سد ماملو یکی از سدهای تامین کننده آب شرب تهران است. سد ماملو در حوالی شهرستان پردیس در شرق استان تهران قرار گرفته است. سد ماملو آب شرب بخش های زیادی از شرق و جنوب شرق استان تهران را تامین می کند. این در حالی است که بررسی های میدانی رکنا از ورود فاضلاب تصفیه نشده به منابع آب بالادست سد ماملو از واحدهای مسکن مهر پردیس حکایت دارد؛ به نحوی که بازدید میدانی خبرنگار رکنا به همراه مسئولان اداره کل محیط زیست استان تهران نشان می دهد که فاضلاب تصفیه نشده انسانی از فازهای 5، 8، 9 و 11 مسکن مهر و برخی روستاهای پردیس وارد منابع بالادست سد ماملو می شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، حدود یک ماه است که مساله ورود فاضلاب به بخشی از منابع تامین کننده آب تهران در رسانه ها مطرح شده است، اما هنوز شرکت های آب و فاضلاب استان تهران (آبفای تهران) و آب منطقه ای تهران اقدامی موثر برای جلوگیری از این مساله انجام نداده است و جز ارسال تکذیبیه و جوابیه به رسانه های مختلف، شاهد واکنشی موثر برای جلوگیری از ورود فاضلاب به منابع آب تهران در بالادست سد ماملو از سوی این شرکت ها نبوده ایم.
هفته گذشته خبرنگار رکنا با همراهی مسئولان زیست محیطی استان تهران به بازدید از بخش های مختلف رودخانه جاجرود در بالادست سد ماملو به عنوان تامین کننده منابع آب شرب بخش های زیادی از شرق و جنوب شرق استان تهران رفت و در گزارشی که متن کامل آن را اینجا می خوانید، مشاهده کرد که ورود فاضلاب تصفیه نشده انسانی از واحدهای مسکن مهر فازهای 5، 8، 9 و 11 پردیس به منابع آبی بالادست سد ماملو، حقیقتی است انکارنشدنی.
ما در بازدیدی که به همراه زهره عبادتی، معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان تهران و سپیده وجیهی، رئیس اداره مدیریت زیست محیطی آب و خاک استان تهران از بخش های مختلف رودخانه جاجرود در بالادست سد ماملو داشتیم، به طور واضح مشاهده کردیم که فاضلاب انسانی تصفیه نشده بخش های زیادی از مسکن مهر و روستاهای گوناگون شهرستان پردیس در فاصله 10 تا 15 کیلومتری سد ماملو، از سرشاخه های فرعی جاجرود وارد این رودخانه می شود و از آنجا به دریاچه سد ماملو می ریزد.
در این میان اما با وجود این که مسئولان شرکت های آب و فاضلاب استان تهران و آب منطقه ای تهران و همچنین مسئولان اداره کل محیط زیست استان تهران و مدیران وزارت بهداشت تاکید دارند که با وجود ورود فاضلاب تصفیه نشده به بالادست سد ماملو، کیفیت آب تهران برای شرب مطلوب است و به دلیل وجود فرآیند خودپالایی در رودخانه جاجرود و تصفیه آب در تصفیه خانه سد ماملو، آب شرب تهران آلوده تلقی نمی شود، اما تخریب محیط زیست، از بین رفتن اکوسیستم جاجرود و مرگ آبزیان این رودخانه، حقیقتی است واضح که از قصور چندین ساله شرکت آب و فاضلاب استان تهران و شرکت عمران شهر جدید پردیس در احداث تصفیه خانه فاضلاب در فازهای جدید پردیس حکایت دارد.
این نکته ای است که اخیرا سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز در نشست هم اندیشی با بانوان فعال حوزه محیط زیست مطرح کرده و گفته است که «نیاز است از سد ماملو بازدیدی داشته باشیم، چون درگیری آلودگی آب بالاست.» همچنین سعید محمودی، مدیرکل محیط زیست استان تهران نیز در گفت و گو با رکنا با بیان این که فاضلاب فازهای جدید پردیس وارد سد ماملو می شود، تاکید داشته است که شرکت آب و فاضلاب استان تهران به وظیفه خود عمل نمی کند. اما با وجود صحبت های مکرر این مسئولان و سایر مدیران اجرایی و نمایندگان مجلس درباره ورود فاضلاب تصفیه نشده انسانی به منابع آب سد ماملو، هنوز هم شاهد تغییر محسوس یا حتی تسریع در روند احداث تصفیه خانه فاضلاب شماره 2 پردیس نیستیم.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان تهران در بازدید میدانی که هفته گذشته به همراه خبرنگار رکنا از ورود فاضلاب خام انسانی به بالادست سد ماملو داشت، گفته بود که هم اکنون تنها فاز خاک برداری این تصفیه خانه آن هم در حد 70 درصد انجام شده است و به نظر می رسد در ماه های پایانی سال 1401 باید شاهد تکمیل تصفیه خانه ای باشیم که هم اکنون توسط شرکت عمران شهر جدید پردیس ساخته می شود.
زهره عبادتی این بار نیز در توضیح بیشتر به خبرنگار رکنا گفت: بعد از بازدیدی که هفته گذشته از منابع آب بالادست سد ماملو داشتیم، هنوز اتفاق جدیدی در این زمینه رخ نداده و همچنان ورود فاضلاب خام انسانی به منابع آبی بالادست سد ماملو ادامه دارد. البته با توجه به این که شرکت آب و فاضلاب استان تهران و شرکت عمران شهر جدید پردیس به وظایف خود برای پیش بینی تصفیه خانه فاضلاب در هنگام احداث فازهای جدید مسکن مهر پردیس توجه نکرده اند، ما این موضوع را به مراجع قضایی ارجاع داده ایم.
