خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه- فاطمه میرزاجعفری: آئین مقدس اسلام فراگیری علم و دانش را عالمی برای رشد، پویایی و تعالی جامعه برشمرده است؛ وظیفه آموزش و پرورش نیز دیگر محدود به پایان رساندن برنامه‌های درسی سالانه نشده است چراکه نمی‌توان دانش آموزان را به چند کتاب درسی محدود کرد؛ ذهن جست و جو گر دانش آموز پاسخ پرسش‌های بی شماری را از معلم و مدرسه می‌خواهد که برآوردن این نیاز دسترسی وافر به منابع چاپی و غیر چاپی را در کتابخانه های آموزشگاهی ایجاب می‌کند.
بنابراین باید راه‌های رشد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را شناسایی و استفاده نمود؛ مجلات رشد به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی که در زمینه‌های گوناگون و برای سطوح مختلف دانش آموزان به طور پیوسته توسط دفتر انتشارات کمک آموزشی در مجموعه سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تهیه می‌گردد می‌تواند در بهبود جریان یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مؤثر باشد.
نظام درسی جدید دانش آموزان و معلمانی جست و جو گر و خلاق می‌خواهد به طوری که اهل تحقیق و پژوهش باشند تا رکن اصلی تعلیم و تربیت بر مبنای پژوهش قرار گیرد با توجه به هدف اصلی نظام آموزشی در زمینه تقویت روحیه حقیقت جویی، تعقل، تفکر و ابتکار در تمام زمینه‌های علمی و فرهنگی بنابراین نظام جدید آموزشی دانش آموزان را در روند آموزش و پرورش خود سهیم می‌داند و به دستاوردهای فردی دانش آموزان بها می‌دهد از آنجایی که در امر آموزش و یادگیری استفاده از ابزارها و منابع گوناگون کمک علمی و آموزشی را توصیه می‌کند به کتاب درسی تنها به منزله یک منبع معتبر درسی برای آغاز حرکت معلم و دانش آموز نگاه نمی‌کند و توصیه می‌کند که محتوای آموزشی هر کلاسی با مشارکت دانش آموزان در فرایند سازنده از میان منابع مکتوب و متنوع تولید شود به همین منظور می‌توان از مجلات رشد به عنوان یکی از ابزارهای مناسب در کنار کتاب‌های درسی نام برد.
نشریات رشد به چهار دسته تقسیم می‌شوند: نشریات دانش‌آموزی، بزرگسال، تخصصی فنی و علوم پایه و تخصصی علوم انسانی؛ نشریات دانش‌آموزی که عبارتند از: مجله رشد کودک (دوره پیش دبستان و اول دبستان)، رشد نوآموز (برای دوم و سوم دبستان)، رشد دانش‌آموز (برای چهارم، پنجم و ششم دبستان)، رشد نوجوان (برای متوسطه اول)، رشد جوان (برای متوسطه دوم) و رشد برهان متوسطه اول و برهان متوسطه دوم که در موضوع ریاضیات هستند.
نقش مجلات رشد در ارتقای سطح کیفی تعلیم و تربیت
همانطور که گفته شد مجلات رشد کارایی مناسبی در کنار کتب درسی در رشد وتعالی دانش آموزان و معلمان دارند اما متأسفانه به دلایل متفاوتی استفاده مناسب از آنها در میان دانش آموزان مغفول مانده است مجلات رشد ویژگی‌های متفاوتی دارند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
۱- مجلات رشد مانند سایر مجلات از صفحه‌های متفاوت با مطالبی جالب از جمله سرگرمی، جدول و بازی، طنز و فکاهی، گفت و گو و گزارش است که ضمن سرگرم کردن مخاطب و جلب توجه او به مجله مفاهیم عمیق آموزشی را به او انتقال می‌دهد.
۲- مجلات رشد جایگزین معلم نبوده و تنها ابزاری برای تعدیل فضای معلم محور است تا دانش آموزان نیز در فرآیند آموزش سهیم باشند.
۳- مجلات کمک آموزشی رشد محتوا محور نیستند؛ استفاده از عکس‌ها، نمودارها و فعالیت‌های جالب و سرگرم کننده می‌تواند نسبت به جذب دانش آموزان موفق باشد همچنین با انجام برخی از فعالیت‌ها به همراه والدین؛ خانواده‌ها نیز در آموزش فرزندان خود سهیم خواهند شد.
مجلات رشد می‌توانند در تقویت روحیه دینی کودکان و در جهت رشد و شخصیت آنها همچنین در تفکر و خلاقیت آنها که منجر به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خواهد شد کمک شایانی کنند اما متأسفانه ما شاهد عدم علاقه مندی دانش آموزان به استفاده از این مجلات هستیم.
شیوه‌هایی برای ایجاد علاقه دانش آموزان به مجلات رشد
عوامل متعددی سبب علاقه مندی دانش آموزان نسبت به این رسانه آموزشی می‌شود برای مثال خانواده به عنوان نخستین پایگاه آموزش و پرورش است، خانواده‌هایی که خود به کتابخوانی و مطالعه علاقه دارند نسبت به رشد فرزندان خود دغدغه‌های بیشتری دارند البته نباید فراموش کرد که به علت فقر فرهنگی و یا بی سوادی در خانواده سبب می‌شوند تا آنها نتوانند نقش مناسبی را در رشد فرزندان خود ایفا کنند
مدرسه به عنوان دومین مرکز تربیتی پس از خانواده است که تأثیر به سزایی در تشویق دانش آموزان به مطالعه دارد البته در محیط‌های آموزشی باید زمینه‌های لازم جهت بروز استعدادهای نهفته دانش آموزان فراهم باشد همچنین دانش آموزان نیز می‌توانند جهت رشد و تعالی خود به یکدیگر کمک کنند به این شکل که کودکان بیشتر سرمشق‌هایی را مورد تقلید قرار می‌دهند که شبیه آنها و یا هم سن آنها باشند.
اما بررسی نقش و اهیمت مطالعات غیر درسی دانش آموزان جهت تغییر دیدگاه آنها، اختصاص برخی از ساعات درسی به کتابخوانی و مطالعه مجلات رشد، آگاه سازی اولیای دانش آموزان به اهمیت و نقش مطالعه غیر درسی به خصوص مجلات رشد، برگزاری مسابقه از محتوا و مطالب مجلات رشد، برگزاری نمایشگاه‌های مجلات رشد، تغییر روش‌های تدرسی و اکتفا نکردن به یک منبع آموزشی، تهیه و فراهم نمودن مجلات رشد مورد نیاز متناسب با ویژگی‌های سنی دانش آموزان، برنامه ریزی و گنجاندن ساعاتی به عنوان ساعت مطالعه غیر درسی در برنامه درسی هفتگی از جمله راهی‌های تشویق و ترغیب دانش آموزان به استفاده از مجلات رشد است.
