اقتصاد آنلاین – شبنم نورمحمدی؛ به گزارش اکونومیست، شی جین پینگ که امروز یک دهه قدرت را پشت سر گذاشته است، احتمالا بدون توجه به قوانین و مقررات در سمت خود باقی خواهد ماند.در بقیه سلسله مراتب هم تغییرات عظیمی در حال انجام است. آقای شی ممکن است یک قانون شکن باشد اما ریتم سیاسی زیربنایی چین را تغییر نداده است. در میان تمام مقامات، تنش مشهود است.
در هر سخنرانی پس از سخنرانی دیگر، بوروکرات‌ها وظیفه‌ای بسیار مهم بر عهده می‌گیرند: تضمین موفقیت کنگره بیستم حزب کمونیست چین. حزب معمولا زمان برگزاری کنگره را به صورت واضح اعلام نمی‌کند و تنها چیزی که در مورد آن گفته می‌شود این است که در نیمه دوم سال برگزار خواهد شد و معمولا تا چند هفته پیش از برگزاری تاریخ دقیقی اعلام نخواهد شد. اما چنین گردهمایی‌هایی که هر پنج سال یکبار برگزار می‌شود، معمولا زمان برگزاری آن در ماه اکتبر یا نوامبر است. این گردهمایی‌ها تا حدود زیادی مرتبط با تمبرهای لاستیکی (بدون قدرت عملی قابل توجه) هستند اما در واقع نقش مهمی ایفا می‌کنند. آنها یک کمیته مرکزی جدید متشکل از ۴۰۰ عضو انتخاب می‌کنند که بلافاصله پس از آن برای تعیین یک دفتر سیاسی جدید (درحال‌حاضر ۲۵ نفر) و فرماندهی عالی نظامی تشکیل می‌شود. تنها زمانی که این کار انجام شود، مقامات به آرامش خواهند رسید.
چشم‌انداز سیاسی چین از زمان روی کار آمدن آقای شی به شکل قابل توجهی تغییر کرده است. او بیش از هر یک از اسلاف خود اهرم‌های کنترل را از جمله در مورد مسائل اقتصادی که عمدتا زمانی در اختیار نخست وزیر لی که چیانگ بود، به‌دست گرفته است. در سال ۲۰۱۸، او بازنگری در قانون اساسی را به‌دست آورده و محدودیت دوره ریاست جمهوری را حذف کرد، مسئله‌ای که به او اجازه می‌دهد تا سمت خود را به شکل نامحدود حفظ کند. هیچ محدودیتی برای شغل او به عنوان دبیرکل حزب وجود ندارد که بر اساس کنوانسیون، صاحب آن نیز رئیس دولت و ارتش است. بنابراین آقای شی به صورت مادام العمر می‌تواند رهبر دولت باقی بماند.
جایگاه او امن به نظر می‌رسد، نشانه اندکی از درگیری‌های سیاسی تلخی که قبل از انتصاب وی به عنوان رهبر در هجدهمین کنگره حزب در سال ۲۰۱۲ صورت گرفت، وجود دارد. آقای شی باید در مورد بسیاری از انتصابات تصمیم بگیرد و هوشیار بماند. تصمیم او برای لغو محدودیت دوران ریاست جمهوری هم بحث برانگیز بود. افرادی که تحت تاثیر پاکسازی‌های گسترده او از دشمنان و مقامات فاسد فاصله گرفته‌اند، احتمالا شاکیان این قضیه هستند.
برخی تغییرات با سن مدیران فعلی اعمال می‌شود. به نظر می‌رسد آقای شی همچنان به قوانین نانوشته درباره زمان بازنشستگی مقامات ارشد احترام می‌گذارد. با فرض ادامه این روند، حداقل ۱۱ نفر از ۲۵ عضو فعلی دفتر سیاسی، از جمله دو عضو کمیته دائمی، پس از کنگره باید کناره گیری کنند، چرا که سن آنها از ۶۸ سال عبور می‌کند (آقای شی هم این مرز سنی را رد خواهد کرد اما این قانون در مورد وی اعمال نخواهد شد.)
