سیل هفته گذشته تلفات نداشت اما خسارت‌های بسیاری بویژه در بخش کشاورزی، دامداری و آبگرفتگی منازل ایجاد کرد که مسئولان عدد تخمینی آن را افزون بر ۲ هزار میلیارد تومان برآورد کردند.
اما هنوز زمین خیس و گِل بود که سیل دوباره آمد، سهمگین هم آمد به طوری که گفتند تا ۵۰ سال اخیر این میزان بارش بی سابقه بوده است.
در سیل چندروز اخیر اما چهار تن جان خود را از دست دادند؛ سه کودک(در ریگان و کهنوج) و یک جوان که فوت آنان هم به علت بی احتیاطی این افراد رقم خورد. کودکان به علت نزدیک شدن به حاشیه رودخانه در مسیر جریان آب قرار گرفتند و جوان نیز در قلعه گنج با یک سرنشین داخل خودرو به دل آب در رودخانه پرآب زده بود که درگیر سیل شد و سرنشین نجات یافت اما دیگری خیر.
اما از جمله ویژگی های شرایط بحرانی اینکه استاندار کرمان گفت دستکم اسکان فوری برای ۲۵ هزار نفر در استان که عمدتا در مناطق جنوبی استان هستند ضرورت دارد و طی هماهنگی با مدیران کشوری، از همان دیروز(چهارشنبه) پس از فروکش کردن بارش ها تجهیزات و ماشین های سنگین به سمت کرمان گسیل شدند و امدادرسانی هوایی نیز با شروع اسکان اضطراری از همان زمان کلید خورد.
خسارت ها زیاد است
هنوز فرصت برآورد دقیق خسارت ها در بخش های کشاورزی، دامداری، راه ها و منازل مسکونی مردم نشده اما مشاهدات و گزارش های مسئولان محلی حکایت از آن دارد که میزان زیادی تخریب آن هم پس از خسارت های هفته گذشته سیل، مجدد، به وقوع پیوسته است. البته وزیر کشور تاکید کرده است که خسارت های سید مجدد در کرمان نیز جبران می شود.
از جمله مشکلات اینکه برخی روستاها در مناطق باطلاقی قرار دارند که یا دسترسی و امدادرسانی به آنها سخت یا در این زمان غیرممکن است.
کانون سیل و دلایل این حجم از آسیب
کانون سیل هم در هفته گذشته و هم چندروز اخیر در شهرستان رودبارجنوب و مناطقی از شهرستان های قلعه گنج و منوجان بوده است؛ نقاطی که در مسیر جریان آب های سطحی برای رسیدن به تالاب جازموریان قرار دارند.
البته در سیل اخیر برخی مناطق جنوب شرق استان بویژه ریگان نیز که مرز مشترک با شهرستان رودبارجنوب دارد هم بشدت درگیر سیل شد و هنوز هم ( انتشار گزارش) ۷۵ راه روستایی آن در مناطق کوهستانی مسدود است و دسترسی به آنها میسر نیست.
اما عمق بحران در جنوب استان است و بیشتر ظرفیت های امدادی هم در این منطقه به کار گرفته شده است.
باز پای انسان در میان است
صرفنظر از شدت و میزان بارش ها که کم سابقه گزارش شده، برخی نکات دیگر که در نتیجه دخالت انسان در محیط خودنمایی می کند هم مشهود است؛ هرچند بررسی تخصصی و دقیق تر این مهم نیازمند زمان است اما دستکاری در طبیعت بویژه سیل بندها، رعایت نکردن اصول ایمنی و فنی ساخت و ساز و بی توجهی به حریم رودخانه ها از جمله مهمترین دلایل این وضعیت اعلام شده است.
روایت خبرنگار ایرنا که جان سالم از سیل به در برد
عکاس –خبرنگار ایرنا در جریان سیل اخیر در شهرستان رودبارجنوب عصر سه شنبه دچار آسیب شد و در معرض سیلاب قرار گرفت به طوری که برخی تجهیزات از جمله لنز دوربین وی را نیز آب با خود برد؛ وی گزارش می دهد که حجم آب آنقدر زیاد بود که در برخی نقاط، اهالی جای مرتفع تری را برای نجات جانشان بسختی پیدا می کردند.
ابوذر احمدی‌زاده که در محل نیروهای کمیته امداد را همراهی می کرد گفت: در جاده حضور داشتیم که به علت شدت جریان آب، یکباره جاده از زیر پایمان خالی شد و درون آب قرار گرفتیم.
وی می گوید خیلی ها در اوج بحران سیل در زهکلوت و مناطق اطراف شاید مرگ را به چشم دیدند روایت می‌کند: بخش عمده مشکل به سیل‌بندها برمی گردد که بخوبی مرمت یا احداث نشده‌اند.
