رضا رضوانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص مدیریت زیارت در شهر مشهد اظهار کرد: هنوز در شهر مشهد به این تفاهم نرسیده‌ایم که مسافران این شهر زائر هستند یا گردشگر و یک دوگانه‌ای در این زمینه شکل گرفته که منجر به تنش می‌شود. لئونارد کوهن، از شعرا و اندیشمندان کانادایی، می‌گوید «زائر به سمت مرکز جهان خویش حرکت می‌کند اما گردشگر از مرکز دور می‌شود و به حاشیه می‌رود». حاشیه رفتن هم صرفا یک سفر لذت‌بخش است که هر کدام ارزش‌های متفاوتی را به همراه دارد.
وی افزود: گفته می‌شود زائر پرهیزکار، متواضع و نسبت به شهر و فرهنگ میزبان خود حساس است و احترام می‌گذارد اما گردشگر این‌گونه نیست و کاملا لذت‌گراست. بنابراین این دوگانگی همچنان وجود دارد اما واقعیت این است که حتی مشتاق‌ترین زائران مذهبی در طول سفر تنها نمی‌توانند به مسائل روحانی تمرکز کنند و به هر حال ذهن‌شان به سمت مسائل دنیوی نیز خواهد رفت.
پژوهشگر پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: اما درهم تنیدگی میان زیارت و گردشگری ایجاد شده در دیدگاه ما که می‌توان از آن به عنوان گردشگری مذهبی نام برد، هنوز در این زمینه به یک اتفاق نظر نرسیدیم و این امر کاملا بر مدیریت نیز تاثیرگذار است. امروز گردشگری به دلیل فرابخشی بودن به عنوان صنعت گردشگری شناخته می‌شود که چندین سازمان در حوزه مدیریت آن دخیل است.
رضوانی عنوان کرد: در شهر مشهد تمام بخش‌های خصوصی و عمومی خدمات مختلفی را ارائه می‌کند که می‌توان به مواردی مانند حمل‌ونقل، رستوران یا کافی‌شاپ، نظام مهندسی که شهرداری برای بنای یک مکان پایان کار می‌دهد، مراکز آموزشی و پژوهشی، امنیت شهر و معاونت بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی که سلامت غذایی تمام زائران و گردشگران شهر مشهد را در هتل‌ها و رستوران‌ها بررسی می‌کند، اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: این موضوع نشان می‌دهد مدیریت شرایط مشهد برای گردشگران پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و به معنای واقعی یک سازمان به تنهایی نمی‌تواند امور شهر را اداره کند زیرا این یک حوزه فرابخشی است و هر کدام از سازمان‌ها زیر نظر یک وزارت‌خانه خاص فعالیت دارد که به صورت متمرکز از تهران سیاست‌ها و برنامه‌های آن ابلاغ و تعیین می‌شود. این سیاست‌گذاری باعث شد در سال‌های گذشته در شهر مشهد طرح زیارت اجرا شود و در استانداری، معاونت زیارت تشکیل شد تا بتواند تمام این دستگاه‌ها را پای کار بیاورد و به نتیجه مطلوب برسد.
این پژوهشگر پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی تصریح کرد: معاونت زیارت قرار نیست سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی خاصی در زمینه مدیریت انجام دهد بلکه صرفا هماهنگی‌ها را بر عهده دارد. هر کدام از سازمان‌ها سیاست‌ها و برنامه‌های خود را دارد و تنها با هماهنگی آن‌ها با یکدیگر می‌توان بستر یک زیارت مناسب را برای زائران فراهم کرد اما واقعیت این است که همچنان مشکلات زیادی وجود دارد که باید به فکر رفع آن باشیم و در بسیاری از موارد به‌روز شویم.
رضوانی اظهار کرد: متاسفانه ما برنامه استراتژیک و راهبردی را در دستور کار خود قرار نداده‌ایم و پیش‌بینی مشکلات را در نظر نمی‌گیریم تا در هنگام بروز حادثه شرایط را مدیریت کنیم. ناگفته نماند مشهد در بخش‌های خدمات مانند هتل‌ها، رستوران‌ها و... حرف اول را در کشور می‌زند و هتل‌های پنج ستاره این شهر با شهرهای دیگر برابری می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد فضای رقابتی وجود دارد و شهر مشهد توانسته آن را به بهترین نحو پوشش دهد.
وی در خصوص نقش متولیان حوزه گردشگری مشهد بیان کرد: آستان قدس رضوی خود را متولی زائران در محدوده حرم می‌داند؛ بیرون از محدوده حرم بر عهده شهرداری است و علاوه بر شهرداری که معاونت گردشگری دارد، سازمان میراث فرهنگی و استانداری هم به فعالیت‌ها و وظایف خود نیز در این زمینه می‌پردازند. به طور کلی سیاست‌گذاری ما از بالا به پایین است؛ در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته این فرایند از پایین به بالاست؛ بنابراین برای مدیریت یک شهر باید مجموعه‌های آن شهر در زمینه‌های مختلف تصمیم‌گیری کنند.
انتهای پیام