این بدان معناست که برخی از اعضای برجسته دفتر سیاسی ممکن است بازنشسته شوند. نفر اول لیو هه معاون نخست وزیری است که در خط مقدم سیاست‌گذاری اقتصادی و همچنین مذاکرات تجاری با آمریکا بوده است، او به زودی ۷۰ ساله خواهد شد. نفر دوم یانگ جیه‌چی است که به ۷۲ سالگی خواهد رسید. اعضای کمیته دائمی که احتمالا ناچار به ترک کمیته خواهند بود، هان ژنگ معاون نخست وزیر مسئول امور هنگ کنگ و لی ژانشو رئیس مجلس چین هستند که همه نگاه‌ها به شکاف‌های ناشی از این ترک سمت‌ها خواهد بود. اگر یکی از جانشینان آنها یا هر دو ۶۲ سال یا کمتر داشته باشند، یکی از آنها می‌تواند در صورتی که آقای شی تصمیم به کناره‌گیری بگیرد، جانشین وی در کنگره بیست و یکم در سال ۲۰۲۷ شود.
آینده یکی دیگر از اعضای کمیته دائمی یعنی آقای لی نامشخص است. قانون اساسی او را موظف می‌کند که پس از دو دوره پنج ساله از سمت نخست وزیر کناره گیری کند، بنابراین در سال ۲۰۲۳ باید جانشینی برای وی تعیین شود. اما زمانی که کنگره تشکیل شود، او ۶۷ ساله خواهد بود یعنی به اندازه کافی جوان خواهد بود که بتواند کرسی کمیته دائمی خود را حفظ کند و کارنامه دیگری در اختیار بگیرد.
تغییرات در دفتر سیاسی – و در هر سطح دیگری – ممکن است به آقای شی کمک کند تا کنترل سخت خود را حفظ کند. مقامات تایید می‌کنند که وفاداری به او برای ارتقا ضروری است. اما همزمان تغییر نسلی نیز در حال انجام است که ممکن است در سال‌های آینده بر سیاست تاثیر بگذارد. احتمالا بیش از نیمی از اعضای کمیته مرکزی در کنگره آتی جایگزین خواهند شد. چنگ لی از موسسه بروکینگز در واشنگتن می‌گوید که این امر باعث می‌شود ۸۵ درصد صندلی‌ها در اختیار افرادی باشد که در سال ۱۹۶۰ یا پس از آن متولد شده‌اند، در حالی که پیش از این بیش از نیمی از صندلی‌ها در اختیار آنها بوده است.
در گزارشی که موسسه ماکروپولو اندیشکده داخلی موسسه پالسون در شیکاگو در ماه دسامبر منتشر کرد، ظهور این نسل را «یک پویایی نادر در سیاست چین» خواند. این گزارش به «شکافی» بین تجارب گروه جوان‌تر و مسن‌تر که آقای شی و بسیاری دیگر از اعضای دفتر سیاسی به آن تعلق دارند، اشاره می‌کند. کسانی مانند آقای شی که در دهه ۱۹۵۰ متولد شده‌اند، در جریان انقلاب فرهنگی شرورانه مائو در سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۶ بزرگ شده‌اند، یعنی زمانی که آموزش رسمی به شدت مختل شد. گروه جوان‌تر پس از مرگ مائو در سال ۱۹۷۶ به بلوغ رسیده‌اند. اعضای آن هم توسط چینی که به سرعت روند تغییرات را در پیش گرفته بود و درهای آن به روی غرب باز شده بود، شخصیت خود را شکل دادند. گزارش اندیشکده همچنین به این مسئله اشاره می‌کند که سیاستمداران چینین متعلق به این گروه، نسبت به پیشینیان خود بیشتر طرفدار بازار و از نظر سیاسی لیبرال هستند.
