به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر خبرهای ناگواری از وضعیت اقتصادی افغانستان به عنوان کشور همسایه شرقی ایران که نزدیکترین فرهنگ و زبان را در میان کشورهای منطقه به کشورمان دارد، به گوش می‌رسد.
این کشور از زمان تهاجم شوروی سابق سیر تاریخی آشفته ای را تجربه کرده و پس از گسیل نیروهای مجاهدین از کشورهای مختلف به آنکه بخش قابل توجهی از آنها متأثر از تفکرات اخوان المسلمین بودند، این کشور رنگ آرامش را کمتر به خود دید.
پس از حمله آمریکا به افغانستان وعده‌هایی که آمریکایی‌ها برای توسعه افغانستان داده بودند محقق نشد؛ بعد از تسلط طالبان بر کابل در ماه‌های گذشته، شرایط اقتصادی همسایه شرقی ایران روز به روز رو به وخامت بیشتری می‌رود.
خیانت آمریکا به افغان‌ها با مصادره ۷ میلیارد دلار از دارایی افغانستان
در این بین آمریکا نیز در آتش فقر افغانستان دمیده و طی روزهای گذشته ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های این کشور را مسدود و مصادر کرد که ۳.۵ میلیارد دلار آن فقط به دستور باید به اصطلاحاً قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر تخصیص خواهد یافت.
همچنین طی سال‌های گذشته کمک‌های مالی بین المللی همچون تخدیری برای اقتصاد افغانستان به شمار رفته و قطع این کمک‌ها در ماه‌های گذشته شوک دیگری بر پیکره نحیف اقتصاد این کشور بود.
هشدار یونسکو نسبت به سو تغذیه میلیون‌ها کودک افغان
این بحران‌ها باعث شده تا مردم افغانستان نه تنها در رفاه و معیشت، بلکه در نیازهای ابتدایی زندگی خود دچار مشکلات شدیدی شوند.
شدت این بحران چنان است که یونسکو نسبت به تهدید شدن میلیون‌ها کودک افغان توسط خطر سو تغذیه و مرگ هشدار داده و قصد دارد تا برای درمان یک میلیون کودک دارای سو تغذیه حاد سرمایه گذاری کند.
افتتاح راه آهن خواف-هرات در ۲۰ آذر ۱۳۹۹
این در حالی است که راه آهن خواف -هرات که اواخر آذر ۱۳۹۹ با حضور اشرف غنی احمد زی و حسن روحانی رؤسای جمهور سابق دو کشور به بهره برداری رسید، در وضعیت بلااستفاده قرار دارد.
راه آهنی که با توجه به اتصال آن به شبکه ریلی ایران و احتمالاً اتصال راه آهن شرق کشور به راه آهن چابهار-زاهدان در سال‌های آتی، می‌توانست به توسعه تجارت خصوصاً صادرات مواد خام معدنی این کشور یا فرآوری شده در خاک ایران، به عنوان محملی برای توسعه اقتصادی و ایجاد درآمدهای ارزی همسایه شرقی کشورمان تبدیل شود.
معاون شرکت ساخت: قرار بود راه آهن خواف-هرات به ریل ازبکستان و چین متصل شود
عباس خطیبی معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور پیش از این درباره برنامه ایران و افغانستان جهت اتصال راه آهن خواف-هرات به چین گفته بود: با بهره برداری از طرح راه آهن خواف-هرات، افغانستان با اتصال به شبکه ریلی ایران علاوه بر اروپا به بنادر جنوبی کشور، مرزهای ریلی با کشورهای آسیای میانه و قفقاز و حتی عراق متصل می‌شود.
وی افزود: افغانستان کشوری محصور در خشکی است و دولت سابق این کشور با جدیت به دنبال افتتاح طرح ریلی خواف - هرات بود؛ کابل همچنین پیگیر تکمیل آن از هرات تا مزارشریف در شمال افغانستان بود تا این مسیر ریلی را تا مرز حیرتان ازبکستان ادامه دهند و مناطق گسترده‌تری از افغانستان از طریق این خطوط ریلی و شبکه ریلی ازبکستان به چین متصل شوند.
معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: این طرح ریلی تنها به اتصال شهر خواف ایران به هرات افغانستان یا اتصال ریلی دو کشور همسایه خلاصه نخواهد شد؛ بلکه اتمام این طرح بخش مهمی از کریدور ریلی شرق به غرب به طول حدود ۲ هزار کیلومتر شامل چین، ازبکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا را تکمیل می‌کند.
کارشناس اقتصاد حمل و نقل: توسعه زیرساخت‌های افغانستان در برابر صادرات سنگ آهن
علی ضیایی کارشناس اقتصاد حمل و نقل در گفت وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اوضاع وخیم اقتصادی همسایه شرقی کشورمان در خصوص راه حل برون رفت این کشور از وضعیت کنونی اظهار کرد: تمام این مشکلات در حالی است که افغانستان دارای منابع معدنی سرشاری است که در صورت بهره برداری می‌تواند تأثیرات مثبت قابل توجهی بر اقتصاد آن داشته باشد.
