همشهری آنلاین-حق شهروندی: تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که اگرچه اکثر کشورها امکانات مراقبت از سلامت روان را در مراقبت‌های اولیه خود گنجانده‌اند، بیش از 40درصد امکانات درمانی واقعی برای اختلالات روانی شدید را ندارند و حدود 20درصد حداقل سه مورد از رایج ترین آنها را ندارند. البته در این میان برخی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با توجه به اهمیت سلامت روان و تأکید متخصصان بر توجه بیشتر به این حوزه، در دهه های اخیر توجه ویژه ای به این موضوع داشته اند:
کانادا؛ فعالترین کشور حوزه سلامت روان
کانادا از جمله کشورهایی است که در زمینه خدمات روان فعالیت‌های بسیاری دارد. این کشور برای مقابله با تأثیرات روانی بلندمدت کرونا نیز تمهیداتی اندیشیده است.
-انجمن سلامت روان کانادا برای دستیابی به سلامت روان برنامه BounceBack را اجرا می‌کند و نیز برنامه‌ریزی کرده تا به صورت آنلاین برای درمان افسردگی خفیف یا متوسط، اضطراب و استرس بزرگسالان و نوجوانان بالای 15 سال حمایت کند.
-رئیس انجمن سلامت روان کانادا اذعان کرده دولت فدرال باید به استان‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در بهداشت روان با کمبود منابع مالی مواجه‌اند، کمک کند.
-سازمان بهداشت و درمان استان نوااسکوشیا خدمات رایگانی را از طریق انجمن روانشناسان استان راه‌اندازی کرده است.
- وزیر بهداشت فدرال پتی حاجدو از راه‌اندازی پورتال مرکز سلامتی کانادا خبر داد که شامل یک ابزار خود ارزیابی برای تعیین سطح افسردگی است. این پورتال به ارائه ویدئوهای آگاهی‌بخش و نیز انتشار جلسات تلفنی زنده در پشتیبانی از زوج‌ها، کارکنان درمان و سایر متخصصان و... می‌پردازد.
-در آوریل 2020 کنسرسیومی از رهبران با طراحی یک پلتفرم امکان دسترسی به شبکه مجازی سلامت روان و پشتیبانی از مصرف مواد را فراهم کرده که بعد از گذشت دو سال از شیوع کرونا تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان و رفاه کانادایی‌ها دارد
-کارولین بنت، وزیر بهداشت روان و اعتیاد و معاون وزیر بهداشت نیز از راه اندازی PocketWell(یک برنامه همراه رایگان برای پورتال آنلاین ) خبر داد. این برنامه دسترسی به منابع و پشتیبانی‌های مربوط به سلامت روان و مصرف مواد، و اندازه‌گیری و ردیابی جنبه‌های بهزیستی روانی آنها مردم را سهولت می‌بخشد. همچنین افراد به طور یکپارچه به پورتال متصل می‌شوند و امکان دسترسی به جلسات رایگان و محرمانه با مددکاران اجتماعی، روانشناسان و سایر متخصصان و همچنین سایر خدمات سلامت روان و مصرف مواد را از طریق تلفن را دارند.
آمریکا و انگلیس در پی چاره اندیشی جدی
آمریکا از جمله کشورهایی است که درصد قابل توجهی از مردمش مشکلات مربوط به ذهن و روان را تجربه می‌کنند.
-در سال 2019 ( قبل از همه‌گیری کووید-19) 19.86 درصد از بزرگسالان یک بیماری روانی را تجربه کردند که معادل تقریباً 50 میلیون آمریکایی است.
-طبق آمار 4.58 درصد از بزرگسالان به صورت جدی به خودکشی می‌اندیشند.
-میزان افکار خودکشی میان بزرگسالان از سال 2011 تا 2012 هر سال افزایش یافته است.
-درصد بالایی از جوانان در ایالات متحده با افسردگی شدید زندگی می کنند.
-بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به بیماری روانی در آمریکا تحت درمان قرار نمی‌گیرند و در مجموع بیش از 27 میلیون بزرگسال درمان نمی‌شوند.
-بیش از 60 درصد از جوانان مبتلا به افسردگی شدید هم هیچ گونه درمان بهداشت روانی دریافت نمی‌کنند.
-با وضعیت موجود، مدیریت بهداشت در ایالات متحده دو اولویت مهم را در خط مشی خود در سال 2021-2022 قرار داده است: یکی مشاوره تلفنی برای پیشگیری از خودکشی و بحران سلامت روان و دیگری افزایش آموزش بهداشت روان و اقدامات حمایتی در مدارس، به ویژه برای جوانان.
-تمهیداتی نیز برای جوانان رنگین‌پوست یا مهاجر اندیشیده می‌شود تا آنها نیز از مراقبت‌های بهداشت روان بهره‌مند شوند. البته مدارس درین باره نیاز به حمایت مالی طولانی‌مدت برای ایجاد زیرساخت‌های پایدار و کافی دارند.
