آیت‌الله محمد صالح کمیلی خراسانی در شروع فصل هشتم کتاب آداب الصلاة که «حضور قلب» نام دارد، عنوان کرد: امام (ره) توجه ویژه‌ای به مسئله قلب دارند؛ ولی سایر انسان‌ها غیر از افراد خاص و اهل الله توجهی به آن ندارند. آن بزرگوار به‌جز حال عبادی نماز که باید حضور قلب در آن حفظ شود، در سایر موارد هم سالکان را به مسائل قلبی و معرفتی تعمیم می‌دهند.
وی به نقل از امام (ره) در کتاب شریف اربعین افزود: عبادات، مناسک، اذکار و اوراد وقتی نتیجه کامل دارند که صورت باطنی قلب شوند و باطن و ذات انسان با آن‌ها عجین گردد.
آیت‌الله کمیلی گفت: امام (ره) در ادامه فصل هشتم می‌فرماید: اذکار و اعمال ما باید به قلب منعکس شوند تا آثار عملی آن‌ها آشکار شوند که موجب نورانیت دل و ایجاد ملکات فاضله در نفس انسان می‌گردند و نباید فقط به‌ظاهر نماز اکتفا کنیم.
وی اضافه کرد: همان‌طور که در آیه ۶ سوره تحریم آمده است، ملائکه الهی دارای مقام عصمت هستند و از معصیت دور هستند. حال، سؤال اینجاست که آیا انسان هم می‌تواند مقام عصمت اختیاری از گناهان را پیدا کند؟
استاد عرفانِ عملی گفت: امام (ره) در پاسخ به این سؤال می‌فرماید: این امکان وجود دارد و سالک می‌تواند با رعایت تقوای الهی، اجتناب از گناهان، داشتن برنامه سیر و سلوک عملی و مجاهدت سرسختانه با نفس اماره وارد میدان معارف الهی شود.
وی تصریح کرد: سالک الی الله می‌تواند با تزکیه نفس، مقام قرب، توحید افعالی، صفاتی و اسمایی را در خود تثبیت و در افعال او تجلی کند. اگر این‌طور شود می‌توان گفت: حضور قلب در نماز و همه احوال او پیدا شده است. در این حالت بسیاری از اذکاری که دیگران از عهده آن بر نمی‌آیند از او بر می‌آید و هرچه از خدا بخواهد برایش میسر شود.
این فقیه عارف افزود: آیت‌الله سید علی قاضی (ره) که استاد بسیاری از مراجع و عرفای عصر حاضر همچون آیت‌الله بهجت (ره) و علامه طباطبایی (ره) هستند، می‌فرمود: بیست سال است که من مراقبه چشم دارم و به حمدالله اکنون طوری شده که اگر شرایطی برای دیدن معاصی پیش آید لحظاتی قبل خودبه‌خود چشمانم بسته می‌شوند و این زحمت از ما برداشته می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه اگر تمام حرکات و سکنات سالک طبق خواسته الهی شود مسئله کرامت، امری آسان و قابل مشاهده است، گفت: سالک وقتی در حریم الهی قرار گرفت، مشمول الطاف الهی شده و خداوند او را از بسیاری از مسائل حفظ می‌کند.
وی افزود: امام (ره) بر این موضوع تأکید دارند که انسان در اثر تزکیه نفس می‌تواند تمام قوای خود را مسخر کند تا تحت اراده الهی و متحرک به تحریک الله شود؛ یعنی هر کاری که انجام می‌دهد صبغه الهی داشته و در متابعت فرامین خداوند است. در چنین حالتی همه قوای او مانند افعال ملائکه الله می‌شوند و هرگز جنود شیطان بر او تسلط ندارند.
آیت‌الله کمیلی خراسانی یادآور شد: امام (ره) می‌فرماید: وقتی سلطنت الهی در قلب بنده سالک وارد شود، پیروی از هوای نفس و اطاعت از ابلیس راهی در او ندارد؛ ولی اگر قلب در وقت عبادت غافل باشد، عبادت نمی‌کند و عمل او شبیه لهو و بازی است؛ یعنی اگر شما در نماز به یاد غیر خدا باشید نماز را بازیچه قرار داده‌ای؛ چنین نمازی به درگاه الهی پذیرفته نیست!
شایسته ذکر است درس اخلاق آیت‌الله کمیلی خراسانی پیرامون شرح دروس اخلاقی حضرت امام خمینی (ره) روزهای یک‌شنبه بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد سلماسی واقع در شهر مقدس قم، خیابان ارم، کوچه سلماسی برگزار می‌گردد و حضور برای عموم علاقه‌مندان بلامانع است.
انتهای پیام