وی افزود: بعد از ارجاع پرونده ورود فاضلاب تصفیه نشده انسانی به منابع آب سد ماملو، جلساتی برای تسریع احداث تصفیه خانه های شماره 2 و 3 پردیس بین مسئولان دستگاه قضایی، مدیران اداره کل محیط زیست استان تهران، مسئولان شرکت های آب و فاضلاب استان تهران و مدیران شرکت عمران شهر جدید پردیس تشکیل و قرار شده است که اقدامات ویژه ای برای تسریع در جلوگیری از ورود فاضلاب خام انسانی به رودخانه جاجرود ادامه یابد.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان تهران تاکید کرد: شرکت عمران شهر جدید پردیس وعده داده است تا زمانی که تصفیه خانه فاضلاب شماره 2 پردیس به بهره برداری نهایی می رسد، اقدامات لازم را برای جمع آوری فاضلاب فازهای جدید پردیس در دو لاگون اولیه این تصفیه خانه انجام خواهد داد تا این که تا پایان اسفند امسال، از ورود بخش عمده ای از فاضلابی که هم اکنون وارد رودخانه جاجرود می شود، جلوگیری خواهد شد.
فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز در گفت و گو با خبرنگار رکنا، قصور شرکت عمران شهر جدید پردیس در احداث تصفیه خانه فاضلاب هم زمان با ساخت واحدهای مسکن مهر در این شهرستان را عامل تداوم ورود فاضلاب خام انسانی به رودخانه جاجرود توصیف کرد و اظهار داشت: متاسفانه در بسیاری از نقاط کشور مشاهده می کنیم که به دلیل رشد جمعیت شهری و مهاجرت روستاییان به شهرها، مناطق حاشیه ای کلانشهرها به صورت بی رویه ای توسعه یافته است و اغلب توسعه حاشیه شهرها بدون برنامه ریزی مناسب برای اختصاص تمام زیرساخت های شهری بوده است.
وی افزود: فازهای جدید مسکن مهر پردیس از جمله مناطق حاشیه ای کلانشهرها محسوب می شود که پیش از احداث، تمام جوانب زیست محیطی و شهرسازی لازم برای آن اندیشیده نشده بود و به همین دلیل شاهد آن هستیم که با وجود این که بیش از 4 سال از ورود سکنه به این فازها می گذرد، همچنان فاضلاب خام انسانی وارد رودخانه جاجرود می شود. اکنون هم چون در زمان ساخت واحدهای مسکن مهر، تصفیه خانه فاضلاب این فازها ساخته نشده است، به دلیل رشد قیمت مصالح ساختمانی، شرکت عمران شهر جدید پردیس باید چند برابر برای ساخت تصفیه خانه فاضلاب هزینه کند.
نماینده مردم کازرون در مجلس ادامه داد: وزارت راه و شهرسازی و شرکت عمران شهر جدید پردیس که مسئولیت احداث فازهای مختلف مسکن مهر در این شهرستان را برعهده داشتند، باید همان طور که به فکر ساخت ساختمان در پردیس بودند، تمام زیرساخت های شهری از جمله تصفیه خانه فاضلاب را نیز در وقت مناسب برای این شهرستان می ساختند. اما متاسفانه قصور این نهادها منجر به آن شده است که هم اکنون شاهد ورود فاضلاب انسانی تصفیه نشده به رودخانه جاجرود باشیم.
عباسی در بخش دیگری از صحبت هایش ضمن ارائه پیشنهادی تاکید کرد: با توجه به این که هم اکنون کشور با کم آبی مواجه است و بسیاری از صنایع کشور به آب زیادی نیاز دارند، بهتر است ما تا حد امکان احداث تصفیه خانه و ایجاد شبکه فاضلاب را به صنایع بزرگ کشور واگذار کنیم تا بار مالی این مساله از روی دوش دولت برداشته شود. در چنین شرایطی، صنایع بزرگ می توانند با ایجاد سیکل های بازچرخانی آب، از فاضلاب تصفیه شده برای تامین آب مورد نیاز خود استفاده کنند تا به این شکل هم در مصرف آب صنایع صرفه جویی شود و هم شاهد تصفیه کامل فاضلاب های انسانی باشیم که هم اکنون به صورت خام وارد رودخانه ها می شود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: متاسفانه هم اکنون در بسیاری از مناطق حاشیه ای کلانشهرها شاهد موارد مشابه از ورود فاضلاب خام انسانی به رودخانه ها و قصور بخش های مختلف در احداث تصفیه خانه فاضلاب هستیم. این در حالی است که افزایش قیمت مصالح ساختمانی منجر به رشد شدید هزینه های لازم برای تکمیل تصفیه خانه ها شده و همین مساله کار را برای دولت دشوار کرده است، در چنین شرایطی هم واگذاری احداث یا تکمیل تصفیه خانه ها به بخش خصوصی، راهکاری موثر تلقی می شود.
وی در پایان تصریح کرد: اصول شهرسازی مدرن بر لزوم حفظ محیط زیست در فرآیند احداث شهرهای جدید تاکید دارد و از جمله مهمترین راهکارها برای حفظ محیط زیست در شهرهای جدید نیز احداث تصفیه خانه فاضلاب در زمان مناسب است. اما چون با توجه به نیاز مردم به مسکن، عمده تمرکز ما در حین ساخت شهرهای جدید به احداث واحدهای مسکونی بوده، ساخت تصفیه خانه های فاضلاب در حاشیه قرار گرفته است و هم اکنون شاهد چند برابر شدن هزینه های احداث تصفیه خانه ها نسبت به زمان شروع ساخت مسکن مهر در کشورمان هستیم.
