به گزارش ایرنا، یک ماه پیش چند تن از هنرپیشگان زن و مرد سینما و تلویزیون بدون اطلاع مدیران و عموم جامعه وارد شهر قزوین شدند و تصاویر آنها درون یک واحد فروش لوازم آرایشی و بهداشتی که با هدف تبلیغ صورت گرفته بود، بازتاب یافت تا جایی که حتی یکی از صفحات اینستاگرامی با داشتن تعداد بسیار زیاد دنبال کننده، این تصاویر را منتشر کرد.
مردم انقلابی و متدین قزوین با تماشای این تصاویر که در برخی از آنها شئونات اسلامی و حجاب رعایت نشده بود، معترض شدند که چرا وقتی هزینه کردهای دولتی برای انجام کارهای فرهنگی محدود است، در عوض بخش خصوصی در گوشه‌ای از این شهر با صرف هزینه زیاد به کارهای ضد فرهنگی اقدام می‌کند.
فعالان اجتماعی و فرهنگی استان قزوین معتقد بودند که وقتی یک سلبریتی به طرفداری از مردم دست به تبلیغ لوازم آرایشی می‌زند، نمی‌توان انتظار کارهای فرهنگی داشت؛ آن هم وقتی که سلبریتی به جای دعوت مردم به یک همت جمعی برای کار نیک و خداپسندانه مثل کمک به همنوع و افراد نیازمند، کالایی را در فضای مجازی معرفی می‌کند که تبلیغ آن حتی در رسانه‌های ملی ممنوع شده است.
برای شفافیت بیشتر موضوع به سراغ فعالان حوزه فرهنگی و اجتماعی و مسوولان این حوزه رفتیم تا از زوایای متعددی این رخداد را بررسی کنیم:
در محاصره تهاجم ترکیبی دشمن هستیم؛ مسؤولان و متولیان فرهنگ چرا سکوت کرده‌اند؟
فعال فرهنگی و اجتماعی و مدیر کل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین به خبرنگار ایرنا در خصوص این رویداد، گفت: ما حقیقتا در معرض و محاصره یک تهاجم ترکیبی از سوی دشمنان هستیم، این تهاجم الزاما به این شکل نیست که سربازانش از نوع سربازهای جنگی باشند، بلکه تهاجم ترکیبی یعنی در اقتصاد، جامعه، هنر و عرصه های مختلف شاهد هجوم و آسیب رساندن به مردم هستیم.
محمدحسین شفیعی‌ها افزود: یکی از انواع این تهاجم ترکیبی همین حرکت‌های ضد فرهنگی است، یعنی بسترهایی فراهم شده و در آن تحرکاتی صورت می گیرد که دال بر کاهش و کمرنگ شدن نظارت بر رفتارهای اجتماعی است، در شرایطی که ناظران، حساسیت لازم برای برخورد با بدعت‌گذاری و رفتارهای غیرعادی ندارند، شاهد نوعی رهاشدگی و بی قاعدگی در عرصه اجتماعی خواهیم بود.
وی اضافه کرد: در چنین وضعیتی می‌طلبد که مسؤولان مربوطه نسبت به اوضاع کنونی تجدیدنظر داشته باشند و در جای جای مسائل اجتماعی و فشارهای اقتصادی، هر کدام از مسؤولان با وظایف جداگانه‌ای که در این حوزه وجود دارد، پیگیر مسائل و اتفاقات باشند.
شفیعی‌ها: باید با قدرت و هوشمندی در برخورد با تخلفات صنفی در عرصه های دیگر انسانی مثل فکر و روح انسانی ورود پیدا کرد و اجازه نداد عده‌ای کمر به نابودی ارزش‌های اخلاقی ببندند.شفیعی بیان داشت: اگر یک روزی در گذشته به نام مظلوم هنر و در قالب یک برنامه هنری چهره‌های ضد فرهنگی تبلیغ می شدند، امروز در برنامه‌های تجاری برای رسیدن به سود بیشتر و کارهای ۱۰۰ درصد تجاری از این ابزارها استفاده می‌کنند و این همان ایجاد تغییر ذائقه در مردم است.
