اقتصاد آنلاین – مهسا نجاتی؛ با رونق گرفتن فضای رمزارزها و اخیرا NFT، بحث متاورس نیز به سرتیتر اخبار تبدیل شده است. در واقع، متاورس یک فضای مجازی است که افراد می‌توانند زندگی جدیدی در آن برای خود بسازند بدون اینکه به صورت فیزیکی در آن حضور داشته باشند.
این حوزه اخیرا در ایران نیز طرفداران زیادی پیدا کرده است. از آنجا که افراد هنوز آگاهی و دانش کافی در این زمینه ندارند، امروزه شاهد کلاهبرداری‌های متعددی در این خصوص هستیم.
همچنین اخیرا آگهی‌هایی در سایت دیوار از سوی افرادی که ادعا می‌کنند به مردم در خرید زمین متاورس کمک می‌کنند، مشاهده می‌شود. ادعاهایی که شاید عجیب باشد و سرنوشت پول مردمی که به آنها اعتماد می‌کنند معلوم نیست چه می‌شود.
در تماسی که با یکی از این آگهی‌دهنده‌ها داشتیم، این فرد مدعی شد: خرید زمین در متاورس، به همین راحتی نیست و هر کسی نمی‌تواند آن را انجام دهد! شما می‌توانید این خرید را به ما واگذار کنید. کارهای نرم‌افزاری زیادی برای خرید زمین متاورس وجود دارد و ما می‌توانیم در متاورس برای شما آپارتمان یا زمین بخریم.
این فرد در خصوص هزینه‌های خرید زمین در متاورس گفت: قیمت‌ها از 3-4 هزار دلار شروع می‌شود. این قیمت‌ها مربوط به خرید آپارتمان در متاورس است. اگر در حال حاضر بخواهید زمین متاورس بخرید، باید حدود 100 هزار دلار هزینه کنید. این زمین‌ها در گذشته 70 دلار بود اما اکنون افزایش قیمت قابل توجهی تجربه کرده است.
وی ادامه داد: البته زمین‌های ارزان‌تر از این نیز وجود دارد و اگر شما دو سال صبر کنید، قیمت آن چند برابر می‌شود. تا 5 سال آینده، دیگر کسی در دنیای واقعی زندگی نمی‌کند و همه به دنیای مجازی روی خواهند آورد. یک چیپ‌ست در مغز کار گذاشته می‌شود و می‌توانیم در دنیای مجازی زندگی کنیم. اگر در حال حاضر در این فضا سرمایه‌گذاری کنید، برد می‌کنید.
از این فرد در مورد نحوه خرید زمین متاورس پرسیدیم که اظهار کرد: شما به ما ریال می‌دهید، ما آن را به دلار تبدیل می‌کنیم و سپس با آن تتر می‌خریم. تتر هم همیشه حدود هزار تومان از قیمت دلار در ایران گران‌تر است. ما به واسطه تتر، برای شما قرارداد هوشمند تعریف کرده و برنامه‌نویسی می‌کنیم.
وی اضافه کرد: شما یک ولت خواهید داشت و طبق آدرس این ولت ما اسمارت کانترکت در نظر گرفته و برنامه‌نویسی می‌کنیم. قرارداد هوشمند کانکت می‌شود و شما صاحب آپارتمان خواهید شد. تنها یک شماره وجود دارد و به نام کسی نیست. بر اساس این شماره شما در بلاکچین شناخته می‌شوید.
این آگهی‌دهنده در مورد خرید زمین متاورس در پاسخ به ابراز نگرانی ما برای امنیت این خرید اذعان کرد: پول شما پیش ما نمی‌ماند. همه‌چیز در اختیار خودتان خواهد بود. من شنیده‌ام که برخی می‌گویند پول و متاورس شما باید در اختیار ما باشد. اما همه چیز ما شفاف است و اختیار با شما خواهد بود.
در مورد دستمزد این شخص برای خرید زمین متاورس پرسیدیم. وی گفت: میزان دستمزد ما، بستگی به میزان سرمایه‌گذاری شما دارد. اگر از 3 تا 10 هزار دلار سرمایه‌گذاری کنید، دستمزد ما حدود 500 دلار است. اگر سرمایه‌گذاری بیشتر شود، ما پیشنهادهای بهتری داریم که باید حضوری تشریف بیاورید.
