به گزارش ایسنا، دکتر هادی خانیکی استاد تمام دانشگاه علامه طباطبایی در نشست اعضای انجمن فیزیک ایران در گردهمایی سراسری فیزیک گفت: من از زمانی‌که در وزارت علوم بودم، با انجمن فیزیک به عنوان یکی نهاد علمی و مدنی آشنایی داشتم و خوشحالم که در این نشست، از بزرگانی مانند دکتر یوسف ثبوتی، دکتر فرهاد اردلان و دکتر محمد امینی تجلیل به عمل آمد.
وی اظهار کرد: با توجه به مواجهه جهان و جامعه با کروناویروس به عنوان یک پدیده نوظهور، ارتباطات برای جبران کردن بخش‌هایی از تهدیدهای ناشی از این ویروس برجسته و مهم شد و پرسش‌هایی برای نهادهای مدنی به ویژه انجمن‌های علمی مطرح شد. هر زمانی که بحث ویروس مطرح شد، اهمیت وب در حوزه بهداشت، آموزش و حتی اقتصاد به میان آمد.
دکتر خانیکی ادامه داد: برای رهایی از نگرانی‌ها و اضطراب‌ها ما به فناوری‌ها پناه بردیم. بنا به صحبت‌های مورف، کرونا تا بحث زیادی انسان را وامدار وجود فناوری کرده است. در واقع در تعلیق ارتباطات اجتماعی در دوران کرونا، سویه روشن فناوری‌های ارتباطی بیشتر شده و به جنبه‌های انسانی ارتباطات اجتماعی توجه کمتری شده است.
ما در ایران با شیوع ناگهانی کروناویروس، چندان شرایط استفاده از وب را نداشتیم. به عنوان مثال در دانشگاه‌ها در ابتدا شرایط سخت بود و مناسبات فرهنگی اجتماعی و مناسبات چندان آماده آموزش آنلاین نبود. به عنوان مثال، در دوران قبل از کرونا در مدارس وجود موبایل ممنوع بود ولی با شیوع کرونا وجود موبایل الزامی شد. این مسئله نشان می‌دهد که چطور از یک سو در تعلیق قرار گرفته‌ایم و از طریق دیگر میل ارتباطات ما تقویت شده است. به طور کل تنهایی از سویی و میل فراوان به ارتباطات از سویی دیگر، شرایطی بود که کرونا برای ما ایجاد کرد.
رئیس گروه ارتباطات دانشکده ارتبطات دانشگاه علامه طباطبایی افزود: این دگرگونی سریع حجم و تنوع مسائل در برابر ما را افزایش داد.
بر اساس مطالعات و تحقیقات سال‌های اخیر که توجه کمتری به آنها شده است، یکی از مهمترین زمینه‌هایی که ما با مسئله کرونا در همین شرایط روبه‌رو شدیم، مسئله کاهش و تنزل سرمایه اجتماعی است و موج دوم طرح سنجش سرمایه اجتماعی نشان می‌دهد که روند روبه کاهشی داشته است. منظور از سرمایه اجتماعی حجم اعتماد، همبستگی و امید به آینده است.
سرمایه اجتماعی در سطح کلان وضع مطلوبی ندارد. در سطح دوم سرمایه اجتماعی نیز وضع خوبی وجود ندارد. در میان گروه‌های شغلی میزان اعتماد به معلمان و پزشکان نسبت به مسئولان بیشتر است و در میان نهادها و سازمان‌ها اعتماد به مدارس و دانشگاه‌ها بیشتر است.
آن چیزی که مهم است، چون جامعه ما در حال تغییر است، گروه‌های جوان و شهری در آن وسعت بیشتری دارند و هرچه میل به شهرنشینی و جوانی بیشتر می‌شود سرمایه اجتماعی وضع بدتری پیدا می‌کند.
در جامعه ما روند تغییرات به سمتی رفته که میل به ارزش‌های مادی و فردی بیشتر شده و جایگاه نهادهای مدنی از جمله انجمن‌های خودانگیخته و سازمان‌های مردم نهاد، نیاز به تقویت بیشتر دارند.
خانیکی در رابطه با سرمایه اجتماعی مطرح کرد: اگرچه می‌بینیم که پایین بودن سرمایه اجتماعی تامل برانگیز است، ما باید چه کاری انجام دهیم؟
در شرایط کرونایی، ما در حالی که در معرض یک بی‌افقی و بی‌اعتنایی به آینده هستیم، باید به سهم خودمان مسئولیت انجمن‌های علمی را بررسی کنیم.
ما در جایی قرار گرفته‌ایم که می‌تواند ترجیحات مادی ما را بیشتر کند و ما به درون خودمان تبعید شویم. البته ما می‌توانیم به کمک ارتباطات از این تبعیدگاه نجات پیدا کنیم. اگر بتوانیم مرجعیت انجمن‌های علمی و نهادهای تخصصی جامعه محور افزایش دهیم و ارتباطات درونی و بیرونی آنها را تقویت کنیم، می‌توانیم شرایط را بهبود ببخشیم. در مواجهه با کرونا چگونگی اشتراک دانش یا فرهنگ عمومی مطرح شد. از طرفی دیگر، میزان اعتماد به سیاست‌ها و آمارهای رسمی در مسائلی مانند کرونا هم پایین آمده است.
انجمن‌های علمی و نهادهای مدنی می‌توانند در داوری نقش موثرتری داشته باشند.
استادتمام دانشگاه علامه طباطبایی در نهایت گفت: مردم، جامعه و مسئولان در مواجهه با سیاست‌های اعمال شده در مورد کرونا مانند قرنطینه‌ها و تعطیلی‌ها گرفتار ضعف داوری و ارزیابی شده اند. ما به یک داوری متکی بر مدیریت و سیاست علمی نیازمندیم و در اینجا به انجمن‌های علمی نیاز پیدا می‌کنیم.
معمولا ضعفی که در دستگاه‌های اجرایی و رسانه‌ای و شبکه‌های ارتباطی وجود دارد، در چنین شرایطی مرجعیت غیررسمی می‌تواند میدان‌دار مدیریت مسائل شود. برای جلوگیری از چنین خطاهایی نهادهای مدنی و انجمن‌های علمی می‌توانند بسته‌های سیاستی تهیه کنند.
در بحران‌های طبیعی و اجتماعی، نقش سازمان‌های مردم نهاد جامعه محور بسیار به چشم خورده است. این راه‌حل‌ها می‌تواند ضعف جامعه مدنی را تامین کند. با تقویت جامعه مدنی، گامی برای تقویت جامعه ایرانی نیز صورت می‌گیرد.
انتهای پیام