این فعال فرهنگی با بیان اینکه چنین برنامه‌هایی چه آگاهانه و چه ناآگاهانه باید از سوی مسؤولان رصد و برخورد شود، گفت: متولیان حوزه مجازی، سازمان صمت و اتاق اصناف باید پاسخگو باشند که چرا ساکت بودند و اجازه دادند این افراد برای تبلیغ اجناس و سود بیشتر خودشان عفت، حیا و نجابت مردم را هدف بگیرند؟
شفیعی‌ها تصریح کرد: اگر یک واحد صنفی در حوزه خوراک، غذای تاریخ مصرف گذشته عرضه کند، باز هم این طوری سکوت اختیار خواهیم کرد؟ باید با قدرت و هوشمندی در برخورد با تخلفات غذایی در عرصه های دیگر مثل فکر و روح انسانی ورود پیدا کرد و اجازه نداد عده‌ای کمر به نابودی ارزش‌های اخلاقی ببندند.
مدیرکل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین بیان داشت: مردم باید توجه داشته باشند که این برنامه‌ها هرگز به خاطر تنوع و تفریح آنها برگزار نمی‌شود، بلکه بانیان این برنامه‌ها هدفشان کسب پول است و با قطعیت می توانیم ادعا کنیم هرچقدر این افرد برای هنرمندان هزینه می کنند، در عوض بیشتر از آن در فروش کالاها جبران خواهند کرد؛ بنابراین یکی از راه‌های تنبیه برای چنین واحدهای صنفی این است که از سوی مردم تحریم شوند و از آنها خرید نشود.
شفیعی‌ها خاطرنشان کرد: متاسفانه جامعه هنرمندی ما نتوانسته با هدف سلامت از برخی کژراهه‌ها و کارهای سبک دور بماند و این جای سوال دارد که چرا برخی هنرمندان که در درستی و سلامتی آنها شکی نیست، خودشان را در کنار چهره‌های مبتذل و حاشیه دار و خجالت‌آور قرار می دهند؟ چرا که این رفتارها چهره هنرمندی آنها را زیر سوال می‌برد.
جامعه جهانی، سلبریتی زده شده و در همه عرصه‌ها ردپای آنها دیده می‌شود
استادیار جامعه شناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین در رابطه با این موضوع به خبرنگار ایرنا گفت: قبل از هرچیز بر این باورم که فضای مجازی امروزه جایگزین رسانه‌های رسمی و ملی شده است؛ یعنی اگر در گذشته یک بازیگر مشهوری از طریق رسانه، سینما، تلویزیون و سریال‌ها مشهور می‌شد، امروز از طریق تولید کلیپ در فضای مجازی به این شهرت دست پیدا می‌کند که همین موضوع سبب شده تا فضای مجازی را به واقعیت غیرقابل انکار جامعه تبدیل کند.
مرتضی قلیچ افزود: به همان میزان که مردم یک بازیگر را می‌شناسند و صفحه آن را دنبال می‌کنند، درست شبیه این است که ما یک مغازه را بشناسیم و از آن خرید کنیم، این فضای شهرت و مشهورسازی قبلا به واسطه رسانه‌های معین انجام می‌شد که امروز به فضای مجازی راه پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه مشهور سازی رایگان نیست و تقربا تمام کسانی که در این عرصه وارد می‌شوند، به دنبال کسب ثروت هستند، اظهار داشت: ثروتی که به واسطه تبلیغات به دست می‌آید، برای جلب مخاطب دست به چنین کارهایی خواهد زد؛ چنین افرادی برای جذب مخاطب و سود بیشتر در این فضا مشهور شده و از هر فرصتی استفاده می‌کنند تا شهرت بیشتری کسب کنند، این ممکن است که به واسطه تبلیغ لباس، دارو و لوازم آرایشی باشد.
قلیچ: جهان جدید در حوزه اقتصاد و فرهنگ گریزی از سلبریتی‌ها ندارد؛ همان طور که کارکرد یک سلبریتی در سیاست به افزودن یک رای برای سیاسیون خلاصه می‌شود، در اقتصاد نیز کارکرد فروش کالا را بر عهده می‌گیرد.قلیچ تصریح کرد: اگر شما بخواهید برای یک محصولی در تلویزیون و سایر عرصه‌های خارج از فضاهای مجازی تبلیغ کنید، باید هزینه هنگفتی پرداخت نمایید و این فضای مجازی با پول کمتر و برد بیشتر این کارها را بعضا از طریق سلبریتی‌ها انجام می‌دهد؛ چراکه در این فضاها یک نوع آزادی و ولنگاری وجود دارد که در سایر رسانه‌های رسمی نیست.
