خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: دشت یزد – اردکان با استقرار صنایع بزرگ آبخواه و آلاینده به دشتی آلوده تبدیل شده و منابع آبی زیرزمینی این منطقه نیز برای تأمین آب مورد نیاز صنایع، هر روز محدودتر می‌شود به این ترتیب حتی با این سیاست که دولت هیچ مجوز جدیدی را برای استقرار صنایع در این دشت صادر نمی‌کند، صنایع موجود نیازمند آب هستند و محدود شدن منابع آب زیرزمینی و البته ناپایدار، آنها را به سمت منابع پایدار از جمله پساب و آب‌های غیر متعارف سوق داده است.
در سفر هیأت دولت به استان یزد، خط سبز آبرسان صنایع پیشنهاد و تصویب شد تا به این ترتیب حداقل آب دارای کیفیت شرب که در صنایع مصرف می‌شود نیز به بخش شرب بازگردد و به جای آن از پساب استفاده شود.
علی ارمی معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای یزد در گفتگو با مهر به تشریح اجرای این طرح و دستاوردهای آن پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.
درباره اجرای طرح خط سبز آبرسان صنایع و ضرورت اجرای آن توضیح دهید.
بخشی از منابع تأمین آب استان یزد از منابع آب زیرزمینی و بخشی نیز از محل خط اول انتقال آب تأمین می‌شود اما با توجه به رشد جمعیت و کاهش بارندگی و خشکسالی‌های ممتد در چند سال اخیر و برداشت‌های بی رویه که صورت گرفته است، منابع آب ما مورد تهدید ویژه است.
منابع آب زیرزمینی از نظر کمی و کیفی بسیار افت کرده و منبع تأمین آب از محل خط اول انتقال آب هم محدود است و حواشی و مسائل اجتماعی بسیاری دارد که باعث شده است این منبع پایدار نباشد.
این دو منبع برای تأمین نیازهای آب شرب استان یزد واقعاً کافی نیست و هر سال در فصول پرمصرف مشکلات عدیده ای داریم. این منابع تأمین آب برای تأمین شرب استان یزد کفایت نمی‌کند و مجبوریم چاه‌های داخل شهر را نیز در مدار بهره برداری قرار دهیم.
از سوی دیگر صنایع هم با توجه به الزام و ضرورتی که دارند و با توجه به اینکه اشتغالزا هستند و ارزش افزوده دارند، نمی‌توانند حذف و یا تعطیل شوند زیرا برای هر شهر و کشوری دستاورد و اهمیت بسیار ویژه دارد که باید تقویت شوند. اما باید برای مصرف آب هم فکر شود و در جهت صرفه جویی در مصرف آب گام‌هایی برداشته شود چرا که اولویت اول تأمین آب شرب است.
برنامه‌های شرکت آب منطقه‌ای یزد برای مدیریت مصرف آب در صنایع چیست؟
صنایع استان دچار مشکل جدی کم آبی هستند و یکی از نگرانی‌های صنایع تأمین آب مورد نیاز است. عمده منابع تأمین صنایع، منابع زیرزمینی است. شرکت آب منطقه‌ای برای مدیریت منابع آبی صنایع دو هدف را در دستور کار قرار داده است.
این برنامه‌ها یکی در داخل صنایع اجرا می‌شود به نحوی که تلاش می‌شود با کنترل‌ها و فشارها، صنایع در راستای صرفه جویی در مصرف آب گام بردارند و مصرفشان را کم کنند و اگر تبخیری در سیستم است در جهت کاهش آن عمل شود و با اعمال تغییرات در فرایند، تمهیداتی اندیشیده شود که مصرف آب پایین بیاید و در سیستم بازچرخانی انجام شود به نحوی که پساب تولید داخل صنایع را تصفیه کنند که قدم‌های خوبی در این راستا برداشته شده است.
اما هدف دوم که شرکت آب منطقه‌ای دنبال می‌کند، تشویق صنایع به استفاده از پساب است تا به این ترتیب همین حداقل آب کیفی شربی که تحت اختیارشان است را بازپس بگیریم و ما به ازای آن پساب تحویل دهیم تا پساب را وارد چرخه صنعت کنند و چرخ صنعت بچرخد و بخشی از آب کیفی آزاد شود.
