محمد بیاتی - همشهری آنلاین: محمود شوری معتقد است که بحران اوکراین می تواند یک فرصت خوب برای آینده مذاکرات هسته ای و برای ایران باشد اما استفاده کردن از این فرصت کاملا بستگی به تصمیم گیرندگان و مذاکره کنندگان ایرانی دارد.
او اما تاکید می کند که این مساله تا حدود زیادی به خود ایران بستگی دارد و اینکه تصمیم گیرندگان در ایران چگونه بخواهند به این جریانها نگاه کنند.
گفت وگوی همشهری آنلاین با این تحلیل گر و کارشناس مسائل روسیه را بخوانید:
بازخوردهای جهانی خصوصا غربی ها در برابر حمله روسیه به اوکراین، آیا می تواند باعث عقب نشینی روسیه از خواست هایش شود؟
مساله اوکراین برای روس ها از همان زمان فروپاشی شوروی مساله ای جدی و حیاتی است. نوع رابطه روس ها و اوکراین متفاوت از هر نوع رابطه بین روسیه و دیگر جمهوری های جدا شده از شوروی است. یک بعد این رابطه به مسائل هویتی بین این دو برمیگردد چرا که کی یف به عنوان پایتخت اوکراین بخشی از تاریخ روسیه است و این پیوند تاریخی از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. بعد دیگر جایگاه جغرافیایی و ژئوپلتیکی اوکراین است به عنوان حائلی بین روسیه و اروپاست و اگر به سمت غرب گرایش پیدا کند منتج به سنگین شدن وزنه غربی ها در برابر روسیه خواهد شد و این موضوع باعث سخت تر شدن شرایط روسیه خواهد شد. در یکی دو دهه اخیر هم این کش و قوس بین دو کشور روسیه و اوکراین وجود داشته است.
در کنار همه این مسائل تلاش اوکراین برای پیوستن به ناتو باعث نگرانی بیش از حد روس ها شد چرا که اگر این کشور به ناتو بپیوندند عملا اوکراین برای روسیه از دست رفته خواهد شد. به همین دلیل روس ها با حساسیت زیادی نسبت به این موضوع برخورد می کردند و به شدت مخالف پیوستن اوکراین به ناتو هستند و هرگز چنین اتفاقی را نمی پذیرند.
وقتی که تلاش اوکراین برای پیوستن به ناتو جدی تر شدروس ها تصمیم گرفتند برای مقابله با این رفتار دولت اوکراین دست به یک اقدام جدی بزنند و دیدیم که پوتین از گزینه نظامی استفاده کرد.
غربی ها هم که همیشه مخالف این موضع گیری روسیه در برابر اوکراین بودند پس از این اقدام روس ها شدیدترین مخالفت ها را با روسیه انجام دادند اما درحال حاضر موثرترین راهکار غربی ها استفاده از گزینه تحریم است که هر چند می تواند زیان های اقتصادی مختلفی را به روسها تحمیل کند اما روس ها که در چند سال گذشته با تحریم های آمریکا مواجه بودند به نوعی نحوه مواجه با چنین تحریم هایی را فراگرفتند.
نظر شما نسبت به موضع ایران در قبال بحران میان اوکراین و روسیه چیست؟
موضعی که ایران تاکنون داشته است کاملا به سمت روسیه بوده است و در تماسی که آقای رئیسی با پوتین گرفت به نوعی اعلام موافقت با این اقدام پوتین تلقی شد. از نظر من اصلا ضرورتی نداشت که ایران بخواهد تا این سطح با روس ها تماس برقرار کند هرچندکه عملا تردیدی نیست که ناتو اوکراین را به سمت تقابل با روسیه سوق داد و در نادرست بودن اقدامات ناتو در این باره شکی نیست اما در هر حال ایران می توانست چنین موضعی را آن هم به این صراحت اتخاذ نکند.
غربی ها در زمانی اوکراین را تشویق به خلع سلاح کردند و به آنها وعده دادند که درآینده حمایتشان خواهند کرد. اما اکنون می بینیم که عملا دفاع خاصی از از این کشور و رئیس جمهور غربگرای آن انجام ندادند. نظر شما در این باره چیست؟
اوکراین در همه این سالها بسیاری از سیاست هایش را به اعتماد به تضمین های غرب اتخاذ کرده است و آقای زلینسکی رئیس جمهور اوکراین تصورش این بود که هر چقدر به غرب نزدیک شود امنیتش در برابر روسیه بیشتر خواهد شد اما در عمل نشان دادند که حاضر نیستند به خاطر اوکراین با روسیه وارد تقابل نظامی شوند.
به نظرشما این حوادث چه تاثیری روی مذاکرات وین و آینده برجام خواهد گذاشت؟
شاید هنوز خیلی زود است که بخواهیم راجع به تاثیر این حوادث روی آینده برجام سخن بگوییم و باید ببینیم که روند وقایع در اوکراین به کجا می رسد و تنش روسیه و غرب به کجا منجر می شود. ممکن است که با فشار بیشتری که روی غرب در تنش با روسیه می آید باعث ایجاد فضایی به نفع ایران شود اما متغیرهای متنوعی روی این موضوع تاثیر گذار هستند. شاید هم این تقابل روسیه و غرب به مذاکره کنندگان ایران این پیام را بدهد که کمتر نیاز به راضی نگه داشتن غرب دارند. اما اینکه از میان همه این متغیرها، مذاکره کنندگان روی کدام مولفه تاکید کنند و باتوجه به آن برنامه ریزی کنند موضوعی است که ما هنوز نمی توانیم درباره آن صحبت کنیم. به نظر من این حوادث هم می‌تواند تاثیر مثبت روی آینده مذاکرات برجامی بگذارد هم تاثیر منفی.
شما خودتان چگونه فکر می کنید، درنهایت برایند این حوادث به نفع ایران خواهد شد یا به ضرر آن؟
این مساله تا حدود زیادی به خود ایران بستگی دارد و اینکه تصمیم گیرندگان در ایران چگونه بخواهند به این جریانها نگاه کنند. به عبارت دیگر آیا این حوادث را فرصتی می بینند که در میانه آن مذاکرات را به سرانجام برسانند یا اینکه تصمیم می گیرند صبر کنند تا نتیجه این مناقشات میان غرب و روسیه مشخص شود. با این همه به نظر می رسد که بحران اوکراین می تواند یک فرصت خوب برای آینده مذاکرات هسته ای باشد اما باز هم تاکید می کنم استفاده کردن از این فرصت کاملا آن بستگی به تصمیم گیرندگان و مذاکره کنندگان ایرانی دارد.