مدرس جامعه شناسی در قزوین با بیان اینکه جهان جدید در حوزه اقتصاد و فرهنگ گریزی از سلبریتی‌ها ندارد، گفت: جامعه جهانی جدید به سراغ سلبریتی‌ها رفته و باعث شده تا آنها در بیشتر حوزه‌ها پیشتاز باشند؛ این افراد تا جایی پیش رفته اند که حتی در سیاست برای حمایت از کاندیداهای مجلس و ریاست جمهوری نیز فعالیت می‌کنند.
قلیچ اضافه کرد: در حوزه اقتصاد نیز سلبریتی‌ها ابزاری هستند برای جلب مشتری و همان طور که کارکرد یک سلبریتی در سیاست به افزودن یک رای برای سیاسیون خلاصه می‌شود، در اقتصاد نیز کارکرد فروش کالا را بر عهده می‌گیرد.
این استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) با بیان اینکه امروز سلبریتی‌ها حتی در عرصه فرهنگ و ادبیات نیز وارده شده‌اند، اظهار داشت: بسیاری از کتاب‌هایی که به صورت سطحی نوشته می‌شود یا سریال‌های به اصطلاح عامیانه آبکی که توسط یک سلبریتی تهیه می‌شود، بدون اینکه پیام خاصی داشته باشد، فقط به خاطر حضور یک بازیگر در آن به رتبه پرفروش‌ها دست پیدا می‌کند.
قلیچ خاطرنشان کرد: جامعه جهانی امروز سلبریتی زده شده یا به اصطلاع سلبریتیزه شده است، یعنی در اقتصاد، سیاست و فرهنگ، ردپای سلبریتی‌ها دیده می‌شود؛ در چنین فضایی محتواهای تولید شده به واسطه سلبریتی ها خریدار دارد و این یک روند جهانی است؛ به عنوان برخی از سلبریتی‌ها حتی در آمریکا از رونالد ریگان گرفته تا آرنولد شوارتزنگر به عنوان رییس جمهور و فرماندار یک روزی بازیگر بوده‌اند.
سلبریتی‌ها آدم‌های تراز سرمایه‌داری غربی هستند و به همین منظور ترویج می‌شوند
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین در خصوص ورود اخیر سلبریتی‌های سینما در قزوین گفت: رخدادی که اخیرا در شهر ما اتفاق افتاده، فرصت مناسبی است تا با مردمی که دغدغه فرهنگ جامعه و حداقل فرهنگ فرزندانشان را دارند صحبت‌هایی داشته باشیم؛ چرا که من معتقدم رفع چنین پدیده‌های فرهنگی اجتماعی جز با ورود مردم و احساس مسئولیت آنها قابل رفع نیست.
مهدی مدرسی قزوینی افزود: قصد ندارم که توپ را در زمین مردم بیندازم و نقش مسئولان امر را نادیده بگیرم، از این رو قبل از هر سخنی باید اذعان کنم که ما متهمیم و من مسؤول باید پاسخگوی وضعیت فعلی فرهنگی و اجتماعی باشم، اما از طرفی نباید فراموش کنیم که دایره این مسؤولیت فقط محدود به دستگاه‌ها نیست و مردم و خانواده‌ها در این اتهام شریکند.
وی تصریح کرد: به نظر من، یک عزم عمومی مبتنی بر آگاهی عمیق و برنامه و تلاش از سطوح بالای تصمیم گیری تا سطوح عملیاتی و آحاد مردم لازم است؛ چراکه مردم و مسئولان مثل دو بال پرنده برای رسیدن به تعالی فرهنگی و اجتماعی، لازم و ملزوم یکدیگرند.
مدرسی قزوینی تاکید کرد: دستگاههای مسئول باید در این زمینه عکس العمل نشان داده و برنامه خود را ارایه دهند؛ قانون در این رابطه وجود دارد، اما در اجرا ضعف داشته‌ایم و هنوز هم داریم؛ من به عنوان کسی که در یک نهاد حاکمیتی ناظر مسئولیتی دارم حتما پیگیر خواهم بود کما این که در روزهای اخیر هم پیگیر برخی مشکلات مشابهی که در برخی اصناف مثل صنف آرایشگران زنانه وجود داشت، بودم.
مدرسی: بسیاری از رسانه‌های ما اعم از رسانه ملی، رسانه‌های مکتوب، سینما و بسیاری از رسانه‌های رسمی و غیر رسمی کشور، خود به عنوان بزرگ‌ترین مرجع برای تبلیغ مد و مدگرایی و زندگی آرمانی سرمایه داری عمل می‌کنند.