این فرد در سخنان خود اظهار کرد که گروه وی دارای شرکت هستند و می‌توانیم به صورت حضوری مراجعه کنیم. آدرس این شرکت، میدان تجریش، دربند بود. زمانی که از این فرد آگهی‌دهنده نام شرکت را پرسیدیم، گفت که هنوز اسمی ندارد!
جای سوال دارد که چگونه مردم چنین ادعاهایی را باور می‌کنند و سرمایه خود را که مبلغ کمی هم نیست، در اختیار چنین کلاهبردارانی قرار می‌دهند. فردی که ما با او تماس گرفتیم، به طور واضح ادعا کرد که خرید زمین متاورس کار راحتی نیست و کسی نمی‌تواند به تنهایی آن را انجام دهد! اما این حوزه با کسب دانش کافی و تحقیق و بررسی، برای همه در دسترس خواهد بود.
سوال دیگری که وجود دارد، این است که فعالیت چنین شرکت‌هایی چرا پیگیری و بررسی نمی‌شود؟ این افراد چگونه می‌توانند به راحتی آگهی‌های خود را در پلتفرم‌هایی مانند دیوار ثبت کنند و بدون اینکه مجوز قانونی داشته باشند، پول و دارایی مردم را در اختیار بگیرند، که سرانجام هم مشخص نیست سرنوشت این پول‌ها چه می‌شود...
در خصوص حوزه NFT، متاورس و آگهی‌هایی که اخیرا برای خرید زمین در متاورس منتشر می‌شود، مصاحبه‌ای با میلاد نوری، برنامه نویس و کارشناس آی‌تی انجام شده که در ادامه به آن می‌پردازیم.
نوری در ابتدا به منظور درک مفهوم بلاکچین اظهار کرد: بلاکچین به معنی زنجیره بلوکی، به زبان ساده، اعتماد را دیجیتالی کرده است. به عنوان مثال، در گذشته اگر شخصی به فرد دیگری پول می‌داد، فقط خود آن دو نفر از این موضوع اطلاع داشتند. حال در نظر بگیرید در یک محله، هر دو نفری که به هم پول می‌دهند، در دفاتر متعددی ثبت شود و افراد مختلف یک نسخه از این دفتر را در اختیار داشته باشد. حتی اگر سه نفر هم این دفترها را از دست بدهند، تراکنش یا انتقال پول‌ها از بین نخواهد رفت؛ زیرا در دفاتر دیگری نیز ثبت شده است.
وی در مورد ویژگی‌های بلاکچین گفت: در واقع از ویژگی‌های بلاکچین این است که توزیع شده، غیر قابل دستکاری و تغییر است. از این رو، بلاکچین اعتماد را دیجیتالی کرده است. یعنی اگر در بلاکچین ثبت شود که پولی انتقال داده شده، غیر قابل انکار است و در سرورهای مختلف که به صورت پراکنده در جهان وجود دارد، ثبت می‌شود.
این کارشناس در خصوص ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین اذعان داشت: از این رو، یکی از دلایلی که دولت‌ها حتی اگر مخالفتی با رمزارزها دارند نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند، همین موضوع است. از آنجا که ماهیت بلاکچین متمرکز نیست، نمی‌توانند مانع آن شوند. موارد دیگری نیز روی بلاکچین اتفاق افتاده است. افراد بسیاری با استفاده از قراردادهای هوشمند، به عنوان مثال، انتقال سیستم رای‌گیری به بلاکچین را انجام داده‌اند.
میلاد نوری در مورد NFTها تشریح کرد: پس از اینکه دنیای رمزارزها سر و صدای زیادی به پا کرد، مفهومی به نام NFT یا توکن‌های غیر قابل معاوضه ایجاد شد. NFT نیز از بستر اعتمادسازی بلاکچین استفاده کرد و گفت هر نوع محتوای دیجیتال که خواهانی دارد ، می‌تواند فروخته شود. این می‌تواند یک قطعه موسیقی، یک اثر هنری، کاور آلبوم و غیره باشد. استفاده بلاکچین در NFT این بود که مالکیت در آن ثبت می‌شد؛ همانطور که به تراکنش رمزارزها در بلاکچین نمی‌توان آسیبی وارد کرد.
