فرارو- یک جمجمه دراز و مخروطی شکل با یک ایمپلنت فلزی احتمالی می‌تواند نشان دهنده اولین شواهد از جراحی باستانی یک ایمپلنت در کشور پرو در آمریکای جنوبی باشد، اما با انتشار نخستین تصاویر از این جمجمه مرموز بحث و جدل شدیدی میان دانشمندان بر سر واقعی بودن این ایمپلنت در گرفت.
به گزارش فرارو، این واقعیت که جمجمه‌ای که به موزه استخوان شناسی در اوکلاهاما سیتی اهدا شد، شکل مخروطی دارد، چندان غیرعادی نیست، زیرا پرویی‌ها در زمان‌های قدیم معروف بودند که سر کودکان را در حین رشد با نوار‌ها فشار می‌دادند تا به شکل متمایز دست پیدا کنند. با این حال، کاشت فلزی در این جمجمه بسیار غیرمعمول است و اگر واقعی باشد، به طور بالقوه یک یافته منحصر به فرد از دنیای باستان کوه‌های آند خواهد بود.
علاوه بر این ایمپلنت، جمجمه دارای سوراخی در زیر فلز است که احتمالاً از طریق ترپاناسیون ایجاد شده است. ترپاناسیون روشی جراحی است که در طی آن برای درمان بیماری‌های مغزی مانند هیدروسفالی (تجمع آب در مغز) سوراخ‌هایی در مغز ایجاد می‌شده است. معمولا این روش‌های جراحی موفق نبوده اند و اکثر افراد در طی مدت کوتاهی پس از این عمل جراحی جان خود را از دست میداده اند. موزه استخوان شناسی اوکلاهاما سیتی که چندین عکس از این جمجمه را در صفحه فیس بوک خود منتشر کرده است، اعلام کرد که کارشناسان آن در حال حاضر قادر به تأیید صحت این ایمپلنت فلزی نیستند. یکی از نمایندگان موزه به Live Science گفت که هنوز هیچ تاریخ‌گذاری کربنی در خصوص این جمجمه انجام نشده و باستان‌شناسان تاکنون آن را از نزدیک بررسی نکرده اند.
وبسایت علمی Live Science با چندین محقق غیر وابسته به موزه صحبت کرد تا نظر آن‌ها را در مورد اصالت ایمپلنت دریافت کند، اما در کل نظرات متفاوتی در این خصوص مطرح شد. برخی مشکوک بودند و معتقد بودند که ایمپلنت تقلبی است، در حالی که برخی دیگر گمان می‌کنند که شی فلزی کاشته شده بر روی جمجمه می‌تواند یک عمل جراحی واقعی باشد. به گفته محققان، در هر صورت، چندین آزمایش علمی لازم است تا نظر نهایی در مورد واقعی بودن ایمپلنت اعلام شود.
جان ورانو، استاد مردم‌شناسی دانشگاه تولین در لوئیزیانا، در ایمیلی به Live Science گفت: «من کاملاً مشکوک هستم که این شی را یک چیز واقعی بدانم.» وی می‌افزاید: «به نظرم این شی فلزی را بعد‌ها به این جمجمه اضافه کردند تا مثلا آن را ارزشمند و منحصر بفرد نشان دهند. در واقع احتمالاً این ایمپلنت فلزی چندین دهه پیش و قبل از مالکیت موزه یا اهداکننده، کاشته شده باشد.»
ورانو چندین جمجمه آند را که گفته می‌شود دارای ایمپلنت‌های فلزی هستند بررسی کرده و مقاله‌ای در این زمینه در سال ۲۰۱۰ در مجله بین‌المللی Osteoarchaeology منتشر کرده است. در این مقاله، ورانو جمجمه‌هایی را توصیف می‌کند که ظاهراً ایمپلنت‌های فلزی را در خود جای می‌دادند، اما این نویسنده نتیجه گرفته که آن‌ها یا جعلی بودند، یا اینکه اصلاً یک ایمپلنت جراحی نبودند. وی در این مقاله خاطر نشان می‌کند که ایمپلنت‌های فلزی واقعی نیز احتمالاً نوعی تزئیین جمجمه برای پیشکشی به روان درگذشتگان بوده نه نوعی درمان جراحی.