پیشرفت این نسل و حتی مقامات جوان‌تر که ممکن است در جریان تحولات دموکراسی خواهی سال ۱۹۸۹ دانشجو بوده باشند، در سطح استانی و سطوح پایین‌تر، از قبل مشهود است. در اوایل سال گذشته تغییرات در سطوح پایین‌تر آغاز شد، تاکنون بیش از نیمی از روسای احزاب استانی تغییر کرده‌اند. تعدادی از آنها رهبران نسل آقای شی بودند که توسط مقامات گروه دهه ۱۹۶۰ جانشین شدند. حدود یک سوم از تازه‌واردان به حلقه‌های داخلی رهبری حزب‌های استانی در دهه ۱۹۷۰ متولد شده‌اند.
نسل قدرتمند
اما حداقل در زمانی که آقای شی در قدرت باقی می‌ماند، ناظران کمی انتظار دارند که کنترل معاون حزب بر چین کاهش یابد. تصور بازگشت به فضای سیاسی نسبتا لیبرال دهه ۱۹۸۰ دشوار است. رهبرانی که کار خود را در آن زمان آغاز کردند، پس از آن تحت تاثیر دو تغییر عمیق قرار گرفتند: ظهور چین به عنوان یک قدرت جهانی و سرخوردگی فزاینده در میان چینی‌ها از غرب به عنوان یک مدل سیاسی.
در هر سطحی، تغییر شکل رهبری به شدت مدیریت می‌شود تا اطمینان حاصل شود که فقط کسانی که به آقای شی وفادار هستند، ارتقا می‌یابند. این کار بزرگی است. در سال ۲۰۱۱، در جریان تمرینی مشابه در آستانه آغاز به کار آقای شی، رئیس بخش سازمان مرکزی حزب، ماشین عظیم منابع انسانی آن گفت که بیش از ۱۰۰ هزار «مقام ارشد» بازنشسته و یا در پست‌های جدیدی منصوب خواهند شد. گردش مالی این بار احتمالا به همان اندازه شدید خواهد بود و تغییراتی در سطح شهرستان‌ها ایجاد می‌شود. این تغییرات شامل تغییراتی در رهبری ادارات دولتی و مجلس قانون‌گذاری محلی است (تصویر آقای شی در ماه نوامبر در حال رای دادن به نمایندگان منتخب حزب در سطح ناحیه خود منتشر شد.)
این حزب اغلب این تغییر پنج ساله را به عنوان دموکراسی در عمل تبلیغ می‌کند. ظاهرا نمایندگان کنگره‌های حزب توسط اعضای عادی حزب انتخاب می‌شوند. در واقع انتخاب دموکراتیک حداقلی است. دپارتمان‌های سازمانی در سطوح مختلف تضمین می‌کنند که فقط آنهایی که مورد علاقه افراد بالاتر هستند، ارتقا می‌یابند. نمایندگان برای انطباق یافتن با دقت انتخاب می‌شوند.
تعداد آنها در کنگره ملی امسال ۲۳۰۰ نفر خواهد بود. کار بر روی انتخاب آنها به تازگی آغاز شده است. رسانه‌های دولتی در ماه‌های آینده با گزارش‌هایی در مورد بسیج اعضای حزب برای معرفی نامزدهای مناسب پر خواهد شد. چنین تلاش‌هایی در گذشته شامل رانندگی تیم‌های موتورسیکلت در علفزارهای دورافتاده برای مشورت با گله‌داران عضو حزب بوده است. شاخه‌های حزبی که به اعضای خارج از کشور پیام می‌فرستند تا نظرات آنها را جویا شوند. حتی مقاماتی که از خانه‌ها بازدید می‌کنند تا از عضوهای بیمار مشاوره بگیرند.
در واقع، اعضا صرفا برای تکرار انتخاب‌های رهبران خود استفاده می‌شوند. قبل از معرفی نامزدها، کمیته‌های حزبی کمپین‌های تبلیغاتی سازماندهی می‌کنند که کارهای برخی از «اعضای نمونه» را به اطلاع عموم برسانند. پیام واضح است: از میان آنها اسامی را انتخاب کنید. اعضای حزب در بوروکراسی می‌دانند چه کسی را به نامزدی برگزینند: رهبران. دور اولیه ممکن است صدها هزار نام در فهرست قرار دهد. تعداد آنها توسط کمیته‌های حزبی سطح پایین کاهش می‌یابد. درصد مشخصی از مقامات، زنان، اقلیت‌های قومی، کارگران مهاجر و غیره در لیست حضور دارند.