وی افزود: هر چیزی که دیجیتال بوده و خواهانی داشته باشد، قابل فروش است؛ مانند فروختن اولین توییت بنیان‌گذار توییتر. به عنوان مثال، می‌توان پوشه‌ای از پروژه‌های انجام شده در 10 سال گذشته را ایجاد کرد و آن را فروخت. حال مارک زاکربرگ اعلام کرد اینترنت در سال‌های آتی به سمت دنیای متاورس حرکت می‌کند. متاورس نیز تعریفی از این موضوع است که اینترنت آینده به سمت واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و ویدیو حرکت می‌کند و نقش پررنگی دارد. با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی و تجهیزاتی که برای آن تولید می‌شود، حس زندگی واقعی‌تری را در دنیای مجازی تجربه می‌کنید.
این کارشناس در توضیح فضای متاورس گفت: از آنجا که در آینده کاربر به دلیل نیازها مدت زمان بسیار طولانی‌تری به اینترنت متصل خواهد بود، پیش‌بینی می‌شود که به یک زندگی واقعی تبدیل خواهد شد. به عنوان مثال، در حال حاضر اگر یک کنسرت را به صورت آنلاین می‌بینیم، صرفا یک ویدیو را باز می‌کنیم. اما در فضای متاورس با استفاده از هدست در فضای متاورس، احساس می‌کنیم که خواننده را به صورت واقعی می‌بینیم و در کنسرت حضور داریم.
میلاد نوری در مورد اظهارات افراد مطرح در حوزه تکنولوژی اذعان داشت: مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیس‌بوک اعلام کرده که این اتفاقات احتمالا از 5 سال آینده شروع شود و شاید تا 10 سال آتی نیز طول بکشد که به این نقطه برسیم. البته تمام گفته‌ها و اظهار نظرها در حد احتمال بوده و هنوز هیچ چیزی مشخص نیست. به دلیل این اظهار نظرها، شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک (متا)، مایکروسافت و بسیاری از شرکت‌هایی که بازی می‌سازند، سرمایه‌گذاری در این زمینه را آغاز کرده‌اند.
وی در مورد پروژه‌های مطرح متاورس گفت: در پروژه‌های متاورسی که پیاده‌سازی شده، سه مورد از آنها معروف‌تر است: دیسنترالند، سند و اکسی اینفینیتی. این پروژه‌ها اعلام کرده‌اند که فضایی را برای انجام کارهای مشخص در آینده در نظر گرفته است و مالکیت این فضاها در حال خرید و فروش بوده و این عمل از طریق NFT انجام می‌شود. موارد ذکر شده در حال حاضر صرفا در حد یک دارایی مجازی است. به عنوان مثال فردی از پلتفرم دیسنترالند، فضایی را خریداری می‌کند که این فضا در واقع تنها یک توکن است. مالکیت در اختیار آن فرد قرار می‌گیرد و می‌تواند از آن در آینده استفاده کند یا در صورت افزایش قیمت، آن را بفروشد.
این کارشناس حوزه رمزارزها به عنوان مثالی برای استفاده متاورس تشریح کرد: حال این موضوع در دنیای واقعی، به زمین‌های دنیای متاورس تعبیر شده است. به عنوان مثال، در آینده ممکن است شرکت تسلا خودروهای خود را به صورت سه بعدی در فضای مجازی نمایش دهد، یا خواننده‌ای قصد دارد یک کنسرت آنلاین اجرا کند، یا فروشگاهی آنلاین قصد دارد که مشتریان احساس خرید واقعی منتقل کند و کاربر بین قفسه‌ها قدم بزند و محصولاتی که می‌خواهد به صورت آنلاین بخرد.
