«زهره الهیان» زاده کرمانشاه و نماینده مردم تهران است، او در مجلس‌های هشتم و یازدهم حضور داشته و در مجلس یازدهم، از جمله زنانی است که در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی عضویت دارد و طرح‌های مختلفی را اعم از طرح شفافیت رای نمایندگان، طرح متناسب سازی حقوق بازنشستگان و طرح اقدام متقابل ایران در برابر ترور حاج قاسم را به امضا رسانده است. او همچنین از طراحان طرح ترویج مکتب شهید سلیمانی است. خبرگزاری برنا با این نماینده مجلس به گفت‌وگو نشست و پیرامون موضوعات مختلف گفت‌وگویی داشت که مذاکرات وین از جمله آن مباحث است او در خصوص مذاکرات وین اینگونه مطرح کرد که به نظر می‌آید تا پایان 1400 یک توافقی در وین حاصل بشود، که البته پس از آن تصمیم برای مذاکره مستقیم با آمریکا به عهده شورای عالی امنیت ملی است. بخشی از گفت‌وگوی او با برنا را در ذیل می‌خوانید و بخش دیگر آن طی روزهای آتی منتشر خواهد شد.
خانم الهیان از مذاکرات وین چه خبر؟
ایران برای به نتیجه رساندن مذاکرات مصمم است
هفته گذشته وزیر خارجه به کمیسیون امنیت ملی آمد و آخرین تحولات در مسیر مذاکرات را از ایشان جویا شدیم ، احتمالا در طول این هفته جلسه‌ای را با جناب آقای دکتر باقری مسئول تیم مذاکره کننده داشته باشیم. در مجموع مسیر مذاکرات بسیار جدی، سخت و رو به جلو است و روند مثبتی را طی میکند، نظام جمهوری اسلامی ایران و شخص مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری و مجلس یک نکته و یک هدف اصلی رابرای مذاکرات ترسیم کرده‌اند که براساس آن باید تحریمهایی که حقوق ملت ایران را پایمال کرده، رفع شوند، این است هدف اصلی مذاکرات. قاعدتا در کنار این هدف اصلی، اهداف دیگری را هم می توان متصور بود و با این رویکرد مذاکره در دولت آقای رئیسی در پیش گرفته شد و یک تیم فنی و قوی و مسلط به وین اعزام شدند.
مذاکره ای برای شکست، ترفند مخالفان رئیسی!
یک فشار و یک هجمه رسانه‌ای علیه تیم مذاکره کننده در دولت آقای رئیسی در رسانه‌ها و فضای مجازی ایجاد شد، با این هدف که این تیم ناتوان از به انجام رساندن مذاکره است و اعلام کردند که به اندازه کافی تیم مذاکره کننده دولت سیزدهم توان انجام مذاکرات را ندارد و موفق نخواهد بود ولی بحمدالله تیم مذاکره کننده با آن ترکیبی که انتخاب شد با تسلط کامل کار را پیش می برد و طرف اروپایی هم نسبت به پیشنهادات فنی این تیم واقف است، همچنین اروپا و 1+4 متوجه هستند که ایران برای به نتیجه رسیدن مذاکرات مصمم است. در رسانه‌های بیگانه و بعضی جریان‌های داخلی تبلیغات منفی زیادی صورت گرفت که چرا رئیس تیم مذاکره کننده که خود مخالف برجام بوده در این مذاکرات شرکت کرده است یعنی به نوعی مذاکره ای برای شکست را تلقی می کردند اما بحمدالله این تیم نشان داد که کاملا بر تمام امور کار مسلط است و دوم اینکه پافشاری بر اصول مذاکره و احقاق حقوق ملت ایران را در برنامه های خود دارد که همین پافشاری تیم مذاکره کننده باعث شده تا از زیاده خواهی طرف غربی کاسته شود و متوجه شوند که تیم مذاکره کننده مصمم به احقاق حقوق ملت ایران و رفع تحریمها است.
تسلط تیم مذاکره کننده، نقشه ها را بر آب کرد
در دور هشتم انتظاراتی که از طرف اروپایی و 1+4 داریم، بیشتر در زمینه بحث راستی آزمایی و اخد ضمانت است به این معنا که در دوران آقای اوباما در 2015 مذاکرات به نتیجه رسید و در قالب برجام این توافق صورت گرفت اما در زمینه رفع تحریم ها اقدامی را شاهد نبودیم. به همین دلیل چه ضمانتی وجود دارد که در این دور هم جمهوری اسلامی به تعهدات خود عمل کند اما طرف مقابل به هیچ وجه تعهدی نسبت به رفع تحریم نداشته باشد. لذا در بحث راستی آزمایی شاخص هایی داریم که باید محقق شوند و اول اینکه بتوانیم نفت را بفروشیم و مبالغ آن را هم دریافت کنیم و دوم اینکه دلارهای بلوکه شده کشور آزاد شوند . اگر این موارد اتفاق افتد بهرحال می توان گفت که طرف مقابل به تعهدات خود عمل کرده و می توان به وعده وعید هایش اندکی امیدوار بود.
