دکتر مسعود فیروزی روز یکشنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا، مراکز درمانی فعال بهزیستی را در سطح خراسان رضوی شامل واحدهای ترک اعتیاد، کلینیک‌های سرپایی، مراکز اقامتی کوتاه‌مدت ماده ۱۵، واحدهای درمانی مجزا مخصوص زنان و مردان و همچنین مراکز درمان اجباری ماده ۱۶ برشمرد.
ماده ۱۵ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر، معتادان را مکلف دانسته با مراجعه به مراکز مجاز دولتی، غیردولتی، خصوصی و یا مردم‌نهاد اقدام به ترک اعتیاد کرده و گواهی دریافت کنند. این دسته از شهروندان چنانچه تجاهر به اعتیاد نکنند از تعقیب کیفری معاف خواهند بود اما معتادانی که مبادرت به درمان یا ترک اعتیاد نکنند مجرم شناخته می‌شوند. همین این ماده قانونی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را موظف کرده تا ضمن ارائه پوشش درمانی برای کاهش آسیب معتادان بی‌بضاعت، تمام هزینه‌های ترک اعتیاد را مشمول بیمه‌های پایه و بستری قرار دهد و دولت نیز مکلف به تامین اعتبار این اقدام از طریق لوایح بودجه سالانه و ایجاد اردوگاههای بازپروری معتادان است.
ماده ۱۶ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر نیز مقرر کرده تا معتادانی که فاقد گواهی ترک اعتیاد موضوع ماده ۱۵ و متجاهر هستند بطور اجباری برای مدت یک تا سه ماه در مراکز درمان و کاهش آسیب نگهداری شوند. این مراکز نیز موظف به ارائه ماهیانه گزارش روند درمان معتاد به مقام قضایی هستند تا نسبت به منع تعقیب آنان به عنوان معتاد متجاهر و یا تمدید مهلت نگهداری در مراکز اجباری ترک اعتیاد تصمیم‌گیری کند. دادگاه متخلفان از این قانون را به حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه محکوم خواهد کرد.
اصلاحیه ۴۶ ماده‌ای "قانون اصلاح قانون سال ۱۳۷۶ مبارزه با مواد مخدر" مهرماه ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا، به فعالیت ۳۵۶ مرکز ترک اعتیاد در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: ۲۸۰ واحد از این تعداد مرکز درمانی اعتیاد سرپایی، ۵۵ مرکز اقامتی کوتاه مدت شامل ۲ مرکز مخصوص زنان، ۵۳ مرکز ویژه مردان و همچنین ۲۱ مرکز درمان اجباری شامل چهار مرکز ویژه زنان و ۱۷ مرکز مخصوص مردان است.
وی افزود: خدماتی همچون درمان‌های ویژه کلینیک سرپایی شامل سم‌زدایی ام.ام.تی یا درمان نگهدارنده با متادون و نیز درمان نگهدارنده با بوپره نورفین (قرص زیرزبانی) در مراکز درمانی بهزیستی این استان به بیماران ارائه می‌شود.
دکتر فیروزی همچنین به روند درمان معتادان و ترک اعتیاد کامل آنها اشاره و بیان کرد: بهبود کامل بیماری اعتیاد و درمان معتادان متاثر از ۲ عامل تعیین‌کننده شامل نوع ماده مصرفی (سنتی یا صنعتی) و همچنین سن بیمار است، بطوری که در مورد عامل دوم یعنی سن فرد معتاد، هرچه بیمار مسن‌تر باشد درمان اعیاد وی نیز سخت‌تر و در برخی موارد کم نتیجه‌تر خواهد بود.
وی به دیگر عامل موثر بر درمان بیماری اعتیاد یعنی نوع ماده مخدر اشاره و بیان کرد: میزان موفقیت درمان در میان معتادان مصرف‌کننده "مواد افیونی سنتی" بالاتر اما در بین معتادان به "مواد مخدر صنعتی" کمتر است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی گفت: هرچه میزان ماده مخدر مصرفی توسط فرد دچار بیماری اعتیاد بیشتر و سنگین‌تر باشد، روند درمان نیز سخت‌تر و زمان‌برتر خواهد بود.
افزایش معتادان متجاهر
وی در ادامه گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: جمعیت امسال معتادان متجاهر در مراکز درمان اجباری این استان نسبت به پارسال افزون بر ۵۰ درصد بیشتر شده است.
دکتر فیروزی ادامه داد: ۱۲ درصد از جمعیت معتادان متجاهر تحت درمان در مراکز اجباری ترک بیماری اعتیاد را در خراسان رضوی، زنان تشکیل می‌دهند.