نوری اضافه کرد: از این رو، هر کدام از این کسب و کارها در آینده به فضایی نیاز دارند. همچنین افراد بسیاری به دنبال این هستند که بدانند افراد مشهور در فضای متاورس، کجا زمین خریداری کرده‌اند تا آنها نیز در اطراف آنها زمین بخرند. همچنین از آنجا که این زمین‌ها محدود است، احتمالا با گذشت زمان، شاهد افزایش ارزش خواهد بود. افرادی که در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند، به دو دسته تقسیم می‌شوند: افرادی که سرمایه‌گذاری می‌کنند تا با مبلغ بالاتری بفروشند و افرادی که قصد دارند از آن استفاده کنند در دنیای متاورسی سهمی داشته باشند.
وی در مورد کلاهبرداری‌های این فضا اظهار کرد: اما باید در نظر گرفت که برای درک مفهوم متاورس، باید از مفهوم NFT نیز آگاهی داشته باشید. همچنین برای فهم NFT نیز باید در مورد بلاکچین بدانید. در ایران به دلیل عدم آگاهی و دانش کافی، در ابتدا، معمولا مفاهیم جدید به بستری برای کلاهبرداری تبدیل می‌شود. به عنوان مثال، زمانی که بازار رمزارزها به تازگی در حال رونق گرفتن بود، برخی افراد از طریق انتشار آگهی، اقدام به فروش بیت‌کوین‌های جعلی و تقلبی به کاربران کرده بودند.
این کارشناس با اشاره به اینکه این موضوع در مورد NFT نیز صدق می‌کرد، گفت: هنرمندان زیادی صرفا این مفهوم را شنیده بودند و دانش کافی در این حوزه نداشتند. در این بین، افراد بسیاری تنها واسطه‌گری یا کلاهبرداری کردند. این بدان معنی نیست که NFT یا بلاکچین کلاهبرداری است؛ بلکه به دلیل جدید بودن این مفاهیم و تکنولوژی‌ها، بستر کلاهبرداری فراهم شده و افرادی که با این فناوری آشنایی لازم را ندارند، مستعد کلاهبرداری هستند.این کلاهبرداری‌ها، این روزها به فضای متاورس نیز رسیده است. همه شعار می‌دهند که آینده از آن متاورس خواهد بود، در حالی که مارک زاکربرگ نیز از احتمالات سخن می‌گوید.
نوری در خصوص آگهی‌های مربوط به خرید زمین در متاورس اذعان داشت: در حال حاضر نیز شاهد آگهی‌های فروش زمین در متاورس هستیم. فردی که سرمایه‌گذاری می‌کند معمولا دانش لازم ندارد. اگر فردی دانش کافی از بحث NFT و متاورس داشته باشد، نیازی به مراجعه به این اشخاص آگهی‌دهنده ندارد. افرادی که آگاهی لازم را دارند، می‌توانند با مراجعه به پلتفرم NFT، به صورت مستقیم خرید و فروش خود را انجام دهند.
وی با ذکر اینکه افرادی که آگهی‌های فروش زمین در متاورس را می‌زنند، یا به قصد کلاهبرداری است، یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت به قصد واسطه‌گری است، گفت: در این زمینه، واسطه‌گری نیز بی‌معنی است و افراد به تنهایی می‌توانند این کار را انجام دهند. افردای که دانش کافی ندارند، بسیار مستعد کلاهبرداری هستند.
این کارشناس در مورد احتمالات گذشته و واقعیت کنونی خاطرنشان کرد: بسیاری از مفاهیمی که امروزه در زندگی ما وارد می‌شود، مخصوصا در ایران، در واقع به صورت جو و حباب است. زمانی که رمزارزها وارد زندگی ما شد، بسیاری بر این باور بودند که تا 4 یا 5 سال آینده حتی در نانوایی‌ها نیز می‌توان با ارز دیجیتال خرید کرد. همه کشورها دستگاه خودپرداز خواهند داشت و می‌توان بیت‌کوین را تبدیل کرد. اما سیر رشد این حوزه نسبت به اظهار نظرهای اولیه بسیار ناچیز بوده و همین مساله در دنیای NFT و متاورس نیز صادق است.
میلاد نوری به عنوان سخن پایانی گفت: توصیه‌ای که می‌شود کرد این است که افراد از جوسازی‌ها دور باشند و اگر علاقه دارند در هر کدام از این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کنند، حتما با دانش و آگاهی کافی اقدام کنند و آگهی پلتفرم‌ها را به راحتی باور نکنند.