فهرست‌ها برای اصلاح بیشتر رتبه‌بندی می‌شوند تا زمانی که هر استان، نیروهای مسلح و تعداد انگشت شماری از «واحدهای انتخاباتی» هر کدام فهرستی از نمایندگان خود ارائه دهند تا بخش‌های مختلف سازمان را راضی کنند. علیرغم نقش حزب در تهیه این فهرست‌ها، نمایندگان منتخب همچنان تحت بازرسی گسترده قرار دارند. این موضوع شامل مصاحبه با همکاران، بررسی‌های پلیس و بررسی سوابق مربوط به همه موارد از پرداخت مالیات گرفته تا رعایت قوانین مرتبط با تنظیم خانواده است. همانطور که مقامات می‌گویند، هیچ کس نباید «ناقل بیماری» انتخاب شود تا این فهرست را لکه دار کند.
شمع خاموش
هر نور ضعیفی از دموکراسی که ممکن است زمانی آقای شی را تحت فشار گذاشته باشد، در طول این مدت خاموش شده است. در سال ۲۰۰۷، حدود سه ماه قبل از هفدهمین کنگره حزب (هو جین تائو در آن زمان دبیرکل حزب بود)، حزب یک نظرسنجی بی‌سابقه از اعضای کمیته مرکزی و چند نفر دیگر برای ارزیابی حمایت از نامزدهای بالقوه دفتر سیاسی از فهرستی نزدیک به ۲۰۰ نفر انجام داد. این نظرسنجی به عنوان مناسبتی با «اهمیت بزرگ» برای دموکراسی درون حزبی توصیف شد. پنج سال بعد، پیش از کنگره‌ای که در آن آقای شی قدرت را در دست گرفت، حزب این تمرین را تکرار کرد و این بار همچنین خواستار پیشنهادات آنها برای ارتقا به کمیته دائمی شد.
آقای شی به وضوح از «اتکای ساده به آرا برای انتخاب مردمی» ابراز بیزاری کرد. مقامات او به جای نظرسنجی، ترجیح دادند با افراد ارشد مصاحبه کنند تا حمایت آنها از نامزدهای قدرتمند را ارزیابی کنند. خبرگزاری دولتی شین هوا اعلام کرد که سیستم نظرسنجی توسط رقبای آقای شی که از آن زمان پاکسازی شده‌اند، مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
بنابراین فضای پیش از کنگره آشناست. مقامات در تلاش هستند تا اطمینان حاصل کنند که هیچ مسئله‌ای آمادگی موجود را بر هم نزند. اوایل ماه جاری، چین مینر (متولد ۱۹۶۰) یکی از جوان‌ترین اعضای دفتر سیاسی که شایعه شده بود یک ستاره در حال ظهور است، عنوان کرد که باید قاطعانه کلمه «پایداری» را در خط مقدم حفظ کنیم.
در ماه‌های آینده امنیت روز به روز تشدید خواهد شد و مقامات حتی تحمل کمتری نسبت به مخالفان خواهند داشت. بعید است که رهبران با کاهش رویکرد عدم تحمل در برابر کووید – ۱۹ یک بحران بهداشتی به راه بیندازند. در زمان انتشار این گزارش، سویه جدیدی از ویروس در نزدیکی پکن تبدیل به هشداری جدی شده است. پایتخت چین همچنین باید منتظر رویداد بزرگ دیگری باشد: بازی‌های المپیک زمستانی که ماه آینده برگزار خواهد شد. آقای چن با بیان وظایف پیش از کنگره گفت: ما باید یک محیط اقتصادی سالم و باثبات، یک محیط سیاسی پاک و یک محیط اجتماعی با صلح و امنیت حفظ کنیم. برای همه مقامات این به نوعی از پادرآمدن خواهد بود.
