همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: سیمرغ بلورین چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر با تصویری از سردار شهید سلیمانی زینت یافته است. این ابتکار در کنار اطلاعات مربوط به تندیس‌های جشنواره‌های فیلم، لطف خصی پیدا کرد چراکه سه‌چهارم (حدود هفتاد درصد) جشنواره‌های فیلم جهان در آمریکای شمالی برگزار می‌شود و بی راه نیست اگر برخی صنعت فیلم‌سازی را یک هنر آمریکایی قلمداد می‌کنند.
این درحالیست که آسیای غربی (خاورمیانه) میزبان تنها دو جشنواره فیلم بین‌المللی، فجر در ایران و آنتالیا در ترکیه، است. بر اساس گزارشی از استفن فالوز، از میان حدود ده هزار جشنواره فیلمی که حداقل یکبار در ۱۵ سال گذشته برگزار شده‌اند، تنها حدود سه هزار جشنواره در سه سال اخیر برگزار شده‌اند؛ البته برخی از معروف‌ترین آنها شهرتی جهانی دارند:
- اسکار
شاید بتوان گفت شناخته‌شده‌ترین جشنواره فیلم، جایزه آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک آمریکا یا همان اسکار است که تا کنون ۹۳ بار برگزار شده. نمونه اولیه جایزه «اسکار شایستگی» که بیشتر با عنوان تندیس اسکار شناخته می‌شود از برنز ساخته شد و با روکشی از طلای ۲۴ عیار بر روی پایه فلزی سیاه رنگی قرار گرفت.
این تندیس یک شوالیه به سبک آرت دکو را به نمایش می‌گذارد که با شمشیر روی یک حلقه فیلم با پنج پره ایستاده است. این پنج پره، نماینده رشته‌های اصلی آکادمی هستند: بازیگران، نویسندگان، کارگردانان، تهیه کنندگان و تکنسین‌ها. در طول جنگ جهانی دوم و به دلیل کمبود فلز این جایزه به مدت سه سال از گچ ساخته شد؛ سال‌ها بعد، آکادمی برای جمع‌آوری و جایگزین کردن این جوایز با تندیس فلزی اقدام کرد.
تا کنون ۳۱۴۰ تندیس اسکار ساخته و به برندگان اهدا شده است.
- بفتا
جوایز آکادمی فیلم بریتانیا که از سال۲۰۲۰ قبل از اسکار برگزار شد تا کنون ۷۴ بار به برگزیدگان این جشنواره اهدا شده است. این جشنواره را نوعی اسکار انگلیسی تلقی می‌کنند. نقاب نمادین بفتا که رنگ خاصی دارد و از نوعی برنز ساخته می‌شود. این تندیس به سمبلی شناخته شده برای فرم‌های هنری تصویر متحرک تبدیل شده است. معمولا ۲۵ نقاب برای برندگان نهایی تهیه می‌شود.
- گلدن گلاب
برندگان جوایز این جشنواره توسط اعضای انجمن مطبوعات خارجی هالیوود انتخاب می‌شوند و گفته می‌شود به علت توالی مراسم اسکار با این جشنواره، میتوان پیش‌بینی قابل قبولی از برگزیدگان مراسم اسکار داشت. مراسم اهدای کره طلایی این جشنواره که تا کنون ۷۸ بار برگزار شده است.
این تندیس که پیش از این از فلز روی ساخته می‌شد یک کره با روکش طلا بر روی پایه‌ای با مقطع مربع از مرمر بود. اخیرا از پایه‌ای استوانه‌ای شکل استفاده می‌شود و کل تندیس آلیاژی از فلزهای برنج، روی و برنز دارد. در این مراسم معمولا ۲۷ جایزه اهدا می‌شود و بیشتر به صورت یک مهمانی شام پرخرج است.
- جشنواره‌های فیلم سه‌گانه
سه جشنواره فیلم کن (فرانسه)، ونیز (ایتالیا) و برلین (آلمان) به عنوان جشنواره‌های سه‌گانه بزرگ و اروپایی شناخته می‌شوند. هر سه این جشنواره‌ها به مدت ده روز برگزار می‌شوند و جوایز متعددی را به برگزیدگان بخش‌های گوناگون اهدا می‌کنند اما هر کدام یک جایزه اصلی و نمادین نیز دارند.
۱-جایزه اصلی جشنواره کن نخل طلایی این جشنواره است که برخی از آن با عنوان معتبرترین جایزه سینمایی یاد می‌کنند. تندیس نخل طلایی کن در طول ۷۴ سال برگزاری این جشنواره، توسط شرکت جواهرات شوپارد تهیه می‌شود و تغییرات گوناگونی داشته است. نسخه اخیر آن به صورتی طراحی شده است که حالتی خیال‌انگیز از ریزش شبنم روی برگ‌ها و ساقه نخل طلایی داشته باشد و برای این کار از ۱۶۷ قطعه الماس استفاده شده است.
۲-جشنواره ونیز جایزه نخست خود را به شکل یک شیر طلایی در آورده است. این شیر نمادی از شهر ونیز است و روی پرچم این شهر در زمان استقلال حکومت آن نمایان بود. در طول ۷۸ جشنواره گذشته علاوه بر شیر طلایی، شیر نقره ای و جوایز دیگری نیز به منتخبین بخش‌های مختلف اهدا می‌شود.
۳-جشنواره برلین یا برلیناله با تندیسی به شکل خرس که نمادی از شهر برلین است از برندگان خود تقدیر می‌کند. در طول ۷۱ جشنواره گذشته ریخته‌گری نوآک عهده‌دار تولید خرس‌های این جشنواره بوده است. برلیناله نخستین بار در سال ۱۹۵۱ با نمایش فیلم ربکا، ساخته آلفرد هیچکاک گشایش یافت.
- جایزه فیلم‌فیر
در میان جشنواره‌های مطرح جهانی که عمدتا آمریکایی و اروپایی هستند از جشنواره فیلم هند نباید صرف‌نظر کرد. این جشنواره بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۸، پیش از شیوع کرونا، با فروش ۱,۹۸۷ میلیون بلیط در صدر رتبه‌بندی بیشترین فروش بلیط‌های سینما قرار داشت.چین و آمریکا به ترتیب رتبه های بعدی را به خود اختصاص دادند.
این جشنواره به بهترین‌های صنعت فیلم هندی‌زبان و عمدتا هندوستان اختصاص دارد و البته از شهرتی جهانی هم برخوردار است. جایزه برتر این جشنواره ۶۷ ساله، تندیس یک بانو است که از برنز ساخته شده و با عنوان بانوی سیاه شناخته می‌شود. این تندیس در بیست‌وپنجمین سالگرد جشنواره از جنس نقره و در پنجاهمین سال از جنس طلا ساخته شد.
- فیلم فجر
جشنواره بین‌المللی فیلم فجر یکی از دو جشنواره فیلم بین‌المللی در خاورمیانه است و تا کنون چهل بار برگزار شده. تندیس این جشنواره سیمرغی ایرانی است و چند سالی است که به دست صنعت‌گران ایرانی و از جنس کریستال سربی تهیه می‌شود. پیش از این، سیمرغ بلورین روی یک پایه برنزی استوار بود که روکشی از طلا داشت؛ در سال ۱۳۹۱ این تندیس به شکلی تمام بلورین در کشور چک تولید شد و امسال این تندیس بلورین به تصویر سردار سلیمانی مزین شد.