در دولت آقای روحانی چندین سال وقت کشور را معطل برجام کردند، طرف ایرانی تعهدات خود را عملیاتی کرد اما در دولت ترامپ همان برجام پاره شد و هیچ تعهدی برای لغو تحریمها و ماندن در برجام وجود نداشت، هم وقت کشور را سالیان متمادی صرف هیچ کردند و هم اقتصاد ایران در فضای صبر و رکود و انتظار به سر برد و فرصت های زیادی را سوزاندیم و در نهایت هم شاهد بودیم که آمریکا با بی اخلاقی و بی تعهدی در عرصه بین الملل به راحتی از برجام خارج شد، پس باتوجه به تجاربی که کسب کردیم باید در این دوره به یک ضمانت خوب برسیم تا طرف های مقابل و آمریکایی که الان در پشت درب مذاکرات انتظار میکشد، اگر بنا است که وارد مذاکرات شود چه ضمانتی دارند که با تغییر دولتها و تغییر این حزب و آن حزب که در آمریکا دست به دست می شود اتفاق دیگری رقم نخورد و در مسیر پالس های مثبتی را ببینیم.
به راستی آزمایی در مذاکرات اشاره داشتید؛ در این زمینه آیا ممکن است مجلس قانون جدیدی را بخواهد به تصویب برساند؟
پیشنهادات مجلس باید در مذاکرات لحاظ بشود
قانون راهبردی لغو تحریمها بعد از شهادت دکتر فخری زاده با یک وفاق و اجماع به تصویب رسید، و طبق ماده 7 آن هر گونه توافقی که نهایی شود باید حتما قبل از به امضا رسیدن، در مجلس گزارش شود، یعنی توسط کمیسیون امنیت باید گزارش در صحن قرائت شود و نمایندگان آن را استماع و نظرات خود را پیرامون آن بیان کنند. به همین جهت کمیسیون امنیت برای در جریان قرار گرفتن روند و امور مذاکرات از رئیس تیم مذاکره کننده دعوت میکند تا باحضور در کمیسیون امنیت، گزارشی را ارائه کنند. قاعدتا در مذاکرات وین نظر مجلس باید خواسته شود و پیشنهاداتی که مجلس به تیم مذاکره کننده می‌دهد بعد از بررسی و جمع بندی باید لحاظ شوند، در این قضیه مجلس مصر و مصمم است.
احتمال تصویب قانون در مجلس درخصوص راستی آزمایی
این احتمال وجود دارد که برای آنکه در راستای آزمایی به نتیجه بهتری دست پیدا کنیم، قانونی در مجلس همانند اقدام راهبردی مصوب شود، اما فعلا آنچه که در کمیسیون مطرح شده ، اخذ گزارش نهایی از روند مذاکرات است. نمایندگان می توانند در جلسات کمیسیون امنیت ملی که با حضور اعضای مذاکره کننده برگزار میشود، نظرات خود را به تیم مذاکره کننده بدهند. تاکنون مجلس در مذاکرات وین با تیم وزارت خارجه همراهی کرده است، ان شاالله بهرحال مذاکرات حافظ حقوق ملت و منافع ملی و امنیت ملی باشد.
این سخن اخیر رهبری که مطرح کردند مذاکره با دشمن به معنای تسلیم نیست آیا به معنای اعطای مجوز برای انجام مذاکره مستقیم با آمریکا است؟
آمریکا برای مذاکره با ایران اصرار دارد
در مورد فرمایشات مقام معظم رهبری که تفسیر و تعبیرهای مختلفی از آن برداشت میشود. در دو دولت قبل و دولت آقای روحانی متاسفانه یک نوع اصرار به مذاکرات از سمت ایران به طرف مقابل القا میشد که این اتفاق برای اقتدار ملت ایران اُفت داشت ولی امروز می بینیم که این آمریکا است که پشت درهای بسته مذاکرات نشسته و به او اجازه ورود به میز مذاکرات داده نمیشود و در واقع به نوعی التماس مذاکره از سمت آمریکا است.آمریکا با پیغام ها و پسغام هایی تلاش دارد به هر قیمتی در روند مذاکرات حضور پیدا کند و پای میز مذاکرات بنشیند نه پشت درب های بسته.