وی با بیان اینکه معادن سنگ آهن، مس، لیتیوم و … در افغانستان می‌تواند در صورت فعال شدن اقتصاد جدیدی را میان این کشور، همسایگان و قدرت‌های اقتصادی شکل دهد افزود: با این وجود افغانستان تاکنون قادر به بهره برداری کلان از معادن خود نبوده است.
کارشناس اقتصاد حمل و نقل ادامه داد: در کنار آشفتگی داخلی و نبود نظم و امنیت یکپارچه، موقعیت جغرافیایی این کشور نیز در محدودیت‌های اقتصادی آن مؤثر است؛ همسایه شرقی ایران همانند دیگر همسایگان شمالی، کشوری محصور در خشکی بوده و دسترسی به آب‌های آزاد ندارد. هرگونه مشارکت افغانستان در اقتصاد جهانی، خصوصاً فروش محصولات معدنی آن مستلزم مسیر لجستیکی برای حمل و نقل کالاست.
به گفته ضیایی، در این بین بهترین مسیر برای دسترسی افغانستان به آب‌های آزاد و آغاز مبادلات جهانی، کریدورهای گذرنده (عبوری) از ایران است؛ در اولویت‌های بعدی گزینه‌هایی مانند پاکستان و چین نیز برای این اتصال مطرح هستند؛ این در حالی است که کشورهای مذکور (پاکستان و چین) برای اتصال تجاری افغانستان به آب‌های آزاد راه سختی در پیش دارند.
ریل پاکستان قابل رقابت با زیرساخت‌های ریلی ایران نیست
وی در تشریح مشکلات ارتباطی و حمل و نقلی افغانستان با دو همسایه شرقی و جنوبی خود (چین و پاکستان) تصریح کرد: از یک طرف می‌بینیم که پاکستان و خصوصاً مناطق مرزی آن با افغانستان فاقد زیرساخت لازم برای شکل دادن این اتصال هستند؛ این دو کشور فاقد اتصالات ریلی بوده و همچنین راه آهن پاکستان راه آهنی قدیمی و دارای مشخصات فنی ضعیف است، طوری که بار محوری آن کمتر از ۱۵ تن بوده و در برابر راه آهن ایران و سایر کشورها با بار محوری حدوداً ۲۵ تنی، توان رقابت ندارد.
اتصال ریل افغانستان به چین سخت است
ضیایی تأکید کرد: از طرف دیگر می‌بینیم که تعاملات مرزی افغانستان و چین منحصر به مناطق صعب العبور کوهستانی است و اتصال کاشغر چین به افغانستان مستلزم اجرای پروژه‌های عمرانی سنگین و نسبتاً بلندمدتی است؛ به خصوص که چینی‌ها عمدتاً معطوف به توسعه شرق خود مانند پکن و شانگهای هستند و از توسعه غرب کشورشان دست کشیده‌اند.
راه آهن خواف-هرات بهترین مسیر برای صادرات سنگ آهن افغانستان
وی خاطرنشان کرد: این در حالی است که ایران راه آهن خود را تا از شهر خواف (خراسان رضوی) تا نزدیکی شهر هرات افغانستان امتداد داده است. راه آهن خواف هرات در ۲۰ آذر ۱۳۹۹ با حضور رؤسای جمهور سابق ایران و افغانستان به طول ۱۴۰ کیلومتر و سرمایه گذاری ۱۸۰۰ میلیارد تومانی کشورمان به بهره برداری رسید؛ این راه آهن در محدوده معدن سنگان قرار دارد؛ معدنی که از سنگان ایران تا مناطق داخلی افغانستان امتداد یافته و در صورت فعال سازی این معدن و معادن مناطقی همچون بامیان، افغانستان را به یکی از عرضه کنندگان عمده سنگ آهن در جهان تبدیل م. کند؛ سنگ آهن خام همچنین می‌تواند در چابهار به گندله یا شمش فولاد تبدیل شده و با ارزش افزوده مضاعفی به بازارهای جویای سنگ آهن همچون هند عرضه شود.
تهاتر توسعه زیرساخت‌های افغانستان با معادن سنگ آهن این کشور
این کارشناس صنعت حمل و نقل بیان کرد: وزارت راه و شهرسازی در سال‌های گذشته طرحی پیشنهادی مبتنی بر احداث سلسله پروژه‌های حمل و نقلی در قبال تهاتر سنگ آهن برای افغانستان تعریف کرده است. این طرح در مذاکرات فیمابین ایران و دولت پیشین افغانستان در جریان بود که با تسلط طالبان بر افغانستان باید دید آیا تمایلی از سوی نظام جدید کابل برای ادامه این مذاکرات دیده می‌شود یا خیر؟
وی اضافه کرد: در چنین شرایطی لازم است تا این طرح و طرح‌های مشابه در دستور کار ایران و افغانستان قرار گرفته و با پیگیری ویژه آن، از فروپاشی اقتصاد افغانستان و وقوع یک فاجعه انسانی در این همسایه شرقی ممانعت به عمل آید. احداث محورهای ریلی و جاده‌ای در افغانستان و آغاز بهره برداری از معادن آن برای هر دو همسایه سودمند بوده و می‌تواند اقتصاد افغانستان را وارد مرحله جدیدی کند.