ایده طرح خط سبز آبرسانی صنایع از چه زمانی مطرح است؟
از دو سال پیش ایده بازتخصیص آب در شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد مطرح شد و ما با صنایع مختلف رایزنی کردیم و طرح‌های اولیه ای تهیه شد که از چه محل‌هایی می‌توانیم پساب را برای صنایع منتقل کنیم. مسیرهای مشخصی را درآوردیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که از نظر اجرا و شرایط مورد نیاز، بهترین طرح در این مسیر، اجرای طرح خط سبز آبرسان صنایع است.
پساب این طرح از کجا تأمین می‌شود و به چه صنایعی اختصاص می‌یابد؟
خط سبز آبرسان صنایع شامل پساب تصفیه شده، خروجی تصفیه خانه تکمیلی فاضلاب شهر یزد است که در ابتدای امر به صنایع نیروگاهی منطقه شرق در تقاطع جاده رستاق با فولاد آلیاژی قرار دارند، اختصاص می‌یابد.
به این ترتیب این طرح در ابتدای امر برای نیروگاه اجرا می‌شود و این گام اول است که بتوانیم پساب را به نیروگاه‌های استان تحویل دهیم و آب کیفی را از مدار مصرف خارج کنیم.
این طرح تا کجا پیش رفته است؟
مطالعات مرحله اول انجام شده و نقشه برداری مسیر خط لوله صورت گرفته است. این خط شامل ۲۴ کیلومتر خط لوله به اقطار ۴۰۰ و ۵۰۰ میلیمتر به جنس جی. آر.پی و مخزن ۲ هزار مترمکعبی در مسیر است.
تاکنون اسناد مناقصه و شرایط فنی مربوط به تأمین لوله آماده و بارگذاری شده و در حال انتخاب تأمین کننده هستیم که یک هفته آینده تأمین کننده مشخص خواهد شد و قرارداد تأمین منعقد خواهد شد.
دو فاز دیگر، اجرای خط لوله و احداث مخزن است که کارهای طراحی در حال انجام است و تا ۲۵ بهمن ماه سال جاری اسناد مناقصه آماده می‌شود و در سامانه ستادی بارگذاری خواهد شد و وارد فرآیند انتخاب پیمانکار می‌شود.
آیا زمان بهره برداری مشخص یا پیش بینی شده است؟
بله، امیدواریم با برنامه ریزی انجام شده ظرف ۶ تا ۸ ماه یعنی تقریباً تا پایان نیمه اول سال ۱۴۰۱ خط را به بهره برداری برسانیم و بخشی از نیاز آبی نیروگاه‌ها را تأمین کنیم.
میزان صرفه جویی این طرح چقدر است؟
در فاز اول سالانه ۲.۲ میلیون مترمکعب آب کیفی را پس گرفته و با پساب جایگزین می‌کنیم و این آب کیفی را وارد گردونه شرب خواهیم کرد. با بهره برداری فاز دوم هم در حد ۴.۳ مترمکعب در سال است.
برای اجرای این طرح برای صنایع دیگر نیز مطالعات اولیه در فاز صفر و شناخت انجام شده است و نیازمند برنامه ریزی منسجم و حمایت‌های استانی و ملی است تا بتوانیم این راه را ادامه دهیم و صنایع دیگر را ترغیب کنیم به این سمت بیایند.
با توجه به نگرانی‌ها درباره ناپایداری منابع آبی استان، آیا این منبع آب پایدار خواهد بود؟
پساب آب پایداری است که همواره تولید می‌شود و مشکلی در تأمین آن نیست. در حال حاضر نزدیک به ۳۴۰ لیتر ورودی تصفیه خانه فاضلاب شهر یزد است که با توجه به افزایش جمعیت سال به سال ورودی اضافه می‌شود و حیف است که استفاده نشود.
مصمم هستیم که صنایع را به سمت استفاده از پساب ترغیب کنیم چرا که راهی جز این نیست و تنها به این روش است که می‌توانیم اندکی از نیازهای آب کیفی استان برای شرب را تأمین کنیم.
هر چند نیازهای آب شرب استان روز به روز افزایش می‌یابد و منابع مطمئن نیز کاهش می‌یابند لیکن گام برداشتن در این مسیر، یکی از راه‌هایی است که بخشی از وابستگی‌های صنایع استان به منابع آب زیر زمینی را می کاهد و نگرانی‌های ناشی از کمیت و کیفیت نامطلوب منابع آب زیرزمینی را نیز با تأمین کامل آب صنایع از پساب کمتر خواهد کرد.
