اقتصادآنلاین_مهفام سلیمان بیگی: چند روز پیش داود منظور، رییس سازمان مالیاتی، خبر داده بود که با اجرای طرح ساماندهی کارتخوانها، بیش از سه میلیون دستگاه ساماندهی شده که از این تعداد، صاحبان ۲ میلیون دستگاه کارتخوان درخواست غیرفعال سازی دادهاند.
با توجه به این اظهارات برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره پایانههای فروشگاهی و اتصال کارتخوان به پروندههای مالیاتی، اقتصادآنلاین گفتوگویی را با محمد برزگری، رییس مرکز تنظیم مقررات پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی، ترتیب داده است که در ادامه میخوانید.
به گفته رییس سازمان مالیاتی صاحبان دو میلیون دستگاه کارتخوان، آن را غیرفعال کردهاند. چه اتفاقی برای مالیات صاحبان این کارتخوانهای غیرفعال خواهد افتاد؟
سه میلیون و ۹۰۰ هزار دستگاه اکنون سازماندهی شدهاند و دوهزار و ۱۰۰ مورد غیرفعال کردهاند اما غیر فعال کردن لزوما به معنی تلاش برای فرار مالیاتی نیست.
بسیاری از افرادی که کارتخوانشان را غیر فعال میکنند اصلا فعالیت اقتصادی ندارند. ممکن است تعدادی از آنها سالها پیش کارتخوان را گرفته باشند ولی به هر دلیلی استفاده نکرده باشند، اقدامی هم برای غیرفعالسازی انجام نداده باشند.
برخی سیستمهای بانکی هم با دادن یک دستگاه کارتخوان آن را در چند سوییچ متفاوت تعریف کرده اند تا خدمات بهتری بدهد. بنابراین مواردی پیش آمده که فرد مراجعه کرده و دیده در حالی که یک کارتخوان بیشتر ندارد، مثلا سه کارتخوان به نامش خورده، در این حالت هم درخواست غیرفعالسازی میدهد.
بعضی دیگر هم ممکن است مثلا برای کارکوچکی مثل شارژ ساختمان یا صندوق وام خانگی و...کارتخوان دریافت کرده باشند، پس طبیعتا الان میلی به تشکیل پرونده مالیاتی روی آن دستگاه ندارند، پس ترجیح میدهند دستگاه را غیرفعال کنند.
بسیاری از موارد اینگونه است. مسلما تمام دو هزار و ۱۰۰ دستگاه قصد فرار مالیاتی ندارند.
توضیح میدهید وضعیت صاحبان کارتخوانهای غیرفعال چطور بررسی خواهد شد؟
دستگاه کارتخوان یک درگاه پرداخت است ، کلیه مبالغی که توسط آن جابجا میشود در نهایت به حسابهای بانکی افراد میرسد. بنابراین هیچ فرقی بین دستگاههای فعال و غیرفعال نیست. اطلاعات اصلی کارتخوان در حساب بانکی رسوب میکند و سازمان مالیاتی هم بر اساس اولویت مبالغ بزرگ به حسابهای بانکی دسترسی پیدا میکند.
مبالغ بزرگ برای سازمان مالیاتی یعنی چقدر؟
فقط به رقم نیست. بستگی به ریسک، نوع فعالیت، درجه اهمیت، نوع شغل و مراوداتش دارد و فقط رقم موضوعیت ندارد. ممکن است اطلاعاتی به دست سازمان برسد که خبر از امکان فرارمالیاتی می دهد. با نظر به مجموع این موارد، سازمان درخواست اطلاعات به بانک میکند.
اما متاسفانه این دید ایجاد شده که با غیرفعال کردن کارتخوانها میتوانند مالیات ندهند. حتی با غیر فعال کردن کارتخوانها هم باز به اطلاعات پولی افراد دسترسی وجود دارد. ما تاکید داریم که هر کسی کارتخوان دارد حتما ثبتنام کند تا بتواند اظهارنامه بدهد. چون ممکن است به راحتی معاف شود.
صاحبان کارتخوانها در چه شرایطی مشمول معافیت هستند؟
طبق ماده ۱۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم تا ۳۶ میلیون تومان سود خالص مشمول مالیات نیست. دقت کنید که درباره کل مبالغ ورودی به حساب حرف نمی زنم، مقصود فقط سود است. اما متاسفانه چون خوب اطلاع رسانی نشده مردم نگران هستند.
برای مثال در سال ۱۴۰۰ اگر فردی ۳۶ میلیون تومان سود بکند، سود خالص نه فروش کالا، معاف از مالیات است. فقط کافی است پرونده مالیاتی تشکیل بدهد و دستگاه کارتخوانش را به پروندهاش وصل کند، خرداد ماه سال بعد هم اظهارنامه بدهد.