تعداد زیادی از خدمت‌رسانان حوزه سلامت روان در انگلیس هم تلاش می‌کنند تا سازمانشان بهبود کیفیت و عملکرد داشته باشد که طبق گزارش‌ها برخی از آنها نتایج امیدوارکننده‌ای نیز برای کاربران و کارکنان خدمات داشته‌اند.
-بنیاد NHS لندن حجم وسیعی از خدمات سلامت و سایر خدمات بهداشتی اجتماعی را در لندن و مناطق اطراف (با پوشش 1.5 میلیون نفر) هدایت می‌کند و تمرکز این خدمات بر کیفیت بالاست.
کشورهای عربی ؛ الزام بیمه ها به ارایه خدمات سلامت روان
در برخی از کشورهای عربی سیستم‌های بیمه به ارائه خدمات کمک می کنند. سازمان‌های غیردولتی نیز نقش مهمی در ارائه خدمات بهداشتی دارند؛ خصوصاً در کشورهایی که دچار بی‌ثباتی داخلی (به ویژه لبنان در اواخر دهه 1980 و فلسطین) هستند.
- از میان کشورهای عربی بیشترین تعداد روانپزشک در قطر، بحرین و کویت وجود دارد و کمترین در سودان و سومالی.
- 7 کشور عراق، لیبی، مراکش، سومالی، سودان، سوریه و یمن نیز کمتر از 5درصد روانپزشک به ازای هر 100هزار نفر جمعیت دارند.
-تعداد روانپزشکان با توجه به نظرسنجی سال 1998 در لیبی، عربستان سعودی و سودان کاهش یافته، در حالی که در چندین کشور دیگر افزایش قابل توجهی داشته است. افزایش تعداد روانشناسان و مددکاران اجتماعی در بحرین، امارات، اردن، مصر، کویت، لیبی، عربستان سعودی و یمن هم مشهود است.
-یک بیمارستان روانی در جیبوتی وجود دارد، اما هیچ روانپزشکی در آن موجود نیست و پزشکان عمومی علاقه‌مند به حوزه سلامت روان از این بیماران مراقبت می‌کنند.
-وضعیت خدمات سلامت روان در قطر در سال‌های پس از 2012 رو به بهبود بوده است.
مالزی، سنگاپور و تایلند ؛همکاری بخش خصوصی و دولتی در حوزه سلامت روان
مهم‌ترین چالش‌های توسعه تجارت خدمات سلامت در سه کشور عضو آ سه آن(مالزی، سنگاپور و تایلند) تسریع در اعتباربخشی مراکز ارائه خدمات، قابلیت انتقال بیمه‌ها، حمایت از بخش خصوصی، همکاری بخش دولتی و خصوصی و توسعه تجارت براساس مزی های نسبی هر کشور در راستای توسعه بخش سلامت است.
- مؤسسه سلامت روان (IMH) در سنگاپور خدمات متفاوت و برجسته‌ای در سطح بین‌المللی در زمینه سلامت روان دارد.
- IMH تنها بیمارستان روانپزشکی مهم در سنگاپور است که خدمات بسیاری را در حوزه سلامت روان اعم از روانپزشکی، توانبخشی و مشاوره برای کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن ارائه می‌دهد و تقریباً به بیش از 5.5 میلیون نفر خدمت‌رسانی می‌کند.
-توسعه تجارت خدمات سلامت در یک منطقه یا در قالب قراردادهای خاص با چالش های متعددی روبرو خواهد شد که مهم ترین این چالش‌ها از این قرارند:
1- اعتباربخشی بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی، کلینیک‌هاا و رفع محدودیت‌های موجود و تأمین استانداردهای بین المللی برای جلب تعداد بیشتری از بیماران از کشورهای توسعه‌یافته.
2- تلاش در جهت قابلیت انتقال بیمه‌های سلام.
3-حمایت از بخش خصوصی برای توسعه تجارت در بخش سلامت.
4-توسعه تجارت منطقه‌ای بر اساس مزیت‌های نسبی هر کشور.
5-رفع موانع قانونی مربوط به جابه‌جایی و انتقال افراد (گردشگران و متخصصان) در سطح منطقه، سرمایه‌گذاری خارجی و مشارکت در مالکیت و هدایت بیمارستان ها و ...
6-تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز با توجه به اولویت کشورها در زمینه تجارت خدمات سلامت شامل: زیرساخت‌های انسانی، ، زیرساخت‌های ارتباط از راه دور، فیزیکی و تکنولوژیکی برای جذب گردشگران پزشکی،زیرساخت‌های آموزشی به منظور تأمین نیروی انسانی داخلی و صادرات نیروی انسانی به خارج از کشور.
