مجتبی معتمدنیا، کارشناس بازار سرمایه: بزرگ‌ترین مشکل بازار سهام همچنان کمبود نقدینگی و عدم‌تزریق پول توسط فعالان بازار است. طبیعتا در چنین وضعیتی که حجم معاملات قابل‌توجه نیست نمی‌توان انتظار داشت بازار سریع به روند تعادلی بازگردد. در خوشبینانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین حالت سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی می‌توانند امکان رشد داشته باشند که شاهد ورود پول‌های تازه باشند. بازارسرمایه درگیر ابهامات بسیاری است و سایه این ابهامات نمی‌گذارد سرمایهگذاران به بورس بازگردند. برهمین اساس تا زمانی که این ابهام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها رفع نشود و دولت حمایت واقعی خود را از بازار نشان ندهد، نمی‌توان انتظار برگشت سریع بازار را داشت.
همان‌طور که مشاهده کردیم در هفته گذشته بازار چندین‌بار خیز مثبت برداشت اما در ادامه راه ناکام ماند و نتوانست به روند مثبت خود ادامه دهد. بورس‌بازان توجیهی برای فروش در این قیمت‌ها نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینند. در حال‌حاضر قیمت تمام‌شده اکثر سهام بالاتر از ارقام فعلی است؛ از این‌رو تقاضا نمی‌توانست عرضه‌های کم را نیز پوشش دهد به همین دلیل هم دیدیم که اکثر شرکت‌ها کم‌حجم و در روند منفی معامله شدند. البته در گروه خودرویی به لیدری ایران‌خودرو تحرکات مثبتی انجام شد. با این حال به‌نظر می‌رسد همچنان فشار فروش روی سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در این هفته هم وجود داشته باشد.
اکنون بازار در انتظار یک اتفاق جدید و تزریق پول جدید ناشی از آن اتفاق است؛ به‌گونه‌ای که آن اتفاق موجب شود سرمایه جدید در بازار وارد شود که بر اساس آن بازار بتواند روندی مثبت به خود بگیرد. واقعیت این است که محدودیت‌های جدید برای بازار خودرو و مسکن (وضع مالیات) تا حدودی اثر مثبت بر کلیت بازار سهام خواهد داشت. در این شرایط پول به سمتی می‌رود که ریسک کمتری را متحمل شود ولی این موضوع یک روزه یا دو روزه اتفاق نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد و به‌نظر می‌رسد حداقل ۶ماه طول بکشد تا سرمایه راهی بازار سهام شود. با این اوصاف به سهامداران توصیه می‌شود از عرضه سهام خودداری کنند.
در حال‌حاضر قیمت‌های سهام، قیمت‌های جذابی است. به‌رغم اینکه بحث توافق هستهای نیز مطرح است اما به‌نظر نمی‌رسد که قیمت دلار پایین‌تر از کانال۲۶ و ۲۷ هزار تومان برسد، بنابراین با دلار ۲۶هزار تومانی قیمـت سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها فو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌العاده ارزنده است مگر اینکه دولت بخواهد به دلیل کسری‌بودجه‌ای که با آن دست و پنجه نرم می‌کند سراغ شرکت‌های بزرگ برود و بحث‌های مالیاتی را پیش بکشد.
در هر صورت می‌توان نتیجه گرفت که بازار سرمایه در شرایط فعلی نسبت به سایر بازارها ارزنده‌تر است اما همچنان به دلیل ترس ناشی از اصلاح بیشتر قیمت سهام پول جدید وارد بازار نشده است. تا زمانی‌که سرمایه جدید وارد بازار نشود نیز نمی‌توان انتظار رشد متمادی از بازار را داشت. با هر خبر مثبتی حداکثر یک یا دو روز بازار روند رو به رشد در یک گروه خاص می‌گیرد و بعد از آن به دلیل کمبود پول، آن سرمایه بر گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر سوئیچ می‌شود و طبیعتا گروه قبلی روند منفی در پیش می‌گیرد.