به گفته وی، باوجود شرایط جغرافیایی منطقه که در معرض جریان آب به سمت تالاب جازموریان قرار دارد، نوع ساخت یا مرمت بسیاری از راه های ارتباطی در بیشتر نقاط جنوب استان بویژه در نقاطی که برای محل جریان آب فکری نشده، قابل تامل است.
برخی اهالی مدعی بودند سیل بند مهمی در منطقه وجود دارد که سال های قبل باتوجه به اهمیت و ضرورت وجود آن احداث شده اما طی این سال ها برخی افراد برای آبیاری زمین های خودشان، دستکاری هایی کرده اند و تخریب هایی به وقوع پیوسته که اگر این اتفاق نمی افتاد شاید این حجم از خسارت هم رخ نمی داد؛ البته خبرنگار ایرنا صحت و سقم این مسائل تایید یا رد نمی کند زیرا فرصت بررسی دقیق تر را تاکنون نیافت.
اما نکته قابل تامل دیگر از نگاه خبرنگار ایرنا اینکه بسیاری از منازل در این منطقه که طی سال های مختلف در معرض سیلاب است، خانه های مسکونی بدون سکوی بلند و مناسب احداث شده ؛ درحالی که بافت این منطقه طوری است که در معرض سیل قرار دارد و باید مسئولان و متولیان پاسخ دهند.
اوج بحران در شب فراموش نشدنی زهکلوت
زهکلوت از بخش های شهرستان رودبارجنوب است؛ جایی که از جمله نقاط اوج بحران سه شنبه شب در آنجا بوده است. شهرستان رودبارجنوب در مسیر جریان آب که به تالاب جازموریان در نزدیکی های مرز کرمان و سیستان و بلوچستان منتهی می شود، قرار دارد و به علت شدت بارش ها این منطقه دچار بحران شده است.
مدیرکل کمیته امداد استان کرمان که آن شب در محل زهکلوت حضور داشت روایت می کند اگر آب وارد مناطق شهری شده بود، فاجعه رخ می داد که با عنایت خدا و تلاش امدادگران و مدیران که از روزهای قبل شبانه روز پای کار بوده اند از نظر تلفات جانی به خیر گذشته؛ هرچند تخریب ها زیاد است و دسترسی به راه ها در بسیاری از نقاط مسدود.
روایت وضعیت رودبارجنوب از زبان استاندار
استاندار کرمان که عصر سه شنبه همزمان با اوج بارش ها و سیل در جنوب کرمان حضور داشت، روز چهارشنبه شرایط شهرستان رودبارجنوب را اینطور تشریح کرد: ورودی زهکلوت در محل پل پرچم ۱۵۰ متر از جاده دچار تخریب شده است، ضمن آنکه در ۲ نقطه دیگر نیز جاده دچار آسیب شده که ترمیم می شود.
علی زینی وند بیان کرد: با تدابیر انجام گرفته در داخل شهرها آبگرفتگی گسترده نداریم اما در دیگر نقاط نیازمند کمک هستیم.
به گفته زینی وند، ریش سفیدان محلی این حجم از بارندگی را غیرقابل تصور توصیف کردند و ما اینک درواقع با با یک دشت وسیع با روستاهای پراکنده مواجه هستیم که امدادرسانی را سخت کرده است.
وی تاکید کرد: تجهیزات سنگین بویژه بیل مکانیکی نیاز اصلی است؛ با دستکاری های انسانی در حریم رودخانه ها روبه رو هستیم که جرم است.
زینی وند گفت: در ستاد مدیریت بحران باید مصوب شود با توجه به دستکاری و تجاوز به حریم رودخانه ها تا هر جا که لازم باشد بازگشایی شود.
آمارها از آبگرفتگی و سایر خسارت ها
صرفنظر از تخریب راه ها، ابنیه و پل ها و خسارت های بخش کشاورزی و تلفات دامی آنچه از اهمیت زیادی برخوردار است شمار بالای خانه های دچار آبگرفتگی با عددی افزون بر پنج هزار و ۱۰۰ مورد است.
تا روز گذشته راه های روستایی دستکم ۳۳۰ مورد قطع و تخریب پل ها و دسترسی ها در نقاط مختلف از جمله بخشی از مشکلات گزارش شده بود که هنوز بخش عمده این راه ها بازگشایی نشده اند.
استاندار کرمان با اشاره به آبگرفتگی روستاها در شهرستان رودبارجنوب می گوید: در واقع با یک دشت وسیع با روستاهای پراکنده مواجه هستیم که امدادرسانی را سخت کرده است.
به گفته زینی وند پنج هزار و ۱۰۰ منزل آسیب دیده است.