اکنون بسیاری از این کارتخوانها برای افرادی با توان مالی کم است، این افراد می ترسند چون اطلاعات ندارد. مثلا دستفروشی که کارتخوان دارد و سود کمی دارد، نباید بترسد چون اگر سودش تا ۳۶ میلیون تومان باشد هیچ نیازی به پرداخت مالیات نیست. به شرط اینکه اظهارنامه بدهد.
ولی به فرض اگر فردی با ۳۶ میلیون تومان سود، اظهارنامه ندهد و کارتخوانش را ثبت نکند همین ۳۶ میلیون که قانونا معاف است ، به واسطه عدم ارائه اظهارنامه مشمول پنج میلیون ۴۰۰ هزار تومان مالیات میشود. ضمن اینکه باید یک میلیون ۶۲۰ هزار تومان هم جریمه غیرقابل بخشش بدهد. در واقع درحالی که می توانست معاف از مالیات باشد، در نهایت به دلیل عدم تسلیم اظهارنامه هفت میلیون تومان مالیات میدهد.
بسیاری از کسبه هم مغازه دارند و پرونده مالیاتی قدیمی دارند. این افراد سالهاست مالیات پرداخت میکنند اما با جوی که راهاندازی شده گمان کردهاند قرار است برای تراکنشهایشان از طریق کارتخوانها مالیات جداگانهای پرداخت کنند. در صورتی که اینطور نیست. برعکس این که کارتخوانش را ثبت کند کمک میکند تا مالیات جداگانه ندهد چون سازمان درمی یابد که کارتخوان متعلق به کسب آنهاست.
بعضی افراد هم در مراکز و بنگاههای اقتصادی کارتخوانهایشان را جمع کردهاند و به مراجعه کننده شماره حساب میدهند یا درخواست پرداخت نقدی دارد، برای مالیات این بخشها چه فکری کردهاید؟
همنین طور است؛ برخی بخشها سعی میکنند به جای استفاده از کارتخوان از کارت به کارت یا پرداخت نقدی استفاده کنند تا مشمول مالیات نشوند اما راه به جایی نمی برند چون کارتخوان، کارت به کارت، واریز به حساب و... همه تنها ابزار پرداخت هستند، در نهایت تمام این مبالغ وارد حساب افراد میشود. وقتی حسابهای بانکی در اختیار سازمان مالیاتی است فرقی ندارد ورودی پول به حساب از چه طریقی باشد.
سازمان که تمام حسابهای بانکی را چک نمیکند، یعنی اگر سازمان به حساب این بنگاهها شک نکند به راحتی میتوانند از زیر پرداخت مالیات در بروند؟
اتفاقا یکی از برنامههای سازمان که تا یکی دو ماه دیگر اجرا میشود تفکیک حسابهای بانکی تجاری و شخصی است. ساماندهی دستگاه کارتخوان ماده ۱۱ قانون سامانههای فروشگاهی است و تفکیک حسابها مادهای دیگر. با این حساب این چیزی که این دسته افراد در ذهن دارند عملی نخواهد بود.
اگر کسی حساب تجاری را غیرتجاری جلوه بدهد چطور؟
الگوریتمهای دادهکاوی که روی حساب سوار است این را نشان میدهد و تمام این موارد به عنوان فرار و جرم مالیاتی لحاظ میشود. اگر حساب غیرتجاری باشد هر روز تراکنش ندارد. مثلا یک حقوقبگیر حسابی دارد و ماهی یکبار واریز دارد، نهایتا چندین بار هم در طی ماه تراکنش ورودی دارد. ورودی حساب اگر از تعدادی بیشتر باشد شک برانگیز است. اطلاعات تمام حسابهای تجاری زیر نظر سازمان مالیاتی خواهد بود. حساب های شخصی نیز به محض عدول از الگوریتم تجاری تلقی میشوند.
مردم باید آگاه باشند تا بسیاری از این موارد رفع شود اما متاسفانه آگاهی رسانی درستی در این باره به مردم نداشتهایم.
به طور کلی وضعیت سامانههای فروشگاهی اکنون چطور است؟ سازمان کار را تا کجا پیش برده است؟
پایانهها هنوز خیلی کار دارند، ساماندهی دستگاه کارتخوان، شماره اقتصادی، تفکیک حسابهای تجاری و غیرتجاری تنها چند ماده قانونی آن است. این کار بلند مدت است و در کشورهای پیشرفته بین سه تا هفت سال زمان میبرد. این قانون باید در تمام ایران و برای تمام فعالان اقتصادی اجرا شود و همه صورتحساب الکترونیکی صادر کنند. این مسائل هنوز در جامعه ما سنگین است. تنها یک ماده آن که مربوط به کارتخوان است چند ماه است جنجال راه انداخته. این ماده تنها مقدمه آن قانون است.