این مسؤول در پاسخ به این سوال که آیا تبلیغ لوازم آرایشی آن هم توسط بازیگران مشهور در صفحات مجازی پر بازدید یک رخداد فرهنگی مثبت ارزیابی می‌شود؟ گفت: یادمان هست در حدود ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته عروسک‌های باربی و سایر الگوی‌های کودکانه چقدر در کشور ما رواج یافت و همان زمان افراد دلسوز و آگاه به مردم در این رابطه هشدار می‌دادند، اما به نحو شایسته از طرف مردم و مسئولان مورد توجه قرار نگرفت، نقش سلبریتی‌های امروزی نیز در جامعه همانند عروسک‌های باربی دیروز است که با همان مشخصات جای خودشان را در اندیشه‌های امروزی پرکرده اند.
مدرسی قزوینی بیان داشت: امروز باید بپذیریم که با پدیده‌ای به اسم سلبریتی‌ها و فرهنگ آنها مواجهیم که پوسته رفتاری بخشی از جامعه را تحت تاثیر خود درآورده و در حال رسوخ به عمق ارزشی و نگرشی جامعه است.
وی تصریح کرد: هنر، هنرمند و شهرت از سال‌ها پیش وجود داشته اند، اما به نظر من شروع پدیده سلبریتیسم را در ایران با نگاه جامع به مشخصات و نقشی که امروز در ایران دارد باید از همان دوران ورود باربی و عروسک‌ها و کارتون‌های مشابه به زندگی کودکانمان بدانیم؛ ورودی که به نظر حقیر کاملا برنامه ریزی شده و هدفمند بوده است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین اظهار داشت: اگر بخواهیم پدیده سلبریتیسم را در یک بیان فشرده تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم که شهرت مبتنی بر جذابیت تن، اشرافیت و مصرف گرایی افراطی، لذت بی حد و حصر، قدرت و سایر مولفه ها و جاذبه‌های سطحی و غریزی است که با فطرت انسانی فاصله بسیاری دارد و اساسا با هرچه که به فطرت نظر داشته باشد و آن را محدود کند در ستیز است.
وی با بیان اینکه از نگاه فریفتگان و شیفتگان این مکتب، سلبریتی‌ها، افراد باکلاس جامعه هستند، اظهار داشت: این افراد با این تفکر برای اینکه باکلاس شوند، تلاش می‌کنند خود را به آنها شبیه کنند، این موضوع یعنی جابه جایی معیارهای ارزشی جامعه و فعال شدن مکانیسم خودتخریبی فرهنگی و اجتماعی که برای یک جامعه ارزشی با یک نظام برآمده از تفکر، اخلاق و ارزش های بنیادین بنا شده، بسیار خطرناک است.
مدرسی قزوینی بیان داشت: سلبریتی از شهرت و جذابیت برای پول درآوردن و تامین خواسته های غریزی خود استفاده خواهد کرد و به همین خاطر هم هست که گاهی در مقابل پول و یا هر چیزی دیگری فعالیت می کنند و گاهی قالب سیاسی، حقوق بشری، اخلاقی و حتی اقتصادی به خود می گیرند که همه اینها کاذب و فاقد عمق و دانش است.
وی ادامه می‌دهد: خسارت سلبریتی‌ها زمانی دوچندان می‌شود که بر سبک زندگی و انتخاب و ذائقه‌های مردم در راستای مطلوب لیبرالیسم و سرمایه داری غربی اثر می‌گذارند؛ ما در سال‌های اخیر این خسارت را در عرصه‌های مختلفی مثل عرصه‌های سیاسی و امنیتی و انتخاب‌های سرنوشت ساز مردم تجربه کرده‌ایم.
این مقام مسؤول با بیان اینکه مشکلات سلبریتی‌ها صرفا این بحث‌ها و موضوع پوشش و ظاهر آنها یا مواضع و حرفهایشان نیست، تشریح کرد: باید این نگاه را داشته باشیم که از دید صاحبان سرمایه‌داری، سلبریتی‌ها آدم‌های تراز سرمایه‌داری غربی هستند و به همین منظور ترویج می‌شوند؛ جامعه در تراز مکتب و فرهنگ سرمایه‌داری، همان سلبریتی‌ها و فرهنگ آنها هستند و با تکثیر آنها در بدنه جامعه، لیبرالیسم غربی به هدف دیرینه خود که استحاله یک جامعه ارزشی به یک جامعه تراز غربی است می رسد؛ این بخش کوچکی از جنگ نرم آگاهانه دشمن است.
