مهسا بهادری: فیلم سینمایی «خائن کشی» با کارگردانی مسعود کیمیایی، تهیه‌کنندگی علی اوجی و بازی فرهاد آییش، امیر آقایی، مهران مدیری، سارا بهرامی، نرگس محمدی، سام درخشانی، رضا یزدانی، پولاد کیمیایی، رویدادهای پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در آغاز دهه ۳۰ خورشیدی را نشان می‌دهد.
«خائن کشی»، دیروز (چهارشنبه ۲۱ بهمن) در خانه چهلمین جشنواره فیلم فجر روی پرده رفت و نشست رسانه‌ای آن بدون حضور مسعود و پولاد کیمیایی که از حضور در رقابت برای کسب سیمرغ بلورین کنار رفته‌اند، برگزار شد.
به همین بهانه، به گفت‌وگو با فرهاد آئیش بازیگر نقش دکتر مصدق در فیلم سینمایی «خائن کشی» پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
«خائن کشی»، اگرچه نگاهی سیاسی به جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد دارد، ولی بازهم همان تم‌ها، نشانه‌ها و ویژگی‌های آشنای آثار کیمیایی را به همراه دارد. کیمیایی پیش از این، کم و بیش در «گوزن‌ها»، «سفر سنگ» و «سرب» هم این تجربه را داشته است. شما به عنوان یک بازیگر، چه نگاهی به رویکردهای سیاسی در آثار سینمایی دارید؟
ماجرا این است که هر هنری باید صادقانه باشد، خودم جزو آدم‌هایی هستم که هیچ‌وقت سیاست را دوست نداشته و هیچ‌وقت هم با آن درگیر نبوده‌ام ولی یک بخشی از تاریخ را که نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که سیاست می‌تواند بخشی از تاریخ هنر هم باشد. نکته مهم این است که اگر هنر صادقانه باشد، می‌تواند از فیلتر زمان رد شود وگرنه در طول زمان از بین می‌رود.
تا چه اندازه سعی کردید شخصیتی که از مصدق نمایش می‌دهید، به واقعیت نزدیک باشد؟
مصدق، یک شخصیت حقیقی و تاریخی است که ما او را می‌شناسیم. جنبش ملی شدن نفت و کودتای ۲۸ مرداد، یک روند سیاسی است که باید به آن وفادار بود. همان‌طور که گفتم، من از سیاست خوشم نمی‌آید، ولی مصدق جزو معدود نقش‌هایی بود که من می‌توانستم به عنوان یک سیاستمدار واقعی آن را ایفا کنم. برای این نقش را قبول کردم که دکتر مصدق، یکی از محبوب‌ترین سیاست‌مدارانی است که من او را می‌شناسم.
برای رسیدن به این شخصیت، خیلی مطالعه کردم. البته توضیح دادن خصوصیات اخلاقی دکتر مصدق بسیار سخت است، چون باید یک انسان را توصیف کنم و نمی‌توانم با چند کلمه ایشان را توضیح دهم. به هر حال ایشان یک سیاستمدار بودند، شاید گاهی سیاستمداران ناچار می‌شوند دروغ بگویند، ولی فکر می‌کنم ایشان کم‌تر از بقیه این کار را انجام می‌دادند.
پیش از این هم در تئاتر «راپورت‌های شبانه دکتر مصدق»، نقش مصدق را بازی کرده بودید، آن پیشینه تا چه اندازه روی این نقش تازه اثر گذاشت و معیار کیمیایی برای انتخاب شما، به جز شباهت چهره به مصدق، چه چیزی بود؟
آن نمایش روی شناخت من نسبت به دکتر مصدق خیلی تاثیرگذار بود، به این خاطر که آن زمان بیشترین وقت را برای شناخت این شخصیت صرف کردم.
یکی از دلایلی هم که آقای کیمیایی من را برای این نقش انتخاب کردند، جدا از شباهت چهره، توافقی بود که روی شخصیت و نقش تاریخی دکتر مصدق داشتیم. روز اولی که آقای کیمیایی با من ملاقات کردند، دنبال این بودند که ببینند من هم مانند خودشان به دکتر مصدق ارادت دارم یا نه. البته باید بگویم من مصدقی نیستم و تکرار کنم هیچ راه سیاسی را دنبال نمی‌کنم، ولی معتقدم آقای مصدق یک انسان بسیار شریفی بودند. نکته جالب اینکه در همان اتاقی که با آقای کیمیایی گفت‌وگو می‌کردم، عکس آقای مصدق روی دیوار بود.
اگر اقدامات دکتر مصدق، از جمله تلاش برای ملی کردن صنعت نفت در آن سال‌ها نبود، الان وضعیت ایران چگونه بود؟
سوال بسیار سختی است، اما اگر کودتای ۲۸ مرداد رخ نمی‌داد ما در یک شرایط کاملا متفاوتی بودیم.
بهتر بود یا بدتر؟
آن را خدا می‌داند، چون یک بال زدن پروانه در این طرف جهان، روی سیاست آن طرف جهان تاثیرگذار است، چه برسد به اینکه یک دوره سیاسی در تاریخ تغییر کند، اصلا نمی‌توان گفت که اگر آن اتفاق نمی‌افتاد، الان چه می‌شد ولی من فکر می‌کنم بزرگ‌ترین اشتباه شاه، انتخاب مصدق به نخست‌وزیری بود.
باتوجه به جایگاه فیلم سینمایی «خائن کشی» در آراء مردمی، فکر می‌کنید این فیلم بتواند نظر مخاطبان را جلب کنید؟
نمی‌دانم. به هرحال «خائن کشی» می‌تواند فیلم هیجان‌انگیزی برای مخاطب باشد ولی من با این موضوع که مخاطب از چه فیلمی استقبال می‌کند، آشنا نیستم.
تاثیر تاریخی این فیلم، روی مخاطب نسل جوان را چه‌قدر می‌دانید؟
نمی‌دانم، نه اینکه بخواهم طفره بروم، اما به نظر من آن چیزی که آقای کیمیایی در این فیلم نشان داده، تاثیرگذار است. برای همین، نباید فقط به عنوان یک فیلم تاریخی به آن نگاه کنیم.
۵۷۲۴۵
