کمیسیون اقتصادی سازمان ملل‌متحد به تازگی برای آمریکای لاتین و دریای کارائیب (CEPAL) گزارش سالانه خود را منتشر کرده است. این نهاد آینده اقتصادی خوب و امیدوارکننده‌ای را برای کشورهایی مانند کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه پیش‌بینی کرده است.
در این گزارش پیش‌بینی شده اقتصاد کوبا در سال ۲۰۲۲ به میزان ۳.۵ درصد رشد خواهد کرد؛ همچنین اقتصاد ونزوئلا و نیکاراگوئه نیز شاهد رشد ۳ درصدی خواهند بود. این ارقام همگی بالاتر از میانگین رشد منطقه ای ۲.۱ درصدی برای آمریکای لاتین و کارائیب هستند و حتی آماری بالاتر از رشد اقتصادهای بزرگی مانند برزیل و شیلی به شمار می‌روند.
همچنین، بانک «کردیت سوئیس» (Credit Suisse) نیز پیش‌بینی کرده اقتصاد ونزوئلا می‌تواند در سال ۲۰۲۲ میزان رشد خود را به ۴.۵ درصد برساند. طبق گزارش این نهاد مالی معتبر اروپایی، رشد سال ۲۰۲۱ این کشور حتی می‌تواند به ۸.۵ درصد برسد. «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهوری ونزوئلا نیز به کنگره این کشور گزارش داد که اقتصاد آن در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱ به میزان ۷.۶ درصد رشد کرد و به احتمال زیاد این رقم برای کل سال میلادی گذشته به دلیل افزایش صادرات، تا بیش از چهار درصد خواهد رسید.
نکته قابل توجه در مورد این ارقام آن است که اقتصاد ونزوئلا پس از تجربه تورم سرسام آور به سمت رونق در حال حرکت است؛ این بدان مفهوم است که با وجود تحریم‌های یکجانبه ایالات‌متحده به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان، این کشور رشد اقتصادی را تجربه می‌کند.
شرایط یادشده این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا تحریم‌های آمریکا به اندازه گذشته مؤثر است یا خیر؟ به نظر می‌رسد که پاسخ این سوال منفی باشد.
در این ارتباط پژوهشگر ایرنا با «بردلی بلانکنشیپ» کارشناس آمریکایی مسائل بین‌الملل گفت‌وگویی را انجام داد.
از نظر بلانکنشیپ، مدت‌هاست زوال قدرت آمریکا مشهود شده؛ ضمن آنکه تشکیل اتحادهای تازه از کشورهای ضدآمریکایی سبب تضعیف قدرت و سلطه جهانی واشنگتن و حتی جایگزینی آن در سطح بین‌الملل خواهد شد. به باور وی به زودی دلار و سیستم مالی جهانی که بر اساس این ارز آمریکایی پایه‌گذاری شد نیز دگرگون خواهد شد.
تفکر گانگستری کاخ سفید
ایرنا: هدف آمریکا از تحریم کشورهای جهان چیست؟ آیا این هدف دنبال نمی‌شود تا مردم آن کشورها تحت فشار قرار گیرند و در مقابل دولت خود بایستند؟
بلانکنشیپ: بله، تحریم‌های ایالات متحده دقیقاً همانطور که مقام‌های ایالات‌متحده در اسناد از طبقه‌بندی خارج شده اعتراف کرده‌اند و حتی گاهی آشکارا در رسانه‌ها بیان شده است، برای این هدف به کار گرفته می‌شوند که دولت‌ها را بی‌ثبات کنند و برای دامن‌زدن مخالفت مردم با دولت‌های خود طراحی شده‌اند.
تحریم‌های آمریکا با ذهنیتی گانگستری وضع می‌شود؛ کاخ سفید برای تحریک مردم علیه دولت‌هایشان از تحریم استفاده می‌کند .این رفتار چیزی شبیه فیلم‌های مافیایی است که در آن گانگسترها را می‌بینید که با هم دشمنی دارند، بنابراین آنها خانواده دشمن خود را به عنوان اهرم فشار می‌ربایند. این ذهنیت گانگستری مشابه همان کاری است که ایالات متحده انجام می‌دهد.
