به گزارش همشهری آنلاین به نقل از نیویورک تایمز ظهور سویه‌های جدید کروناویروس هم مشکلات را بیشتر کرده و نیاز به تزریق دوزهای یادآور را ایجاد کرده است.
اما واکسن‌هایی که به جای تزریق در بینی افشانده می‌شوند، ممکن است بهترین راه برای پیشگیری از عفونت کروناویروس در درازمدت باشند، زیرا باعث ایجاد حفاظت در دقیقا همان جایی می‌شوند که باید در مقابل ویروس دفاع کرد: پوشش مخاطی مجاری هوایی جایی که کروناویروس در ابتدا در آن جایگزین می‌شود.
شرکت هندی «بهارات بیوتک» در میان پیشگام‌ترین تولیدکنندگان واکسن در جهان است. واکسن تزریقی تولید این شرکت به نام «کواکسین» در هند و چند کشور دیگر برای پیشگیر از کرونا مجوز گرفته است. اما واکسن تجربی استنشاقی بینی آن ممکن است در این زمینه تحول آفرین باشد.
برتری‌های واکسن داخل‌بینی
ایمن کردن همه جمعیت با یک واکسن خوراکی یا استنشاقی در میانه اوج‌گیری شیوع بیماری بسیار سریع‌تر از واکسن تزریقی انجام می‌شود که نیاز به مهارت و صرف زمان برای تزریق دارد.
واکسن استنشاقی بینی احتمالا نسبت به تزریق دردناک برای بسیاری از افراد (از جمله کودکان) مطبوع‌تر است و با مشکل کمبود سوزن، سرنگ و سایر تجهیزات را هم حل می‌کند.
چندین واکسن استنشاقی بینی در سراسر جهان در دست تولید هستند و برخی از آنها هم اکنون مرحله سوم کارآزمایی بالینی را می‌گذرانند. اما شرکت بهارات بیوتک در هند ممکن است نخستین شرکتی باشد که این نوع واکسن‌ها را بازار عرضه می‌کند. این شرکت در ماه ژانویه تایید برای شروع کارآزمایی مرحله سوم واکسنی به صورت افشانه بینی را در هند به دست آورد تا به عنوان واکسن یادآور برای افرادی که قبلا دو دوز واکسن را دریافت کرده بودند، استفاده شود.
ظهور سویه اُمیکرون آشکار کرد که حتی دریافت سه دوز واکسن با اینکه حفاظتی قوی در برابر بیماری شدید ایجاد می‌کند، از عفونت پیشگیری نمی‌کند. علت این است که واکسن‌های تزریقی گرچه باعث ایجاد آنتی‌بادی‌های در خون می‌شوند، اما میزان نسبتا کمی از این آنتی‌بادی‌ها به بینی یعنی محل ورود ویروس راه می‌یابند.
اما واکسن‌های به اصطلاح «مخاطی» در شرایط مطلوب باعث پوشیده شدن سطوح مخاطی بینی،دهان و گلو با آنتی‌بادی‌های طولانی‌عمری می‌شوند که اثربخشی بسیار بهتری در پیشگیری از عفونت و انتشار ویروس دارند. تفاوت در این جا مانند گماردن گروهی از نگهبانان در جلوی دروازه قلعه برای جلوگیری از ورود مهاجمان است، به جای اینکه مهاجمان از قبل وارد شده را از قلعه بیرون انداخت.
جنیفر گومرمن، ایمنی‌شناس در دانشگاه تورنتو می‌گوید: «واکسن‌های بینی تنها راه واقعی برای جلوگیری از انتقال شخص به شخص کروناویروس هستند. ما نمی‌توانیم برای همیشه به دور نگهداشتن افراد آسیب‌پذیر و تزریق واکسن یادآور برای بالا نگهداشتن مصنوعی آنتی‌بادی‌های ادامه دهیم.»
بررسی‌ها نشان داده‌اند که واکسن‌های بینی باعث محافظ موش‌ها، همسترها، راسوها و میمون‌ها می‌شود. یک بررسی جدید هم نشان داده است که واکسن‌های داخل‌بینی به عنوان واکسن یادآور اثربخشی خوبی دارند. این بررسی نشان داد که واکسن یادآور داخل‌بینی باعث القای سلول‌های ایمنی خاطره‌ای و آنتی‌بادی‌ها در بینی و گلو می‌شود و حفاظت ناشی از واکسیناسیون اولیه را افزایش می‌دهد.
دو نوع متفاوت آنتی‌بادی
واکسن‌های فعلی که درون عضله تزریق می‌شوند، باعث ایجاد آنتی‌بادی‌هایی از نوع IgG می‌شوند که در خون گردش می‌کنند و می‌توانند ویروس‌ها را خنثی کنند. اما شمار اندکی از این آنتی‌بادی‌ها به بینی و گلو می‌رسند و اگر به این مناطق برسند، به سرعت تجزیه می‌شوند.
اما واکسن‌های بینی باعث ایجاد نوع خاصی از آنتی‌بادی‌ها به نام IgA می‌شوند که در سطوح مخاطی مانند بینی و گلو جایگزین می‌شوند و طول عمر بیشتری هم دارند.
اگر واکسن با با یک دستگاه «نبولایزر» (که واکسن به صورت ذرات ریز وارد بینی و ریه‌های می‌کند) به فرد داده شود، همه مجاری هوایی چه مجاری هوایی فوقانی در بینی و گلو و چه مجاری هوایی پایینی در ریه‌ها با آنتی‌بادی‌های IgA پوشانده می‌شوند.
شواهد فزاینده‌ای به دست آمده است که آنتی‌بادی‌های IgA کلید پیشگیری از عفونت هستند. برای مثال افرادی که از طریق عفونت با ویروس و نه از طریق تزریق واکسن ایمنی کسب می‌کنند، دست کم برای مدتی ایمنی مخاطی قوی‌تری دارند. البته نباید با دچار عفونت شدن این ایمنی مخاطی را به دست آورد، بلکه باید از طریق واکسن داخل بینی آن را به وجود آورد.
مشکلات ساخت واکسن داخل‌بینی
اما ساختن واکسن‌های داخل‌بینی به این سادگی‌ها هم نیست. اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌های مخاطی بسیار مشکل‌تر از اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌ها در خون است. میزان این آنتی‌بادی‌ها اغلب پایین است و ممکن است به شدت نوسان کند.
تنها واکسن استنشاقی تاییدشده برای بیماری‌های تنفسی در آمریکا واکسن آنفلوانزای FluMist است که در آن از ویروس آنفلوانزای ضعیف‌شده استفاده می‌شود. این واکسن در کودکانی که قبلا دچار آنفلوانزا نشده‌اند، به خوبی عمل می‌کند. اما در بسیاری از بزرگسالان که سابقه قبلی ابتلا به آنفلوانزا دارند، ایمنی موجود باعث کشته شدن ویروس ضعیف‌شده می‌شود و واکسن را بی‌اثر می‌کند.
اما اگر در واکسن داخل‌بینی از پروتئین ویروسی (به جای ویروس ضعیف‌شده) استفاده شود، این مشکل برطرف می‌شود و سازندگان واکسن کرونا هم همین روش را به کار می‌برند.