وی گفت: در سیل قبل( یک هفته پیش) یکهزار و ۵۰۰ راس دام تلف شد و برآورد سیل اخیر نیز باید بسرعت انجام شود تا با خرید اضطراری وسایل آسیب دیدگان مانند یخچال و گاز تهیه و تحویل خانواده ها شود.
استاندار کرمان گفت: در حال پهنه بندی منطقه و انتخاب مسئول برای هر پهنه هستیم؛ هر مسئول، مدیریت هر پهنه را باید برعهده داشته باشد تا مدیریت هدفمند انجام شود.
به گفته وی اعتبار لازم به حساب شهرداری های زهکلوت و رودبار واریز می شود.
هلال احمر آماده و پای کار
هلال احمر همواره یکی از ارکان اصلی امدادرسانی در این حوادث بوده و هست؛ محمدباقر محمدی معاون امداد ونجات جمعیت هلال احمر نیز که همزمان با روز سه شنبه و چهارشنبه در جنوب کرمان حضور داشت با بیان اینکه همه ظرفیت ها را به کار گرفته اند اظهارداشت: از استاندار برای حضور میدانی در کنار مردم و نیروها تشکر می کنیم؛ اگر نیاز باشد از طریق استان های دیگر نیروها را تقویت می کنیم.
وی روز چهارشنبه افزود: به محض فراهم شدن شرایط جدید، پرواز بالگرد شروع می شود؛ هر جا که تعیین شود آماده برپا کردن چادر برای اسکان هستیم و تارفع مشکل در کنار مردم خواهیم بود.
از روز چهارشنبه هم امدادرسانی هوایی در دستور کار قرار گرفت.
سپاه هم در کنار سایر امدادرسانان
فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان و جانشین وی نیز در شهرستان رودبارجنوب حضور داشتند و ضمن اینکه برخی تجهیزات سنگین را به منطقه گسیل کرده اند در امور امدادرسانی فوری از نظر تغذیه و سایر امور هم در کنار سایر امدادرسانان درحال انجام کار هستند.
سردار حسین معروفی فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان گفت: فرمانده کل سپاه پاسداران مراتب امداد و کمک‌رسانی را ابلاغ کرده و تمامی مجموعه سپاه اعم از قرارگاه قدس، نیروی هوایی و دریایی و قرارگاه خاتم الانبیا سپاه ثارالله، دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز را از جمله ۲ فروند بالگرد به استان اعزام می‌کنند.
وی با بیان اینکه حجم آب و سیلاب غیرقابل پیش‌بینی بود اظهارداشت: آب بسرعت وارد منطقه می شود، به خانه ها، مزارع و دام های مردم آسیب می زند اما خوشبختانه ماندگاری آن کم است.
سردار معروفی با بیان اینکه اولویت اول خدمات رسانی و مراقبت از جان و نجات مردم است تصریح کرد: در قرارگاه‌های پشتیبانی جنوب و شرق، نیروهای سپاه مشغول فعالیت هستند.
فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان اظهارداشت: پس از فروکش کردن سطح آب نخستین موضوع لایروبی خانه های مردم و شست و شوی اسباب و اثاثیه سیل‌زدگان خواهد بود.
وی با اشاره به لزوم سرعت بخشی امداد رسانی به مردم سیلزده بیان کرد: راه های مواصلاتی منطقه هر چه زودتر حتی به صورت موقت باید بازگشایی شوند تا ارتباط شهر و روستاهای دچار سیلاب برقرار شود.
سردار معروفی ادامه داد: سیل بندهایی که دچار آسیب شده اند باید موقتا اصلاح شوند تا در بارش های بعدی از بروز مشکلات جلوگیری به عمل آید.
وی با بیان اینکه توزیع غذای گرم بین مردم کلید خورده گفت: مسئولیت طبخ و توزیع غذا را برای سیل‌زدگان برعهده گرفته ایم و این کار شروع شده است.
فرمانده سپاه ثارالله استان کرمان تاکید کرد: نیروهای جهادی هم در منطقه حضور دارند و تا پایان بحران و سیل و تا زمانی که مردم نیاز به کمک داشته باشند، منطقه را ترک نمی کنیم.
وزیر کشور باز آمد
این شرایط درحالی بود که از ظهر روز چهارشنبه وزیر کشور که هفته گذشته در همین مناطق برای بازدید از مناطق سیل زده آمده بود دوباره از طریق فرودگاه جیرفت وارد استان شد و به بازدید از مناطق مختلف رفت.
احمد وحیدی بیشتر وقت خود را طی شبانه روز چهارشنبه در شهرستان رودبارجنوب گذاشت و از صبح پنجشنبه عازم قلعه گنج شد و ضمن مشاهده وضعیت خسارت ها بر روند امدادرسانی، بر ضرورت بازسازی ها تاکید و دستورهای لازم را صادر کرد.
وضعیت سیل در شرق استان
اما صرفنظر از وضعیت بحرانی جنوب استان کرمان بویژه در رودبارجنوب، فرماندار ریگان در جنوب شرقی استان که در مناطقی نیز با شهرستان رودبارجنوب مرز مشترک دارد هم از همان روز گذشته درخواست کمک کرد و شرایط را بحرانی خواند.
امین باقری می گوید که دسترسی به ۷۵ روستای واقع در مناطق کوهستانی این شهرستان تاکنون وجود نداشته است.
وی خواهان امدادرسانی هوایی شده بود که از دیروز این مهم محقق شد.
معاون امور عمرانی استاندار دیروز خود را به ریگان رساند و بر کار امدادرسانی و تعیین تکلیف وضعیت در مناطق سیل زده نظارت کرد.
از جمله مشکلات، به غیر از دسترسی به اهالی مناطق کوهستانی که چندروز است ارتباط آنها حتی تلفن های آنان قطع شده، انسداد محور ترانزیتی ریگان- ایرانشهر- چابهار بود که طی چهارروز گذشته همچنان بازگشایی نشده و مسئولان می گویند در تلاشند در اسرع وقت آن را باز کنند.
اگر اطلاع رسانی و آماده سازی نبود
به گزارش ایرنا این میزان خسارت در نقاط مختلف استان کرمان در حالی است که از چندروز پیش از وقوع سیلاب در دو برهه زمانی، بارها مسئولان استان هشدارهای لازم را صادر کردند و همه ظرفیت ها را برای لایروبی مسیل ها و ارائه هشدار به مردم بویژه ساکنان حاشیه رودخانه ها به کار گرفتند.
برخی مسئولان و حتی اهالی می گویند اگر این اقدامات نشده بود خدا می داند چه اتفاقاتی رخ می داد؛ هم از نظر تلفات جانی و هم خسارت های بیشتر؛ اگرچه مسئولان تاکید دارند حالا که این میزان خسارت در جریان سیل رخ داده، از این فرصت باید استفاده کرد تا همه ضعف های زیرساختی منطقه جنوب کرمان به شکل اصولی و پایدار و به گونه ای که در حوادث مشابه آینده دچار چنین شرایطی نشود، تکمیل و بازسازی شود.
مردم و مسئولان تاکید دارند بر روند ساخت و سازها و نیز سایر امور مربوط به حفاظت از محیط زیست نیز باید طی نظارت های متولیان به شکل اصولی و جدی مورد توجه قرار گیرد تا منطقه دچار چنین خسارت هایی در آینده نشود.
در بحث اهمیت ایمن سازی زیرساخت ها و نکات پیشگیرانه در جنوب استان کرمان در برابر سیل، وزیر کشور نیز تاکیدهایی داشت به طوری که در جریان بازدیدهای خود در قلعه گنج بویژه از طرح سیل‌بند در این منطقه گفت: این طرح باید بسرعت اجرایی شود و علاوه بر آن با تامین نکات مهندسی ، این منطقه را در برابر حوادث اینچنین ایمن می کنیم.
تازه کار شروع شده
اما نکته مهم اینکه حالا که بارش ها در این مقطع تمام شده نباید تصور شود که کار هم تمام شده؛ تازه کار شروع شده؛ اسکان اضطراری و امدارسانی هنوز جریان دارد و نیازمند تقویت؛ کار بازسازی راه ها بویژه مسیرهای ارتباطی روستاها بسیار اهمیت دارد تا در دسترسی به مناطق روستایی مشکلات پیگیری شوند.
همچنین بازسازی و ترمیم راه ها و ابنیه آن بسیار مهم است.
همه این مسائل یک طرف، کمک به اهالی که هم بخشی از منازل و وسایل زندگی خود را از دست داده اند و نیز در بخش کشاورزی و دامداری، دام هایشان تلف شده و محصولاتشان از بین رفته مواجه هستیم که ضرورت دارد همه ظرفیت ها برای جبران فوری خسارت ها پای کار بیاید.
بعد از خسارت های سیل هفته گذشته، دولت در اقدامی فوری ۵۰ میلیارد تومان علی الحساب به حساب استان کرمان تخصیص داد تا کارهای فوری امدادرسانی و بازسازی کلید بخورد و حالا که دوباره به فاصله یک هفته دیگر، بر عمق خسارت ها افزوده شده ، بی شک تامین اعتبار و تشدید اقدامات برای بازسازی نیز اهمیت مضاعف یافته است.