با این حال محققان دیگری نیز بودند که در گفتگو با وبسایت Live Science از امکان صحت این شی فلزی کاشته شده در جمجمه سخن گفته اند. البته این محققان نیز متذکر می‌شوند که هنوز خیلی زود است تا به طور قطعی از واقعی بودن این ایمپلنت حرف بزنیم و باید منتظر جواب آزمایش‌های بعدی باشیم. دانیل کورین، استاد مردم‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا سانتا باربارا، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: «من قبلاً چنین چیزی ندیده‌ام. بر اساس تصاویر، به نظر می‌رسد که قطعه فلزی با چکش نازک شکل گرفته است. بر اساس الگو‌های شکستگی، این فرد [که به نظر می‌رسد]یک مرد مسن است، ضربه شدیدی به سمت راست سر متحمل شده است. این واقعیت که خطوط شکستگی تابشی و متحدالمرکز نشانه‌هایی از بهبودی را نشان می‌دهند، در تصاویر کاملاً مشهود است.
کورین اضافه می‌کند که این فرد حداقل چند هفته تا چند ماه پس از انجام این عمل جراحی زنده مانده است. از آنجایی که فناوری متالورژی در آند متفاوت بود، آزمایش‌های روی فلز جمجمه می‌تواند به روشن کردن محل ساخت آن کمک کند. همچنین انجام عکسبرداری با اشعه ایکس از جمجمه برای تعیین اینکه آیا قطعه فلزی یک عمل سوراخ ترپاناسیون بوده و یا شکستگی باز جمجمه را می‌پوشانده، مفید خواهد بود. این دانشمند می‌گوید که چند مورد از اکتشافات گذشته وجود دارد که پس از ترپاندن، تکه‌ای از استخوان فرد در سوراخی که بریده شده بود قرار داده شد.
علاوه بر این، کورین در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۳ در مجله آمریکایی Physical Anthropology، موردی را گزارش کرد که در آن شخصی که حدود ۸۰۰ سال پیش در پرو زندگی می‌کرد، کلاه جمجمه‌ای محکمی را بر سر داشت که کلاهی فلزی روی آن دوخته شده بود. این فرد کلاه خود را مانند کلاه ایمنی می‌پوشید تا از ناحیه حک شده توسط ترپان محافظت کند.
کنت جانسون، استاد مردم‌شناسی SUNY Cortland نیز گفت که کاشت این شی فلزی در جمجمه اهدا شده به موزه اوکلاهاما سیتی می‌تواند معتبر باشد، اماتأکید کرد که پاسخ قطعی به این معما را باید با انجام آزمایش‌های دقیق داد. با این حال، صرف نظر از واقعی بودن یا نبودن ایمپلنت، فردی که این ایمپلنت روی جمجمه او قرار داده شده بود، به طور قطع از یک جراحت وحشتناک جان سالم به در برده است. جانسون در ایمیلی به وبسایت Live Science گفت: «منصفانه است که این فرد را به عنوان یک بازمانده از یک جراحت شدید در جمجمه سر توصیف کنیم. ترومای وسیعی در سمت راست این جمجمه دیده می‌شود که بر استخوان‌های پیشانی، گیجگاهی و جداری راست تاثیر گذاشته است. همچنین شواهدی از بهبودی وجود دارد که نشان می‌دهد لبه‌های استخوان‌های شکسته، زمان کافی برای رشد مجدد را داشته اند.»
مسئولان موزه استخوان شناسی اوکلاهاما سیتی هنوز زمان دقیقی را برای انجام آزمایشات مورد نظر بر روی این جمجمه اعلام نکرده اند، بنابراین به نظر می‌رسد جدال بر سر واقعی بودن فلز کاشته شده بر روی این جمجمه مرموز میان دانشمندان ادامه داشته باشد.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو
