به گزارش ایرنا، با ثبت نماد ۲ باشگاه پرطرفدار فوتبال ایران در بورس، نخستین گره خصوصی‌سازی فوتبال ایران باز تا طلسم عرضه این باشگاه‌ها در بورس پس از ۲۴ سال شکسته شود. گام بلند دولت سیزدهم برای خصوصی‌سازی استقلال و پرسپولیس در حالی است که کارشناسان با تمجید از پایبندی دولت سیزدهم در عمل به وعده‌های انتخاباتی، این کار را آغاز راهی دانستند که برای رسیدن به سرانجام نیاز به یک فرایند پیچیده‌ای دارد و باید موانع و آسیب‌های پیش‌روی آن مورد واکاوی قرار گیرد.
گروه ورزش خبرگزاری ایرنا پس از ثبت نماد این ۲ باشگاه در بورس، میزگردی با عنوان خصوصی‌سازی فوتبال ایران؛ اما و اگرها برگزار کرد. در این میزگرد خبری «علیرضا ناطقی» مدیر کل دفتر تعاونی‌های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حمید درخشان بازیکن اسبق تیم ملی فوتبال ایران و باشگاه پرسپولیس و محمد مومنی پیشکسوت فوتبال و عضو هیات مدیره باشگاه استقلال حضور داشتند و مسائل و موانع پیش روی خصوص‌سازی فوتبال ایران به ویژه ۲ باشگاه مردمی را مورد بحث و کنکاش قرار دادند.
ناطقی: مدل تعاونی در واگذاری سرخابی ها می‌تواند موفق باشد
علیرضا ناطقی با اشاره به شرایط و ضوابط واگذاری دو باشگاه بزرگ و پرهوادار استقلال و پرسپولیس گفت: الزاماتی برای فوتبال در دنیا و به ویژه برای واگذاری دو باشگاه معروف استقلال و پرسپولیس وجود دارد. این دو باشگاه زیرمجموعه وزارت ورزش و جوانان هستند که در اختیار سازمان خصوصی سازی قرار گرفته تا شرایط و تمهیدات لازم برای واگذاری محقق شود.
وی ادامه داد: باشگاه‌های دنیا مدل‌های متفاوتی در این حوزه را به کار گرفته اند، به عنوان مثال در مورد باشگاه رئال مادرید و بارسلونا این شرایط به صورت هوادار مالک اداره می شود. این افراد در کلیت باشگاه دخیل بوده و اعضای هیات مدیره باشگاه را انتخاب می کنند و البته حق عضویت هم پرداخت می کنند، این طرح در اسپانیا اجرایی شده و هواداران درگیر باشگاه های خود هستند.
مدیر کل دفتر تعاونی های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یادآور شد: قالب مدل بارسلونا و رئال مادرید به صورت مدل تعاونی است و اعضایی که حق عضویت می دهند در ساختار هم دست دارند.
وی ادامه داد: پژوهشی در واگذار این دو باشگاه در سال ۹۰ و ۹۱ انجام شد که مدلی در حالت تعاونی را مد نظر قرار داد که این پژوهش بر اساس مطالعه بر روی چند کشور صورت گرفته بود. البته مساله دیگری که وجود دارد این است که یکی از این دوباشگاه سهامی عام است و دیگری سهامی خاص که باید این مساله را هم مد نظر قرار داد.
ناطقی گفت: آنچه مطرح است بخشی از این سهام باید در تابلو به علاقه‌مندان فروخته شود و به نظر می رسد مدل تعاونی از بسیاری از جهات می تواند موفق باشد. اگر انحصار باشد این انحصار مطلوبیت اجتماعی به همراه نخواهد داشت ضمن این که در بحث اقتصادی نیز مسایلی وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
مدیر کل دفتر تعاونی های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: هواداران و ذینفعان خیلی هستند و همین افراد درگیر این موضوع می‌شوند بدون آنکه شخص خاصی مجموعه کنترل را بر عهده بگیرد، مدل تعاونی این ظرفیت را ایجاد می کند که فرد حقیقی بیش از ۵ و فرد حقوقی بیش از ۱۰ درصد مالکیت را نتواند داشته باشد. بحث سازمان بورس اگر قرار باشد اجرایی شود باید سازمان بورس و خصوصی سازی درگیر شوند و به نظر می رسد ظرف ۲ تا ۵ سال دولت سهم خود را واگذار کند تا بر اساس شفافیت ماجرا، کار انجام شود.
وی ادامه داد: پیشکسوتان و هواداران هر تعدادی که باشند بلوک بندی می شوند تا زمانی که دولت تمام سهم خود را خارج کرده و قابل انتقال باشد. باشگاه نیز باید به موضوع اقتصادی هم توجه کافی را داشته باشند تا بتواند به حیات خود ادامه دهد.
