وقایع بعد از ظهر روز چهارشنبه ششم ژانویه در واشنگتن و قشونکشی هواداران ترامپ به ساختمان کنگره برای جلوگیری از تایید پیروزی «جو بایدن»، به عنوان رخدادی بیسابقه تبدیل به خبر یک جهان شد و همچنان بسیاری برای دیدن فرجام کار رئیسجمهوری آمریکا چشم به اخبار این کشور دوختهاند.
رسانهها از کشته شدن چهار نفر بر اثر شورش دیشب هواداران ترامپ خبر دادهاند و در این میان، حتی متحدان سابق رئیسجمهوری آمریکا انگشت اتهام در زمینه مسئولیت هنجارشکنیهای دیشب را به سمت او گرفتهاند.
در شرایطی که «مایک پنس» معاون رئیسجمهوری و رئیس سنا و حامیان سرسختی چون «لیندسی گراهام» علنا راه خود را از ترامپ جدا کردهاند، رسانهها مکررا از کنارهگیری مقامات کاخ سفید خبر میدهند.
تابوشکنی آشکار ترامپ و نقض قواعد دموکراسی سبب شده حتی شبکههای اجتماعی چون توئیتر و فیسبوک که زمانی عصای دست رئیسجمهوری جنجالی بودند او را محدود کنند و بدتر از همه این خبرها برای رئیسجمهوری، کلید خوردن رسمی استیضاح و برکناری او خواهد بود که از حد حدس و گمان فراتر رفته است.
در زمره طرفداران برکناری ترامپ به جز دموکراتها و مقامات قضایی، نامهایی از همراهان سابق و لاحق رئیسجمهوری و اعضای دولت او به چشم میخورد که خواستارِ راندن ترامپ از قدرت با استناد به ماده ۲۵ اصلاحی قانون اساسی طی دو هفته مانده به پایان ریاست جمهوری وی شدهاند و این احتمال مطرح است که تا زمان تحویل مسالمتآمیز قدرت به بایدن و در فضای حکومت نظامی، پنس مسئولیتهای ترامپ را برعهده بگیرد.
با نگاهی به مواضع نخبگان آمریکایی میتوان شاهد نوعی سرشکستگی سیاسی برای آنان بود؛ کسانی که سالها خود را پرچمدار دموکراسی در جهان و گسترش آن در سطح بینالملل تلقی و معرفی کرده و اکنون پرچم دموکراسی و حتی کشورشان را زیر پای طرفداران یک رئیسجمهور هنجارشکن و عاری از منطق میبینند.
«هیلاری کلینتون» رقیب ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶، طرفداران وی و مهاجمان به کنگره را تروریستهایی خوانده که به «بنیاد دموکراسی» آمریکا حمله کرده و باید در این باره پاسخگو باشند.
در میان جمهوریخواهان هم واکنشهایی از این دست کم نیست. «مارکو روبیو» سناتور فلوریدا از حزب جمهوریخواه گفته که اکنون چین و روسیه به ما میخندند و این حادثه را علامت افول آمریکا میبینند.
با این حال، خالی کردن پشت ترامپ از دید بسیاری از ناظران باعث تبرئه حامیان رئیسجمهوری آمریکا نخواهد شد؛ حامیانی که تعداد انگشتشماری از آنها نظیر «تد کروز» سناتور تگزاس هنوز هم در کنگره میکوشند تا مسیر قانونی تایید پیروزی بایدن را با مانع مواجه سازند.
در میانه التهابات این روزهای آمریکا اگر ترامپ را بازنده اصلی و اشتباهاتش را ضربهای مهلک بر آینده سیاسی وی بدانیم، جمهوریخواهان را میتوان در رتبه دوم شکستخوردگان به شمار آورد؛ جریانی که علاوه بر کاخ سفید و مجلس نمایندگان، دیشب اکثریت سنا را هم از دست دادند و از این پس باید در قبال حمایتهای بیچون و چرای خود از اقدامات ترامپ پاسخگو باشند.
همچنان که اشاره شد هیات حاکمه آمریکا و جامعه نخبگان سیاسی هم در جایگاه سومین بازنده بزرگ وقایع دیشب قرار میگیرند و از به پس با حزم و احتیاط بیشتری درباره ارزشهای دموکراسی آمریکایی و جهانی سازی آن سخن خواهند گفت.