حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن مهاجرنیا در کرسی آزاداندیشی با عنوان «آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی» که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد، عنوان کرد: آینده‌پژوهی موضوع جدیدی است که در دنیای امروز ایجادشده و مورد توجه قرار گرفته است اما در معارف دینی و آیات و روایات ما کلید واژه‌های بسیاری در مورد آینده‌نگری و دوراندیشی وجود دارد که مسلمانان را به مسئله نگاه و توجه به آینده تشویق می‌کند.
وی افزود: مصداق برجسته آینده همان مسئله قیامت است که در انتظار همه مردم بوده که موضوعی عام و جهان‌شمول محسوب می‌شود و به دین‌داران در خصوص ساختن آینده خود تأکید شده است که خود را در معرض جهنم و آتش دوزخ قرار ندهند که این مسئله مصداق دقیق آینده‌نگری است.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه مسئله آینده‌پژوهی همان چیزی است که در زندگی عادی و روزمره با آن سروکار داریم ولی توجهی به آن نداریم، گفت: آینده نتیجه همین امروز است اگر امروز برای ۴۰ سال آینده برنامه‌ریزی کردید می‌توانید در آینده از آن نتیجه بگیرید حال آنکه اگر آن برنامه‌ریزی برای ساختن یا ویران کردن باشد همان نتیجه را خواهد داد؛ بنابراین وقتی قرار است انقلاب اسلامی را به دست صاحب اصلی آن برسانیم نیاز به برنامه‌ریزی جدی دارد و این هم از عهده شخص و یا اشخاص خارج است، بلکه کار امت اسلامی است.
وی افزود: اکنون ما نیز باید به همه این مسائل در مورد انقلاب اسلامی توجه کنیم که مثلاً اگر ۴۰ سال گذشته می‌دانستیم که در آینده انقلاب با مشکلات تحریم و شدت دشمنی آمریکا مواجه می‌شود، یقیناً برای آن فکر و برنامه‌ریزی می‌کردیم؛ بنابراین ۴۰ سال آینده نیز همین وضعیت وجود دارد چرا که قرار نیست آمریکا از بین برود و یقیناً ۴۰ سال آینده نیز قدرتمندتر می‌شود پس اکنون باید به این سؤال پاسخ داد که ۴۰ سال بعد ما برای برون‌رفت از این مشکلات که تا ۴۰ سال آینده هم شدیدتر می‌شود چه راهکارهایی باید ارائه کنیم؟
آمریکا بر دنیا حکمرانی می‌کند
این پژوهشگر حوزه سیاسی ادامه داد: ایران تنها از سوی امریکا مورد تحریم قرار گرفت که حتی اروپا و دیگر کشورها نیز مخالف این تحریم یک‌جانبه نسبت به ایران هستند ولی امریکا کاری کرده است که هیچ کشوری جرات معامله و ارتباطات اقتصادی با ایران را ندارد وبا وجود این اقدامات حرف امریکا در جهان، اول است و باوجود عدم ارتباط ما با امریکا، دیگر کشورها برای برقراری ارتباط با ما دچار مشکل هستند در حقیقت امریکا رهبری خود را از این طریق تثبیت کرد و نشان داد که ابرقدرت دنیاست و علیرغم آنچه ما می‌گوییم امریکا در حال فروپاشی است ولی واقعیت دنیا چنین است که این کشور بر دنیا حکمرانی می‌کند.
وی گفت: فروپاشی و یا تقویت امریکا دو احتمالی است که باید برای ۵۰ سال آینده در نظر گرفته شود؛ بنابراین اگر امریکا تقویت و قدرتمندتر شد، آیا قرار است که ما ۵۰ سال بعد با امریکا ارتباط برقرار کنیم؟ یا همین‌طور به دشمنی باهم ادامه می‌دهیم؟ پس اگر به همین شیوه ادامه دهیم که امریکا در آن شرایط از ما قدرتمندتر است و فشار بیشتری به ایران خواهد آورد پس باید از امروز طوری برنامه‌ریزی کنیم که بتوانیم از فشار مشکلات در ۵۰ سال آینده بکاهیم.
وی تأکید کرد: برای آینده‌پژوهی باید حتماً به این عرصه پیچیده نظام بین‌الملل توجه داشته باشیم چراکه ما در این دنیا ما تنها زندگی نمی‌کنیم و نمی‌توانیم خود را در کشور خود محدود کنیم و با دیگران ارتباط برقرار نکنیم بلکه مجبور به برقراری تعامل با دیگر کشورها هستیم.
وی با تأکید بر تعامل طرفینی و ارتباط با دنیا افزود: ۵۰ سال آینده دشمنان ما قوی‌تر می‌شوند پس ما برای مواجه با این مسئله باید به همه احتمال‌ها توجه کرده و برای هرکدام برنامه‌ای داشته باشیم.