ناطقی به نشست مجازی با مدیران عامل دو باشگاه مطرح اسپانیایی هم اشاره کرد و گفت: قرار شد با دو باشگاه رئال و بارسلونا نشست مجازی داشته باشیم تا موضوع برای ما بیشتر باز شود چرا که در دیداری که با سفیر اسپانیا داشتیم اطلاعاتی را به دست آوردیم که بسیار مهم است اما احتمال می رود این مطالب شاید کامل یا دقیق نباشد و برای آنکه از ماهیت کار به طور تمام و کمال مطلع شویم نیازمند این همفکری و کسب اطلاعات هستیم.
او یادآور شد: به نظر می رسد آنها حق عضویت سالیانه دارند اما چیزی به نام سود نمی گیرند اما ما الان داریم از سهام صحبت می کنیم که این یعنی سود باید برای آن دیده شود، حال چه سود منفی باشد چه مثبت. موضوعی که باید به آن توجه داشت این است که دو باشگاه حساسیت بالایی دارند و اگر قرار است ذینفعی باشد باید همه درگیر آن باشند. باید همین ذینفعان درگیر طراحی مدل شوند تا از ابتدا در بطن کار قرار بگیرند. داستان استقلال و پرسپولیس داستان جدیدی نیست و حداقل ۱۰ سالی است که داریم آن را می شنویم اما باید کار درست و اصولی انجام شود تا طبعات مثبتی به همراه داشته باشد.
مدیرکل دفتر تعاونی‌های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: مدل گام اول نیست، این دو باشگاه چارچوبی برای واگذاری دارند اما استنباط شخصی من این است که نباید آنها را صرفا شرکت های اقتصادی ببینیم چرا که شرکت های صرفا اقتصادی سهمی از بازار دارند و به موضوعات سیاسی یا فرهنگی دخیل نیستند اما این دو باشگاه با آن همه هوادار بسیار متفاوت است و باید به سایر مسایل دیگر هم توجه داشت.
ناطقی ادامه داد: الان همه با یک چشم به ماجرا نگاه می کنند که این درست نیست، ما هنوز نتوانسته ایم نگاه مشترکی بین ذینفعان ایجاد کنیم. تصور و استنباط من این است که در بخش های مختلف نگاه های متفاوتی وجود دارد چون زاویه دید یکسانی نیست و هر فردی از دریچه نگاه و تصور خود به ماجرا نگاه می کند. تا این نگاه ها همسو نباشد کار انجام نمی شود یا اگر شود، بدون شک سرانجام خوبی نخواهد داشت.
او یک پیشنهاد هم داشت، باید متولیان امر مانند وزارت ورزش، پیشکسوتان و مسئولان اقتصادی در یک نشست مشترک حضور داشته باشند و حرف ها و نظرهای خود را مطرح کنند، البته باید این نشست به صورت زنده برای مردم و هواداران که ذینفع ماجرا هستند نیز پخش شود تا همه درگیر این موضوع باشند.
مدیر کل دفتر تعاونی های خدماتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: وقتی از سهام صحبت می کنیم یعنی سود و نگاه اقتصادی اما اعدادی که از آن صحبت می کنیم آنقدر درشت است که مردم توان خرید آن را ندارند و تمکن مالی به آنها اجازه نمی دهد چیزی را که می خواهند، را بخرند. آن فردی هم که پول دارد چون سود اقتصادی در این طرح دیده نمی شود اقدام برای خرید نمی کند و عملا کار به درستی انجام نخواهد شد.
وی تصریح کرد: مشکل دیگری که وجود دارد این است که هر سازمان و گروهی در مجموعه خودش نشست و جلسه می گذارد و حرف خودش را هم می زند، ما در رویکرد و اصول مشکل داریم و اول این مساله باید حل شود تا بعد از آن وارد الگوسازی شویم. شاید اگر مجلس مصوب کند بدون پول این دو باشگاه واگذار با هدف کمک اجتماعی در قالب تعاونی به مردم و پیشکسوتان واگذار شود بخش اعظمی از مسایل حل و فصل شود.
درخشان: ساختار فوتبال ایران باید حرفه ای شود
حمید درخشان کاپیتان اسبق تیم ملی و سرمربی اسبق باشگاه پرسپولیس در این خصوص گفت: بحث اساسی فوتبال ما این است که اول باید تکلیف خود را بدانیم، کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا به گونه ای رفتار می کنند تا ما در سال های آینده مجبور به این واگذاری شویم و به همین دلیل هم دو تیم فوتبال یعنی استقلال و پرسپولیس را از حضور در لیگ قهرمانان آسیا محروم کردند.
وی تاکید کرد: ما باید به این باور برسیم که آیا فوتبال حرفه ای را می خواهیم یا نه؟ ما اسم حرفه ای داریم و پول حرفه ای هم می دهیم اما واقعیت این است که ساختار حرفه ای نداریم.