ایرنا: چرا با وجود اینکه ایالات‌متحده شاهد مرگ کودکان و زنان بر اثر سوء تغذیه در یمن و افغانستان است، آمریکا بخشی از تحریم‌ها علیه این دو کشور را لغو نمی‌کند؟
بلانکنشیپ: از نظر فنی، حداقل در مورد افغانستان و دارایی‌هایی که در ایالات متحده بلوکه کرده است، موانع قانونی وجود دارد. به عنوان نمونه، گروه طالبان نمی‌تواند به این دارایی‌ها دسترسی داشته باشد زیرا تا زمانی که ایالات‌متحده دولت طالبان را به رسمیت نشناسد نمی‌تواند هیچ ادعای قانونی نسبت به این دارایی‌ها داشته باشد. البته، واقعیت میدانی این است که طالبان اکنون افغانستان را کنترل می‌کنند و به اعتقاد من واقعیت باید سیاست را هدایت کند و نه برعکس.
خلاصه اینکه، ایالات متحده در هیچ یک از دو کشور افغانستان و سوریه تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد زیرا تصمیم ندارد واقعیت را همان‌گونه که وجود دارد قبول کند؛ یعنی واشنگتن نمی‌پذیرد که تلاش‌هایش برای تحمیل اینکه چه کسی یک کشور را کنترل کند، شکست خورده است. به نظر من، به ویژه نمونه سوریه در این پرونده برجسته است.
تحریم‌ها تاثیرگذاری خود را از دست داده‌اند
ایرنا: آیا تحریم‌ها اثری را که باید داشته باشند، دارند؟
بلانکنشیپ: بی‌تاثیر بودن تحریم‌ها به تدریج در حال آشکار شدن است. پیش‌بینی می‌شود کشورهایی مانند کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه که از سوی تحریم‌های ایالات متحده برای چند دهه به شدت تحت فشار قرار گرفته‌اند، شاهد رشد تولید ناخالص داخلی بی‌سابقه‌ای باشند یا اینکه برخی از آنها در حال حاضر شاهد این رشد هستند. آنها رشدی حتی بالاتر از کشورهای منطقه خود را اکنون تجربه می‌کنند.
روسیه و چین توانایی به چالش کشیدن ایالات متحده از نظر نظامی را دارند و در حال تلاش برای توسعه یک شبکه مالی بین‌المللی مستقل برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده و جایگزین‌هایی برای سوئیفت و دلار آمریکا هستند.کشورهایی همسایه سوریه که حتی برخی مانند اردن از متحدان کلیدی ایالات‌متحده در منطقه به شمار می‌روند، با دمشق رابطه برقرار می‌کنند و از آمریکا می‌خواهند تا در مورد تحریم سوریه مستثنی شوند. کشورهایی مانند ونزوئلا و ایران را می‌بینید که اتحادهای تجاری تشکیل می‌دهند. کشورهایی مانند روسیه و چین را می‌بینید که توانایی به چالش کشیدن ایالات‌متحده از نظر نظامی را دارند و در حال بررسی گزینه‌هایی برای توسعه یک شبکه مالی بین‌المللی مستقل برای دور زدن تحریم‌های ایالات‌متحده هستند؛ آن ها از جمله به دنبال جایگزین‌هایی برای سوئیفت و دلار آمریکا هستند.
البته، تحریم‌ها هنوز هم در برخی از مکان‌های آسیب‌پذیر مانند یمن و افغانستان تأثیر مورد نظر را دارند؛ شکی نیست، اما این روند غیرقابل انکار است که تحریم‌های ایالات‌متحده در حال از دست دادن کارآمدی خود هستند.