برای مذاکره مستقیم با امریکا، تصمیم به عهده شورای عالی امنیت ملی است
در نهایت شورای عالی امنیت ملی برای انجام مذاکره مستقیم با آمریکا تصمیم گیرنده است و با نگاه همه جانبه ای که مصالح ملت ایران و منافع ملی و امنیت ملی اقتضاء می کند در مورد آن تصمیم گرفته می شود. مقام معظم رهبری همیشه از مذاکرات حمایت کردند.
به نظر شما این مذاکرات تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
توافق در وین تا پایان سال 1400 حاصل میشود
به نظر می آید تا پایان 1400 یک توافقی در وین حاصل شود. سیاست تیم جدید مذاکره کننده و سیاست های کلی نظام این نیست که مذاکرات فرسایشی را دنبال کنیم و یا مذاکره برای مذاکره باشد، در طی هشت سال گذشته، مذاکرا فرسایشی بود که این را به نفع خود نمی دانستیم. آقای رئیسی هم بارها اعلام کردند که مذاکراتی که ثمربخش باشد و بتواند در مسیر منافع ملت ایران مشکلی را حل کند مورد انتظار است و مذاکرات طولانی به هیچ وجه مورد نظر نیست بلکه باید مذاکرات موثر باشد. در همین راستا تیم مذاکره کننده هم با ابتکار عمل و پیشنهادهای جدیدی وارد مذاکره شدند که این کمک می کند که ان شاالله در همین سال 1400 توافقاتی صورت بگیرد.
دولت اقای روحانی متاسفانه نگاه به غرب داشت و تفکر حاکم بر دولت روحانی تفکری لیبرالی و نگاه به غرب بود، به همین دلیل سیاست خارجه ای تنظیم شده بود که با تمرکز بر سیاست کشورهای غربی و اروپا، از ظرفیت کشورهای همسایه غفلت شده بود. باید ظرفیت شرق و بخشی از آمریکای لاتین را که مغفول مانده بود مورد توجه قرار بگیرد. روابط ما می بایست در حوزه بین المللی یک روابط متوازن باشد که آقای رئیسی هم در صحبت های خود به این مسئله اشاره داشتند که باید از همه ظرفیت های بین المللی و کشورهای مختلف در مسیر منافع ملی کمک بگیریم. در این راستا ما نمی توانیم ظرفیت مهمی مثل چین و روسیه را نادیده بگیریم. ظرفیت باید به کار گرفته شود.
بله سفر آقای رئیسی هم در همین راستاست
سفر آقای رئیسی به روسیه که مقدمات آن در حال فراهم شدن است، سفر بسیار مهمی است زیرا در جهت جدی تر شدن روابط با کشور روسیه است و تعاملات اقتصادی وضع بهتری خواهد گرفت. بهرحال اگر نتوانیم تحریمها را لغو کنیم، راه دیگر خنثی سازی تحریمها است که این مهم از طریق تعامل با کشورهای همسایه مانند چین و روسیه اتفاق می افتد و قرارداد ۲۵ساله با چین آغاز این مسیر است. باید در جهت خنثی سازی تحریم ها روابط بسیار موثرتری را در مسیر پیشبرد اقتصاد کشور ودر مسیر پیشرفت در پیش بگیریم.
دولت روحانی با تمرکز بر مذاکرات فرصت های زیادی را از دست داد، تیم آقای روحانی با چند ده خبرنگار در مذاکرات حضور پیدا کرد و تمام ظرفیت و فضای رسانه ای و اقتصادی کشور را معطل و نگاه ها را به مذاکرات معطوف کرد که همین باعث سیاست صبر و رکود و انتظار شد از همین جهت مقام معظم رهبری در طول این سالها تاکید داشتند که توان داخلی فراموش نشود، این قشر عظیم جوانان تحصیل کرده که خودشان یک فرصت بی بدیل برای کشور محسوب میشوند، بکار گرفته شوند. نگاه صرفا به مذاکرات و غرب باعث شد که فرصت استفاده از پتانسیل های داخلی را از دست بدهیم اما در این دوره این اتفاق نمی افتد شما می بینید که کمتر جار و جنجال رسانه ای و پوشش خبری خیلی گسترده از مذاکرات اتفاق می‌افتد، برای اینکه فضای داخل تحت تاثیر قرار نگیرد. البته نقدی را هم به تیم مذاکره کننده داریم از این جهت که درست نباید تمام فضای رسانه ای تحت الشعاع مذاکرات قرار بگیرد اما اگر ما روایت صحیح از مذاکرات نداشته باشیم برای ما روایت سازی می کنند تا افکار عمومی را مدیریت کنند. جریانی در مخالفت با دولت آقای رئیسی تلاش دارد تا کارشکنی کند و ذهن مردم را نسبت به مذاکرات بدبین کند .