وی ادامه داد: همین الان اگر بخواهیم تیم فوتبال فولاد را بخریم باید با چه فرد یا گروهی وارد مذاکره شویم؟ از کجا باید بخریم؟باید ابتدا تکلیف این مسایل روشن شود سپس به دنبال راهکار برای خصوصی برویم.
ملی پوش اسبق کشورمان به فوتبال ترکیه اشاره کرد و گفت: همین ترکیه چند سال پیش اعلام کرد می خواهد فوتبال حرفه ای داشته باشد. گفت با ۱۴ تیم شروع می کنیم و اگر رشد کردیم تعداد تیم های خود را افزایش خواهیم داد. الان صحبت دو تیم استقلال و پرسپولیس است اما در سال های بعدی تیم های دیگر هم مطرح می شوند و باید در قبال آنها هم پاسخگو باشیم.
درخشان گفت: به نظر می رسد ورود تعاونی منطقی تر از سایر طرح ها باشد، چرا که تعاونی ها عملکرد موفقی داشته اند. برخی از دوستان می گویند از دولت کمک نگیریم، قبول اما ارگان هایی را داریم که می توانند به فوتبال کمک کنند. ما باید تعداد تیم ها را کم کنیم و به ۱۴ برسانیم که هم منطقی است و هم معقول و در راه حرفه ای شدن فوتبال گام برداریم.
وی تصریح کرد: هزینه ها را برای خصوصی سازی یک باشگاه باید لحاظ کنیم و بعد از ۱۰ سال این مبالغ بازپرداخت شوند و در یک پروسه ۲۰ ساله آنها را به ارگان هایی که کمک کرده اند، پس دهیم. با این طرح باشگاه می روند و امکانات و زیرساخت های خود را می سازند.
او به استادیوم بزرگ آزادی هم اشاره کرد و یادآور شد: باید ورزشگاه آزادی یک فضای نمادین و سمبولیک باشد، نه این که هر روز در آن بازی کنیم. ما هنوز برای دو تیم استقلال و پرسپولیس زمینی که متعلق به خودشان باشند نداریم و استادیومی که مختص به آنها باشد وجود ندارد.
پیشکسوت فوتبال ایران تاکید کرد: باشگاه ها برای خصوصی سازی اول نیاز به این دارند که اموالشان مشخص شوند تا خریداران متوجه شوند بابت چه چیزهایی قرار است پول پرداخت کنند. کدام زمین تمرین به نام این دوباشگاه است؟ زیرساخت چی داریم که بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم؟ صحبت از سهام می شود، سهام چه چیزی را می خواهیم بفروشیم؟ چه داریم که بفروشیم؟ سهامدار برای چه چیزی پول می دهد. حق پخش، البسه، بلیت فروشی ... کدام را داریم ؟
درخشان ادامه داد: در این شرایط بازهم اعتبار تعاونی بیشتر است. شما زمین می خرید، سهام واگذار می کنید تا ساختمان ساخته شود. یعنی شما یک سهام اولیه دارید که همین زمین است اما در فوتبال چه باید بکنیم؟ پیشکسوتان یکی از این بخش ها به شمار می روند اما چقدر می توانند کمک کنند. ما در ابتدا یک منبع درآمدزایی باید داشته باشیم که در قالب تعاونی مشارکت آغاز شود.
وی گفت: برای گرفتن یک سهم باید مبلغی واریز شود، وقتی منبع پولی وجود داشته باشد افراد وارد گود می شوند، البته فیفا هم الزاماتی دارد مثل ورودی، خروجی، مباحث مالی و بحث مهم پخش تلویزیونی که پولی برای آن دریافت نمی شود. اگر همین حق پخش را بدهند فوتبال به هیچ جایی نیاز ندارد اما متاسفانه نمی دهد و این مشکل بزرگی است.
پیشکسوت فوتبال ایران به مشکلات موجود دیگر هم اشاره کرد و افزود: در قوانین ما حتی حق کپی رایت هم برای باشگاه ها وجود ندارد و همه چیز را تقلید می کنیم اما فوتبال حرفه ای می گوید لوازم یک باشگاه نباید در خیابان خرید و فروش شود اما همین امروز هر چه بخواهید با هر قیمت در کنار خیابان هم قابل خرید و فروش است و چیزی برای باشگاه نمی ماند.
