه در سال‌های گذشته مسئولان وزارت نفت به دنبال راحت‌ترین راه برای کسب درآمد بودند به همین دلیل ال. پی. جی را به صورت خام صادر می‌کردند و پولش نیز در بخش‌های دیگر هزینه می‌شد اما اکنون که نیاز به این واحدها داریم نه خبری از واحدها است و نه اینکه ظاهراً وزارت نفت تمایل به ساخت این واحدها دارد زیرا به محض رفع تحریم‌ها دوباره ال. پی. جی به صورت خام صادر می‌شود.
وی ادامه داد: بهترین کار این است که اکنون نمایندگان مجلس طرحی را آماده کنند که دولت مکلف شود تا این واحدها به منظور ایجاد ارزش افزوده برای گاز ال. پی. جی ساخته شود و بحث بین وزارت نفت و برخی از کارشناسان در خصوص ورود این گاز به چرخه سبد سوخت نیز خاتمه پیدا کند.
ظاهراً نمایندگان مجلس بحث‌هایی در مورد گاز ال. پی. جی و استفاده از این گاز در سبد سوخت کشور یا استفاده به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی داشته‌اند و قرار است طرحی در این رابطه که این گاز باید به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد در حال آماده شدن است که اگر این طرح مورد بررسی و تأیید نمایندگان مجلس قرار گیرد وزارت نفت مکلف خواهد بود گاز تولیدی ال. پی. جی را به جای آنکه صادر کند در واحدهای پی. دی. اچ مورد استفاده قرار دهد و از آن به منظور تولید پروپیلن استفاده کند.