استفاده از ظرفیت روسیه به معنای اختیار دادن به روس‌ها نیست
از نقش روسیه و چین در مذاکرات بگوئید، آیا ایران به روسیه میدان داده است؟!
در روند مذاکرات نکته ای که می توان گفت این است که بین کشورهای 1+4، روسیه و چین نقش مثبت تری را تاکنون ایفا کرده اند، این واقعیتی است که قابل انکار نیست و قاعدتا این ظرفیت باید در مسیر مذاکرات به کار گرفته شود تا مذاکرات روند مثبت تری را پیدا کند و استفاده از این ظرفیت به نظرم منطقی و معقول می آید، اینکه بعضا در فضای رسانه ای و مجازی یک جریانی بخواهد یک نوع چین هراسی و روسیه هراسی را باب کند تا باعث برانگیختی افکار عمومی شود، صحیح نیست. مذاکرات دو جانبه ای با چین و جمهوری اسلامی طراحی شده است، کمک گرفتن از ظرفیت روسیه برای بهبود روند مذاکرات، به معنای آن نیست که صرفا اختیار کار و روند مذاکرات را به دست این کشورها سپرده ایم.
یک هیاتی از عربستان در مذاکرات وین وارد شده، مشخصا به نقش عربستان در بحث مذاکرات وین اشاره کنید؟
عربستان در طول این مدت تلاش‌های زیادی کرده تا در روند مذاکرات حضور پیدا کند، که این برای جمهوری اسلامی قابل قبول نیست البته این نارضایتی به معنای آن نیست که ما در مسیر بهبود روابط با عربستان تلاش نمی کنیم، تلاش ها صورت می گیرد اخیرا هم کنسولگری ما در جده بازگشایی شد که این نشان از تعامل ایران با همه کشورها به جز رژیم صهیونستی دارد. مذاکراتی را با عربستان داشته ایم اما اینکه عربستان یک طرف مذاکرات هسته ای باشد در این سطح فعلی تصمیمی نداریم.
گویا قرار است 26 میلیارد از منابع بلوکه شده ایران آزاد شود، بفرمایید این آزاد سازی از سوی کدام کشورها خواهد بود؟
ایران دلارهای بلوکه شده ای را در کشورهای کره جنوبی و ژاپن وعراق و پاکستان دارد و یکی از مطالبات ایران در مسیر مذاکرات آزاد سازی این دلارهای بلوکه شده است که مذاکراتی هم با کره جنوبی صورت گرفته است. یکی از محورهای راستی آزمایی، آزاد سازی این منابع است. اگر واقعا آمریکا مصمم است که با ایران همکاری داشته باشد و به مذاکرات بپیوندد، باید یک پالس هایی از آزاد سازی منابع جمهوری اسلامی ایران در روند مذاکرات را شاهد باشیم.
اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و مجددا آمریکا بخواهد تحریمهای دیگری را لحاظ کند چه شرایطی برای کشور رقم می خورد؟
بحث اصلی در مسیر مذاکرات لغو تحریمها است، تحریمهایی که ماهیت ضد حقوق بشری دارند و بعضا حتی کالاهای اساسی و داروهای مورد استفاده بیماران هم تحریم شده است. در مسیر برداشته شدن این تحریمها دو راهکار داریم نخست اینکه مذاکراه داشته باشیم وتحریمها لغو شود و راه دوم خنثی سازی است. امروز ظرفیت های بسیار خوبی را در کشورهای همسایه داریم. ظرفیت قرارداد 25 ساله با چین که ثمرات بسیار بزرگی برای ملت ایران خواهد داشت. جمهوری اسلامی بنا دارد تا با پیمان های دو جانبه پولی با کشورهای همسو تبادلاتی را با حذف دلار انجام بدهد. کشورهای آمریکای لاتین هم بسیار تمایل دارند با جمهوری اسلامی ایران تعاملات و تبادلات اقتصادی و تجاری داشته باشند که در این مسیر، می بایست ان ظرفیت را بطور جدی مد نظر قرار بدهیم. به خوبی با استفاده از ظرفیت ها می توانیم تحریم ها را خنثی کنیم. قاعدتا اگر در مذاکرات نتیجه مثبتی نگیریم روند هسته ای صلح آمیز ادامه پیدا خواهد کرد. نمی توانیم ملت ایران را از دانش هسته ای محروم کنیم کما اینکه طی این سالها ما توفیقات زیادی در دانش هسته ای کسب کردیم در مطالعه ها و پژوهش وتحقیقات به راحتی توانستیم غنی سازی را به 20 درصد و بعد 60 درصد برسانیم و این نشان می دهد که ما در احیای صنعت هسته ای توانمند هستیم ولی حتما این را در مسیر صلح آمیز این صنعت را بکار خواهیم گرفت.
ادامه دارد...