بازیکن اسبق تیم ملی فوتبال ایران به بازخورد موفقیت های ورزشی در سطح جامعه اشاره کرد و گفت: وقتی تیم به جام جهانی می رود آیا می توان خوشحالی مردم را خرید و فروش کرد؟ ما استرالیا را بردیم و به اوج شادی ملت رسیدیم، همین پرسپولیس وقتی شکست می خورد من می بینم چقدر هواداران ناراحت هستند. یکی از مسئولان استانی بوشهر می گفت، وقتی تیمی مثل استقلال و پرسپولیس می برد همان شب آسیب های اجتماعی در این منطقه کاهش چشمگیری دارد و خیال ما راحت است. دولت چقدر باید هزینه کند که جامعه به نشاط برسد اما با یک برد ورزشی و یک موفقیت در این عرصه به راحتی به شور و نشاط اجتماعی آنهم در بالاترین سطح خود می رسیم.
وی در پایان صحبت های خود اظهار داشت: تمام صحبت های من به معنای این نیست که خصوصی نباید صورت گیرد زیرا این کار از نان شب هم برای فوتبال واجب تر است. خوشبختانه دولت سیزدهم نگاه درستی به کار دارد و اصولی تر از دولت های قبل به دنبال خصوصی سازی رفته است.
مومنی: در واگذاری باید اهلیت افراد را هم ملاک قرار داد
پیشکسوت فوتبال استقلال نیز با اشاره به شرایط و اهمیت این موضوع گفت: اولین مطلب مهم در این بخش این است که باید بدانیم هدف از خصوصی سازی چیست؟ آیا می خواهیم اصل ۴۴ را اجرا کنیم یا به دنبال رفع تکلیف هستیم. اگر اصل ۴۴ را می خواهیم اجرایی کنیم تمام ساز و کارها مشخص است.
محمد مومنی ادامه داد: چه کسی می خواهد رفع محدودیت ها را بردارد، محدودیت بسیار زیادی داریم اما توانایی اجرایی کردن مقررات را هم نداریم چرا که هزار مانع انسانی و اقتصادی پیش راه ماست و نمی توان آنها را حل و فصل کرد. قانون وجود دارد اما افراد مختلف قانون را به زعم خود تعریف و تفسیر می کنند و با نگاه های سلیقه ای و رنگی اجازه ادامه کار را نمی دهند. ما باید به یک وحدت رویه برسیم تا الزامات واگذاری را مشخص کنیم.
وی افزود: باید بخش خصوصی را توانمند کنیم، نباید محدودیت برای بخش خصوصی ایجاد کرد و دولت باید نقش نظارت و پشتیبانی داشته باشد. من در سال ۲۰۰۰ در ترکیه بازی می کردم، آنجا یک کارت عضویت داشیم. در هر شهر هتلی داشتیم که که وقتی می رفتیم بدون کوچکترین مشکلی به ما اتاق می داد. این به خاطر همان کارت عضویت ها بود.
پیشکسوت استقلال تاکید کرد: حق پخش تلویزیونی به کنار، ما برای تبلیغات محیطی چقدر مشکل داریم؟ من وقتی ورزشگاه ندارم چطور می خواهم به مباحث واگذاری ورود کنم؟ این تیم ها الان فقط یک برند هستند. یک ورزشگاه آزادی داریم که دو تیم از آن استفاده می کنند و جالب این جاست که ورزشگاه آزادی برای این بازی ها پول هم می گیرد، پخش هم که نیست، در بحث بلیت فروشی هم که سهم باشگاه کمترین قسمت موجود است.
بازیکن اسبق تیم ملی فوتبال ایران یادآور شد: در همین ایران افرادی را داریم که می توانند کمک کنند، افرادی را داریم که این گره ها را می توانند باز کنند اما افرادی را نداریم که از آنها دعوت کند و با نشستی هم اندیشی و با محوریت خرد ورزی مشکلات را از پیش پا بردارد. می خواهیم به بخش خصوصی واگذار کنیم، قبول اما باید اهلیت افراد را هم مشخص کنیم.
وی ادامه داد: من روش را پیشنهاد نمی کنم اما تعاونی یا هر روش دیگر باید این طور باشد که اهلیت افراد مشخص شود، گره کار را باز کنیم و تمام مقدمات را انجام دهیم و بعد وارد گام نخست شویم. کاری نکنیم که فردا روزی فوتبال که هیچ، بلکه تمام ارکان ما را زیر سئوال برود. ما درآمدزایی داریم؟ حق پخش یا بلیت فروشی داریم که که بخش خصوصی وارد شود. کشور ما کشوری سرمایه دار است و می تواند دولت پول بدهد تا کار آغاز شود اما الزامات فکری خیلی مهم است و باید به آن توجه داشت.
عضو هیات مدیره باشگاه استقلال، گفت: بی تردید خصوصی سازی اهمیت بسیار زیادی برای فوتبال ایران خواهد داشت اما این کار باید طبق اصول انجام شود که البته فکر می کنم سجادی در وزارت ورزش و سایر مسئولان دولت به دنبال بهترین شیوه هستند تا کمترین خسارت را دو باشگاه ببینند.