باید به مسئله حجاب در ایران نمره منفی داد
وی به مسئله حجاب در ایران اشاره کرد که ۴۰ سال است نسبت به این مسئله برنامه‌ریزی شده است و افزود: امروز باید به این مسئله در کشور اسلامی خود نمره منفی داد و اگر مسئله حجاب ۴۰ سال دیگر با این روش پیش رود کلاً در جامعه از بین خواهد رفت پس این امر نشان می‌دهد که ما داریم رو به افول می‌رویم.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: بخش مهمی از تفکر به آینده توجه به همین نظام‌های بین‌المللی، متشکل از دوستان و دشمنان ماست و از طرفی باید ماهیت، ارزش‌ها، آرمان‌ها و قوانین انقلاب اسلامی را هم باید ببینیم.
وی با اشاره به تحولات گسترده در جهان و سرعت زیاد آن افزود: ۵۰ سال آینده ما قصد داریم که آقای جهان باشیم، انقلاب را صادر کرده و انقلاب را به صاحب اصلی آن تحویل دهیم؛ بنابراین وقتی ما می‌خواهیم نسبت به این آینده دوراندیشی منطقی داشته باشیم، باید مسیر، توانمندی‌ها، دشمنان و ظرفیت خویش را ببینیم.
وی یادآور شد: در مسیر آینده‌نگری ما تنها نیستیم و در این مسیر رقبایی داریم که می‌خواهند بر ما سبقت بگیرند یا سنگ‌اندازی کرده تا ما را متوقف کنند و یا قصد دارند به ما کمک کنند؛ بنابراین در این مسیر باید دوست و دشمن را دقیق بشناسیم.
استاد و پژوهشگر حوزه سیاسی اضافه کرد: ما برای تشخیص مسیر صحیح آینده باید تولی و تبری را تشخیص دهیم دقیقاً مانند پیامبر اکرم (ص) که پس از شنیدن پیشنهاد سران قریش مبنی بر زمان‌بندی پذیرش ادیان یکدیگر با اتکا بر تولی و تبری، پیشنهاد آنان را رد کرد و با این فرض که این افراد هیچ‌گاه مسلمان نمی‌شوند به برنامه‌ریزی برای آینده پرداخت و پس از یک دوره موفق شد مکه را فتح کند و به قدرت اول شبه‌جزیره تبدیل شود.
وی ادامه داد: تعادل میان اهداف و توشه و توانایی‌ها از دیگر معیارهای موردتوجه در آینده‌نگری و آینده‌پژوهی است. باید ظرفیت‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، پشتوانه مردمی و ... موردتوجه قرار گیرد و باید دید چه نسبتی بین اهداف و امکانات وجود دارد و آیا با این امکانات امکان تحقق اهداف وجود دارد یا اهداف بسیار بلندپروازانه است؟
وی گفت: در این مسیر برخی افراد و نیروها تأثیرگذارند، بنابراین باید نیروهای مؤثر، نخبگان، مغزهای متفکر و آینده‌ساز و نوابغ را در مسیر آینده‌نگری شناخت چرا که این افراد موتور محرکه جامعه هستند. پس نیروی انسانی مهم‌ترین عنصری است که باید با آن حرکت کرد و باید به آن توجه کرد.
مهاجرنیا ادامه داد: برخی معتقدند که انقلاب اسلامی خیلی راحت اتفاق افتاد و با حضور مردم درصحنه و نمایش قدرت مردم و انقلاب، شاه از ایران فرار کرد و حالا ما نسبت به ۵۰ سال آینده قصد داریم آن را حفظ و تقویت و شکوفا کنیم و این کار با این محیط و نظام بین‌الملل و وضعیت اقتصادی و تجربه‌هایی که کسب کردیم، نسبت به اوایل انقلاب بسیار سخت‌تر است.
وی گفت: ما قرار است آینده‌ای را بسازیم که از دل همین شرایط بیرون بیاید و این وضعیت اصلاً مناسب و خوب نیست پس باید آن را با اهداف سازگار کنیم و این هدف جز با آینده‌پژوهی بومی و دینی شده محقق نمی‌شود.
وی تولید و راه‌حل‌های نو، باز کردن مسیرهای جدید و راه‌های ناپیموده را یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مفاهیم در آینده‌نگری و آماده‌سازی برای آینده عنوان کرد و افزود: ایران و انقلاب در شرایط بسیار سخت جنگ و تحریم مقاومت زیادی کرده است و تا این برهه پیش‌آمده ولی معلوم نیست ۴۰ سال آینده و با توجه به شرایط دیگر به همین صورت پیش رود، لذا نیازمند به نوآوری هستیم.
انتهای پیام
