همشهری آنلاین - حق شهروندی:فقر فرهنگیِ توأم با فقر مالی عامل اصلی به مخاطره انداختن سلامت روان در بین خانواده‌های فرودست است. در این میان، وضعیت دختران نگران‌کننده است. آنها سرشار از احساس تحقیر، ناکامی، بی‌هویتی، اندوه و خشم هستند.
نسیم گل‌محمدی، روانشناس موسسه مهر و ماه* در یادداشتی برای همشهری آنلاین نوشت: وضعیت سلامت روان در بین خانواده‌های تحت پوشش موسسه مهر و ماه، بسیار وخیم است. این وخامت در خصوص کودکان و نوجوانان عمق بیشتری دارد. در این قبیل خانواده‌ها به دلیل پایین بودن سطح آموزش و آگاهی، هیچ‌یک از افراد خانواده نقش خود را به خوبی ایفا نمی‌کنند. مادران و حتی نوجوانان از افسردگی شدید رنج می‌برند و اغلب کودکان و نوجوانان این خانواده‌ها دچار اختلالات اضطرابی هستند.
ویژگی دیگر کودکان و نوجوانان در این طبقه اجتماعی، پرخاشگری و خشونت‌ورزی است که البته این مسئله در میان دیگر اعضای خانواده‌های آنان نیز بسیار شایع است، به‌ویژه مادرانی که زندگی خود را از دست رفته می‌بینند و از طرف دیگر کوچک‌ترین آموزشی از جایی دریافت نکرده‌اند، ناخواسته به بدترین شکل یعنی با خشونت و تنبیه با فرزندان خود رفتار می‌کنند. نکته عجیب در خصوص کودکان خانواده‌های تحت پوشش این است که یک کودک 8 ساله، ابتدایی‌ترین اصول و رفتارهای اجتماعی یا آداب معاشرت را نمی‌داند، به همین دلیل آموزش دادن به آنها بسیار دشوار است.
فقر فرهنگیِ توأم با فقر مالی عامل اصلی به مخاطره انداختن سلامت روان در بین خانواده‌های فرودست است. در این میان، وضعیت دختران نگران‌کننده است. آنها سرشار از احساس تحقیر، ناکامی، بی‌هویتی، اندوه و خشم هستند.مجموع این محرومیت‌ها، نوجوانان خاصه دختران را به انواع اختلالات روانی و افسردگی دچار کرده است. تیم روانشناسی مرکز مهر و ماه با تمام تلاشی که برای بهتر شدن وضعیت بهداشت روان گروه‌های فرودست می‌کند، دستاوردهای دلخواه را ندارد زیرا فرهنگ و سنت به اندازه‌ای قدرتمند است که آموزه‌ها و آموزش‌های روانشناسی و مشاوره‌ای چندان کارگر نمی‌افتد. وضعیت روان نوجوانان پسر نیز تعریف چندانی ندارد. سنت و فرهنگ قدرتمند، آنها را نیز تحت فشار و سیطره دارد، به این معنا که ویژگی‌ها و تمایلاتی که اقتضای سن آنهاست مانند ارتباط با جنس مخالف (نه لزوما فیزیکی) یا درپیش‌گرفتن مسیری متفاوت از والدین، پذیرفتنی نبوده و به چالشی جدی و خشونت‌بار بین نوجوانان با والدین تبدیل می‌شود. به این همه، وضعیت معیشت و تحقق ابتدایی‌ترین نیازهای انسانی در خصوص فرودستان به اندازه‌ای دارای اولویت و البته دشوار است که سلامت روان اساسا امر مهمی به نظر نمی‌آید.
نکته نگران‌کننده این است که هر روز بر جمعیت این گروه یعنی فرودستان نیازمند حمایت افزوده می‌شود. نگاهی به داده‌ها و آمار خیریه‌ها شاهدی بر این مدعاست. این گفته بدان معناست که هر روز تعداد بیشتری از مردم به دلیل فقر و مشکلات مالی و احساس محرومیت و ناکامی عمیق به اختلالات و مشکلات روحی و روانی دچار می شوند و هیچ تدبیری برای رسیدگی به این وضعیت اندیشیده نشده است.
* موسسه مهروماه از زنان و کودکان آسیب‌دیده حمایت می‌کند.