ایرنا: تشکیل ائتلاف‌های جدید مانند ایران و روسیه یا بین ایران و چین چگونه بر سیاست‌های تحریمی آمریکا تاثیرگذار خواهند بود؟
بلانکنشیپ: اکنون شاهد شکل‌گیری اتحادهای نظامی بین ایران، چین و روسیه هستیم. به‌تازگی شنیدم که «په‌په اسکوبار» روزنامه‌نگار شناخته شده برزیلی متوجه شده که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه ممکن است در جریان بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲ در پکن، تشکیل یک اتحاد نظامی بزرگ با چین را اعلام کند. این اقدام به صورت قطعی موجب هراس شدید واشنگتن می‌شود زیرا تحلیلگران نظامی در ایالات‌متحده سال‌ها پیش پیش‌بینی کرده بودند که جنگ همزمان در دو جبهه با روسیه و چین غیرقابل پیروزی است. بدون تردید این محاسبات تغییری نداشته است و احتمالاً ایالات‌متحده نمی‌تواند به تنهایی در هیچ یک از جبهه‌ها پیروز شود؛ واشنگتن حتی در مقابل قدرت‌های منطقه‌ای همچون ایران هم توانایی چندانی ندارد.
چشم انداز تشکیل یک اتحاد نظامی بزرگ میان روسیه و چین موجب هراس شدید واشنگتن شده است.به هر حال، قدرت دیپلماتیک-نظامی به معنای قدرت اقتصادی است و برعکس. این دقیقا همان روندی است که از آن به عنوان ژئوپلیتیک یاد می‌شود. سیاست‌های تحریمی ایالات متحده، از قضا، با تقویت اتحادها که روزی نظام جهانی چند قطبی و چندجانبه را مستحکم می‌کردند، اکنون نابودی هژمونی جهانی ایالات‌متحده را تسریع کرده‌اند. این روند به جای آنکه کشورها را از هم دور کند، آنها را به یکدیگر نزدیکتر کرده است.
جالب اینجاست که در مورد روسیه و چین، دیپلمات‌های آمریکایی از دولت ایالات‌متحده خواسته‌اند که روسیه و چین را از طریق مشغول کردن روسیه به امور آسیا و خارج ساختن مسکو از اروپا، از یکدیگر جدا کند. این سیاست به شدت نتیجه معکوس داشته است.
ایرنا: اگر اهرم تحریم‌ها از ایالات متحده آمریکا گرفته شود این کشور چگونه می‌تواند قدرت خود را بر کشورهای جهان تحمیل کند؟ آیا آنها می‌توانند برای هر کاری از ارتش استفاده کنند؟
بلانکنشیپ: واقعیات تنها به این امر مربوط نمی‌شود؛ اهرم‌های سختی که ایالات متحده برای تأثیرگذاری بر رویدادهای جهانی استفاده می‌کند، رو به زوال است و تحولات افولی تمام عیار و در طیف گسترده‌ای از حوزه‌ها را نشان می‌دهند. ایالات متحده هر تلاشی را هم انجام دهد اما نمی‌تواند مانع روند پوسیدگی و تباهی خود شود. شاید ایالات متحده یک قدرت نظامی باقی بماند اما در واقعیت، این کشور اکنون در مسیر شکست در رقابت جهانی در زمینه فناوری، نوآوری علمی و حتی مالی جهانی قرار دارد.
شاید ایالات متحده یک قدرت نظامی باقی بماند اما در واقعیت، این کشور اکنون در مسیر شکست در رقابت جهانی در زمینه فناوری، نوآوری علمی و حتی مالی جهانی قرار دارد.آمریکایی‌ها مدت‌هاست که به دنبال کسب برتری و تسلط همه‌جانبه هستند اما می‌توانم بگویم که قرار دادن همه کارت‌هایشان روی میز کار عاقلانه‌ای نیست. آمریکایی‌ها در همه دوره‌ها از طیف کاملی از توانایی‌های خود استفاده می‌کنند و هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند و کاملا بی‌رحم هستند. با این‌حال وقتی می‌بینید قدرت آمریکا در یک حوزه خاص رو به افول نهاده، این دقیقا همان اتفاقی است که در حال رخ دادن است.
یک پاسخ ساده به این پرسش آن است که ایالات‌متحده با از دست‌دادن توانایی خود برای وادار کردن کشورها از طریق تحریم‌های یکجانبه، نمی‌تواند سلطه خود را بر جهان حفظ کند؛ این تحولات به مفهوم جایگزین شدن مکانیسم‌های مالی جهان و پایان دادن به سلطه دلار است. معتقدم این اتفاق به‌زودی رخ خواهد داد و برای فرا رسیدن آن روز، شادمان هستم.