محمدشکری، کارشناس بازارسرمایه: بازار سرمایه که در اوایل هفته با پیشتازی دو گروه خودرو و بانکی کار خود را آغاز کرده بود، در نهایت نتوانست به این مسیر ادامه دهد. این در حالی است که با توجه به نوسانات شدید شاخص‌کل و ریزش قیمت سهام به‌نظر می‌رسید در این هفته شاهد افت کمتر قیمت سهام باشیم. وضعیت بازارسهام همان‌طور که مشاهده می‌شود غیرقابل پیش‌بینی‌تر از نیمه اول سال دنبال می‌شود. در چنین شرایطی که بازار با کمبود پول شدید و خروج سرمایه حقیقی دست به گریبان است چند عامل مهم و اثرگذار سد راه متعادل‌شدن داد و ستدها می‌شود. دو اتفاق مهم در حال رخ دادن است. نوسانات قیمت دلار و بهبود وضعیت قیمت‌های جهانی. دو رخداد متفاوت که اثرگذاری متفاوتی بر روند بازار خواهد داشت. قیمت دلار با برگشت به مدار نوسانی نشان می‌دهد که این بازار تا چه میزان تحت‌تاثیر نتیجه نشست‌های برجامی و خروجی مذاکرات هستهای است. این موضوع در یک سال و نیم اخیر بارها بازار بورس‌بازان را به چالش کشیده اما از سوی دیگر چشم صنایع کامودیتی‌محور به قیمت‌های جهانی دوخته شده است که روند رشد قیمت‌ها در این صنایع و چشم‌انداز مثبت نسبت به خیز قیمت نفت می‌تواند در این هفته سیگنال مثبتی برای این دسته از سهام باشد. با این حال تجربه حاکی از آن است که در چنین وضعیتی بازار سرمایه نسبت به عوامل منفی و خنثی واکنش بیشتری نشان می‌دهد. وضعیت خروج پول از تالارهای شیشه‌ای از ناامیدی سرمایهگذاران بورسی نسبت به این بازار خبر می‌دهد. در این میان با توجه به عدم‌تحقق وعده‌های حمایتی برخی سیاستگذاران از بازارسهام، اظهارات نادرست در مورد این بازار پرحاشیه و پافشاری جدی سیاستگذار بر اجرای برخی قوانین از جمله وجود دامنه‌نوسان بر ادامه‌دار بودن خروج پول تاکید می‌کند. با این اوصاف به‌نظر می‌رسد در هفته جاری نیز بازار هفته‌ای مشابه نسبت به قبل را پشت‌سر بگذارد؛ هفته‌ای که با نوسانات همراه خواهد بود.
شایان کرمی، کارشناس بازار سرمایه: نگاه بازار سرمایه در حال‌حاضر و به‌واسطه تقویت بحث احیای برجام، متمرکز بر دو گروه خودرویی و بانکی است. هرچند که قیمت کامودیتیها شرایط بهتری نسبت به گذشته پیدا کرده، قیمت دلار به ثبات رسیده است و گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ۹ ماهه شرکت‌ها هم پیش‌رویمان است که مجموع این عوامل باعث شده است بازار به مرور و با سرعتی کم به سمت شرایط بهتر پیش برود اما همچنان نگاه کلی بازار به دو گروه خودرویی و بانکی است. مساله دیگر که پرداختن به آن خالی از لطف نیست این است که همه بازارهای مالی نیازمند ابزارهای مالی هستند. اینکه بخواهیم بازاری داشته باشیم که از نظر کارآیی شرایط بهتری نسبت به امروز داشته باشد، مستلزم پرداختن به این موضوع است که ابزارهای مالی را توسعه دهیم یا ابزارهای مالی متنوعی در بازار قرار بدهیم.
با این اقدام سرمایهگذاران در هر شرایطی می‌توانند در بازار حضور داشته باشند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایشان را از بازار خارج نکنند. حالا از جمله این ابزارها می‌توان به اوراق مشتقه اشاره کنیم. مثل قراردادهای آتی، اختیار معامله و اوراق تبعی که در حال‌حاضر در بازار وجود دارند. این قراردادها و ابزارهای مالی می‌توانند شرایطی را در بازار ایجاد کنند تا سرمایهگذاران بتوانند در شرایط نزولی بازار هم از بازار استفاده کنند یا بتوانند ریسکهای خودشان را پوشش بدهند. اصولا هدف از ایجاد، طراحی و توسعه ابزارهای مشتقه، پوشش ریسک است؛ در نتیجه اگر قراردادهای آتی روی اکثر سهام فعال باشد، سرمایهگذاران می‌توانند با خرید سهم آن شرکت و فروش قرارداد آتی آن، ریسکهای خودشان را پوشش بدهند. حتی در جریان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نزولی هم سفته‌بازان می‌توانند استفاده کنند.
در نهایت، هرچند که در بازار قراردادهای اختیار معامله فعال است و تا حدودی شناخته‌شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند اما باید برای گسترش آن از این اوراق و ابزارها حمایت کرد و به توسعه آنها کمک کرد.