مدرسی قزوینی، برخی از سلبریتی‌ها را در خدمت جامعه سرمایه‌داری دانست و گفت: این افراد به وسیله رسانه‌ها و جریاناتی که آگاهانه یا ناآگاهانه متعهد به مکتب سرمایه داری و لیبرالیسم بوده تبدیل به یک نماد می‌شوند؛ حالا وقتی نماد شدند، رسانه‌های وابسته به طور مداوم این افراد را به خورد مردم می‌دهند و زندگی سلبریتی مرجع می‌شود؛ مرجعیتی برای ساختن انسان و جامعه تراز لیبرالیسم غربی.
مدرسی: سلبریتی از شهرت و جذابیت برای پول درآوردن و مصرف بیشتر، در خدمت هرچه که خواسته های غریزی او را تامین می‌کند استفاده خواهد کرد و به همین خاطر هم هست که گاهی در مقابل پول قالب‌های متعدد می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: این در حالی است که ما در نگاه آرمانی انقلاب اسلامی، بحث انسان تراز انقلابی و اسلامی و جامعه تراز مربوط را داریم اما با وجود رویش های زیبا و فراوانی که شاهدشان بوده ایم، متاسفانه در حد ظرفیت هایی که اسلام، ایران و انقلاب در اختیار ما گذاشته اند، تبیین و تدبیر کافی و مناسبی را در این خصوص، اتخاذ نکرده ایم.
مدرسی قزوینی در خصوص راهکارهای جلوگیری از این پدیده‌ها بیان داشت: بسیاری از ما فکر می‌کنیم با نهادهای قهریه مانند نیروی انتظامی می‌توانیم جلوی این پدیده را بگیریم اما سرچشمه اصلی همچنان درگیر این پدیده خواهد بود چون هنوز نظام تبادل سیاسی و رسانه‌ها در اختیار این پدیده قرار دارند.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قزوین ادامه داد: وقتی بسیاری از رسانه‌های ما اعم از رسانه ملی، رسانه‌های مکتوب، سینما و بسیاری از رسانه‌های رسمی و غیر رسمی کشور، خود به عنوان بزرگ‌ترین مرجع برای تبلیغ مد و مدگرایی و زندگی آرمانی سرمایه داری عمل می‌کنند، چگونه می‌توان خود را از آسیب‌های چنین پدیده‌هایی رها کرد؟
مدرسی قزوینی اظهار داشت: وقتی بسیاری از مدیران ما با از خودبیگانگی اعتقاد داشتند که جلب حمایت سلبریتی‌ها نوعی روشنفکری و عامل کسب محبوبیت و کلاس سیاسی است، نباید امیدی به بهبود این وضعیت داشت؛ متاسفانه دهه‌های گذشته چنین آدم‌هایی در مقام تصمیم‌گیری بوده‌اند بنابراین رفع این مسایل و بازگشت به خویشتن انقلابی و فطری خویش، چه در سطح مسئولان کشور و چه در سطح خانواده ها و آحاد مردم، باید به عنوان اولین قدم برداشته شود.
این مسؤول خاطرنشان کرد: در گام بعدی، باید ریشه های بروز چنین پدیده هایی که به زعم بنده در ضعف سواد رسانه ای و اختلال در ابعاد هویتی اعم از هویت دینی، ایرانی، فردی و جنسیتی جوانان و نوجوانان است زدوده شود.
مدرسی قزوینی یادآور شد: در گام نهایی باید در تبیین و ترویج انسان تراز انقلاب اسلامی و جامعه تراز انقلاب اسلامی و معرفی و بازتولید الگوهای کامل و موفق چنین انسان و جامعه ای، تدبیر و تلاش شایانی را انجام دهیم؛ اینها از گام های اساسی حرکت به سمت تمدن نوین اسلامی در گام دوم انقلاب هست که در این رابطه حرف زیاد است؛ البته برخورد قانونی موثر با نهادهای سازمان دهنده این پدیده و همچنین با دستگاه های کم کار هم باید وجود داشته باشد.
نیم نگاه:
ابتدایی ترین راه حل برای مقابله با هجمه‌های فرهنگی، اقدامات و برخوردهای قانونی از سوی دستگاههای متولی است، در چند روز گذشته هیچ کدام از نهادهای قانونی مثل اتاق اصناف، اتحادیه، سازمان صمت، پلیس اداره نظارت بر اماکن عمومی و حتی مراجع قضایی در این باره، واکنشی از خود نشان نداده‌اند که لازم است در این راستا اهتمام بیشتری لحاظ شود.