وی به شاخص تشخیص اعتیاد در جمعیت زنان اشاره و بیان کرد: اگرچه آمار دقیقی از مجموع زنان مصرف‌کننده مواد مخدر در خراسان رضوی و مشهد با توجه به عوامل فرهنگی و تابوهای موجود، در دست نیست اما شمار آنان در بین معتادان متجاهر تحت درمان در مراکز اجباری ترک اعتیاد ۱۰ تا ۱۲ درصد از جمعیت کل این طیف از بیماران را شامل می شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی همچنین به برنامه‌ها و سیاستگذاری‌های سازمان بهزیستی برای جبران کمبود مراکز ترک اعتیاد ویژه بانوان در مشهد پس از پلمب ۲ مرکز متخلف در این حوزه اشاره و بیان کرد: اداره‌کل بهزیستی خراسان رضوی در جستجوی پیمانکاران متعهد و غیرانتفاع‌گر در حوزه درمان بیماری اعتیاد است تا پس از اعطای مجوز فعالیت به آنها، مشکلی در روند کارشان دیده نشود.
کاهش سن اعتیاد
وی در مورد سن کنونی شروع اعتیاد در جامعه نیز گفت: شاخص سن اعتیاد البته بدون در نظر گرفتن مصرف‌کنندگان تفننی مواد مخدر، در بین هر ۲ گروه زنان و مردان کاهش یافته و هم‌اینک به دوران جوانی رسیده است.
دکتر فیروزی افزود: بازه سنی معتادان مذکر و مونث که امسال در مراکز اجباری ترک اعتیاد پذیرش شده‌اند شامل نوزادان گرفتاری که توسط مادران معتاد متجاهر در کمپ متولد می‌شوند تا بیماران ۱۸ ساله است که البته به صورت تفکیک شده در مکانهای جداگانه تحت درمان قرار دارند.
وی ادامه داد: هم‌اینک مصرف همه انواع مواد مخدر توسط زنان و دختران جوان معتاد در خراسان رضوی و مشهد دیده می‌شود ولی در بین معتادان متجاهر بستری در مراکز اجباری ترک اعتیاد مصرف ترکیبی مواد مخدر، مواد محرک، روانگردان و بطور عام "کریستال و شیشه" شایع است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی گفت: مصرف سیگار و قلیان دروازه ورود به اعتیاد است که در سال‌های گذشته مصرف این ۲ ماده در سنین بالا وجود داشت ولی متاسفانه در سال‌های اخیر مصرف آن در بین نوجوانان و زنان نیز عادی انگاشته می‌شود و این موضوع قبح مصرف دیگر مواد را هم ریخته است.
میزان شیوع اعتیاد ۲/۷ درصد
وی میزان کنونی شیوع اعتیاد را در خراسان رضوی را ۲/۷ درصد اعلام و بیان کرد: نکته نگران‌کننده در این میان، در معرض آسیب و خطر اعتیاد قرار داشتن ۹۷/۳ درصد افراد جامعه به خاطر رواج فرهنگ غلط در زمینه استعمال قلیان و سیگار است.
دکتر فیروزی افزود: آمار دقیقی از اینکه چه تعداد از زنان معتاد با میل و خواست خود و یا به اجبار محیط و خانواده برای ترک اعتیاد به این مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، نداریم که آن هم ناشی از رواج تابوهای خاص در خانواده‌ها است اما بر اساس گزارشهای موجود بطور معمول خانواده زمانی اقدام به درمان عضو بیمار خود می‌کند، که نوع ماده مخدر مصرفی بیمار سنگین و آسیبهای ناشی از اعتیاد در وی گسترده و زیاد شده باشد.
وی ادامه داد: بهبودی و درمان اعتیاد در زنان به عوامل مختلفی بستگی دارد که میزان حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی از بیمار، ارتباط مستمر بیمار با درمانگر، حرفه آموزی و اشتغال بیمار پس از ترک، ارایه آموزش‌های موردنیاز به خانواده بیماران در خصوص شیوه برخورد و ارتباط با بیمار، آموزش مهارت‌های زندگی به بیمار، ارائه خدمات مددکاری به بیمار پس از ترک مواد از آن جمله است.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی همچنین به تاثیر شاخص هایی همچون تحصیلات، اشتغال و درآمد بر افزایش گرایش زنان به اعتیاد اشاره و بیان کرد: بر اساس آمارها میزان اعتیاد با تحصیلات رابطه عکس دارد.
وی گفت: هرچه تحصیلات بالاتر باشد شمار مصرف‌کنندگان مواد کمتر است و هر چه تحصیلات پایین تر و درآمد بیشتر باشد، میزان مصرف مواد بیشتر است.
دکتر فیروزی به اقدامات پیشگیرانه برای آگاه‌سازی زنان و دختران از خطرات اعتیاد اشاره و بیان کرد: اجرای "طرح اجتماع‌محور" در محیط کار و همچنین محلات مختلف شهر با مشارکت اهالی ساکن، با هدف پیشگیری از اعتیاد با حضور کارشناسان بهزیستی به عنوان "تسهیلگر" از سال ۱۳۸۵ در خراسان رضوی و کلانشهر مشهد در حال اجرا است.
