به نظر میرسد امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در حال پیشبرد «فرمت نرماندی» درباره تنشها میان روسیه و غرب بر سر اوکراین است. این فرمتی است که در آن فرانسه، آلمان، اوکراین و روسیه -بدون حضور آمریکا- بر سر یک میز مینشینند تا سعی کنند نوعی سازش سیاسی پیدا کنند و علاوه بر عدم حضور مستقیم آمریکا، این روند از معدود قالبهای دیپلماتیک است که اوکراین و روسیه رو در رو مینشینند و میتوانند نوعی گفتگوی مستقیم داشته باشند.
امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، در بحبوحه نگرانی ها از تهاجم روسیه دیدار کرد و گفت که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در گفتگوهای روز قبل به او گفته است که مسکو بحران اوکراین را تشدید نخواهد کرد.
اظهارات مکرون در جریان سفر به کیف در حالی بیان می شود که کرملین هرگونه توافق کاهش تنش با فرانسه بر سر بحران اوکراین را رد کرده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت: «در شرایط کنونی، مسکو و پاریس نمیتوانند به توافقی دست یابند».
بر اساس گزارش الجزیره، ماکرون گفت معتقد است می توان برای کاهش تنش گام هایی برداشت و از همه طرف ها خواست آرامش خود را حفظ کنند. وی گفت که پوتین و زلنسکی هر دو به او گفته بودند که به اصول توافقنامه صلح 2014 متعهد هستند و افزود که این توافق که به توافقنامه مینسک معروف است، راهی برای حل و فصل اختلافات دارد.
مکرون در کنفرانس خبری مشترک با زلنسکی گفت: «این عزم مشترک تنها راهی است که به ما اجازه میدهد صلح ایجاد کنیم، تنها راه ایجاد یک راهحل سیاسی بادوام». وی گفت: ما نمی توانیم این بحران را در چند ساعت گفتگو حل کنیم. اما روزها و هفته ها و ماه های آینده به ما امکان پیشرفت خواهند داد.»
زلنسکی به نوبه خود تصریح کرد که نسبت به هرگونه تضمینی که ممکن است ماکرون از پوتین دریافت کرده باشد، تردید دارد. رهبر اوکراین گفت: من واقعاً به کلمات اعتماد ندارم، معتقدم که هر سیاستمداری می تواند با برداشتن گام های مشخص شفاف باشد.
زلنسکی گفت امیدوار است که نشست مقامات عالی رتبه روز پنجشنبه در برلین بتواند راه را برای نشستی با سران اوکراین، روسیه، فرانسه و آلمان - به اصطلاح فرمت نرماندی - با هدف احیای طرح متوقف شده صلح برای درگیری کیف، با جدایی طلبان مورد حمایت مسکو، هموار کند.
مذاکرات فرمت نرماندی بین روسیه و اوکراین با میانجیگری فرانسه و آلمان در سال 2015 انجام شد و به پایان دادن به خصومت های گسترده در شرق اوکراین کمک کرد، اما از آن زمان تاکنون درگیری ادامه دارد.
هدی عبدالحمید، خبرنگار الجزیره، که از کیف گزارش میدهد، گفت که مکرون «به وضوح در حال پیشبرد فرمت نرماندی» در رابطه با ادامه تنشها است.
عبدالحمید گفت: «این فرمتی است که در آن فرانسه، آلمان، اوکراین و روسیه بر سر یک میز مینشینند تا سعی کنند نوعی سازش سیاسی پیدا کنند». این یکی از معدود قالبهایی است که اوکراین و روسیه رو در رو مینشینند و میتوانند نوعی گفتگوی مستقیم داشته باشند.»
مکرون پس از سفر به مسکو و کیف، روز سهشنبه برای مذاکره با رهبران آلمان و لهستان وارد برلین شد.
همچنین بر اساس گزارش نیویورکتایمز، تحلیلگران می گویند که تجهیزات نظامی کنونی روسیه در اطراف اوکراین آنقدر گسترده است که پوتین باید در هفته های آینده تصمیم بگیرد که آیا دستور تهاجم را بدهد یا برخی از نیروها را عقب بکشد.
اما حتی در صورت عقبنشینی، ابزارهای دیگری برای مقابله با دشمنان خود خواهد داشت، مانند حملات سایبری یا افزایش نیرو در آینده. و اگر او حمله کند، کشمکش دیپلماتیک کنونی غرب احتمالاً تشدید خواهد شد.
آندری سوشنتسوف، رئیس دانشکده روابط بینالملل در MGIMO، دانشگاه نخبه مسکو که توسط وزارت خارجه روسیه اداره میشود، گفت: «انتظار دارم حداقل در تمام سال 2022، به اشکال مختلف، این بحران را با خود داشته باشیم».
او بنبست کنونی را تنها اولین گام در تلاشهای طولانی روسیه برای وادار کردن غرب به موافقت با معماری جدید امنیتی برای اروپای شرقی توصیف کرد. این توصیفی از آغاز مرحله پرمخاطره تر در درگیری چند ساله روسیه با غرب بود که در محافل سیاست خارجی مسکو در حال افزایش است.
به گفته آقای سوشنتسوف، هدف روسیه این است که تهدید جنگ همیشه وجود داشته باشد و در نتیجه مذاکراتی را که مقامات غربی تاکنون از آن اجتناب کرده اند، پیش ببرد. او در مصاحبه ای گفت که برای مدت طولانی مردم در اروپای غربی به این فکر فرو رفتهاند که جنگ جدید در این قاره غیرممکن است. آقای سوشنتسوف گفت برای آقای پوتین، این دیدگاه باید تغییر کند تا غرب را مجبور به پذیرش خواسته های روسیه کند.
برای غرب، این رویکرد میتواند به معنای کشیده شدن به نوع جدیدی از «جنگ همیشگی» باشد - درگیری که زمان و هزینه بیشتری را میگیرد، بدون استراتژی خروج روشن. درس خروج آشفته افغانستان در تابستان گذشته، برای آقای پوتین، ممکن است این باشد که ایالات متحده علاقهای برای یک درگیری از راه دور ندارد – و اوکراین با ایالات متحده فاصله دارد اما با روسیه نه.