هر کدام از انواع آن نکات خاص خود را دارند که در این نوشتار قصد داریم به مهم‌ترین نکات آنها برای مودیان اشاره کنیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
قبل از هر چیز بهتر است توضیح مختصری از مالیات تکلیفی بیان کنیم. بر خلاف دیگر انواع مالیات در این نوع مالیات؛ وظیفه پرداخت بر عهده خود شخص نیست و سازمان‌ها یا اشخاص مختلف به نمایندگی از او مالیات را کسر و پرداخت می‌کنند.
در واقع مالیات تکلیفی نوعی از مالیات بر درآمد است که گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی وظیفه دریافت آن از سایر اشخاص و سپس پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی را بر عهده دارند.
برای نمونه در هر سازمانی عده‌ای از افراد به عنوان کارمند مشغول به کار هستند. از این افراد باید مالیات بر حقوق دریافت شود. در اینجا گروه دیگری یعنی همان کارفرمایان وظیفه دارند که مبلغ مالیات را به‌طور خودکار از حقوق کارمندان کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. در حالی که خود کارفرما پرداخت‌کننده اصلی مالیات نیز نیست.
1- مالیات تکلیفی اجاره
این نوع مالیات بیشتر به شرکت‌ها و اشخاص حقیقی اشاره دارد که ملکی را اجاره می‌کنند. در واقع شرکت‌هایی که ملکی را اجاره می‌کنند، وظیفه دارند که هر ماه قبل از پرداخت اجاره‌بها بخشی از آن را تحت عنوان مالیات تکلیفی اجاره به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند و رسید آن را به همراه مابقی اجاره به صاحب ملک یا همان موجر تحویل دهند.
این موضوع در ماده 53 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره‌های مختلف آن مورد اشاره قرار گرفته است. از جمله اینکه بخشی از تبصره 9 این ماده اینطور بیان می‌کند:
«اشخاص حقوقی مکلف‌اند مالیات موضوع این فصل را از مال‌الاجاره‌هایی که پرداخت می‌کنند کسر و تا پایان ماه بعد(1) به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.»
ماده 53 ق.م.م همچنین در مورد میزان این نوع مالیات اینطور بیان می‌کند: «درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی، پس از کسر بیست و پنج درصد(25%) بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.»
2- مالیات بر حقوق
یکی دیگر از مهم‌ترین انواع این مالیات، مالیات تکلیفی حقوق است که چندان برای کارمندان و کارگران خوشایند نیست و معمولا به این موضوع معترض هستند. به هر حال، این مبلغ هر ماه در زمان مشخص از حقوق کسر و در نهایت از طریق کارفرمایان به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود.
ماده 85 و 86 ق.م.م به بحث مالیات تکلیفی حقوق اشاره می‌کند. ماده 86 ق.م.م پرداخت‌کنندگان حقوق را مکلف می‌کند که هنگام هرگونه پرداخت حقوق، مالیات متعلق به آن را محاسبه، کسر و تا پایان ماه بعد به سازمان پرداخت کنند.
لازم به ذکر است نرخ و درصد آن در ماده 85 ق.م.م برای کارکنان دولتی و غیردولتی بیان شده است. این ماده قانونی بیان می‌کند: «نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده (84) این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه ده درصد (10%) و نسبت به مازاد آن بیست درصد (20%) است.»
3- مالیات تکلیفی مضاربه
در زبان عامیانه کار از یک نفر و سرمایه از شخص دیگر تعریفی از مضاربه است؛ در واقع یک نفر سرمایه‌ای را در اختیار فرد دیگری قرار می‌دهد که از طریق آن باید کاری را انجام دهد تا در نهایت در سود آن شریک شوند. درآمد حاصل از این کار نیز شامل مالیات می‌شود که همان مالیات تکلیفی مضاربه است.
در طبق ماده 102 ق.م.م عامل که به آن مضارب نیز گرفته می‌شود؛ وظیفه دارد مالیات را دریافت و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
4- مالیات تکلیفی حق‌الوکاله
این مالیات مربوط به وکلای دادگستری است که باید درصد مشخصی از مبلغی را بابت حق‌الوکاله از موکلین خود دریافت می‌کنند به اداره دارایی بپردازند.
این نوع مالیات باید به محض پرداخت حق‌الوکاله تقسیم شود؛ در غیر این صورت مشمول جریمه 20 درصدی خواهد شد. ماده 103 ق.م.م به این موضوع اشاره می‌کند.
5- مالیات تکلیفی پزشکان
این نوع مالیات باید از طریق سامانه مالیات تکلیفی پزشکان پرداخت شود که از طریق صورتحساب‌های بیمه یا به شکل نقدی از سمت بیماران پرداخت می‌شود. در واقع هر پزشک موظف است که در پایان هر ماه بر اساس درآمد خود مالیات را به شکل علی‌الحساب وارد سامانه و پرداخت کند و نهایتا آخر سال نیز مابه‌التفاوت آن را بپردازد.
درصد مالیات تکلیفی بسته به نوع آن متفاوت است و البته امکان دارد در فرمول‌های آن موارد دیگری به شکل ضریبی در نظر گرفته شوند. ما در هر کدام از موارد تلاش کردیم تا به شکل خلاصه نحوه محاسبه را نیز شرح دهیم.
برای پرداخت آن علاوه بر مراجعه حضوری و دریافت فیش مربوطه از سازمان امور مالیاتی، می‌توان از طریق سامانه‌های آنلاین نیز آن را انجام داد. دقت و برآورد دقیق در محاسبه انواع مالیات تکلیفی اهمیت زیاد دارد. از این رو راهکارهای نرم‌افزاری در این زمینه می‌توانند بسیار موثر باشند.
شما می‌توانید محاسبه مبلغ مالیات تکلیفی را به راحتی از طریق نرم افزار حسابداری آنلاین انجام دهید. در این نرم‌افزار تمام فرمول‌ها برای انواع مالیات تعریف شده است. ضمن آنکه استفاده از نرم‌افزار حسابداری ابری یا آنلاین به مراتب هزینه کمتری نسبت به نسخه‌های سنتی و نصب شده روی سیستم دارد.
شما می‌توانید به شکل تحت وب و از طریق مرورگر خود به این نرم‌افزار دسترسی داشته باشید و تمام محاسبات مالی خود از جمله محاسبه مالیاتی تکلیفی را از این طریق پیش ببرید.
نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که در زمان ثبت حسابداری مالیات تکلیفی باید همه موارد را در نظر بگیرید. این کار بسیار نیاز به دقت دارد.
معمولا عدم پرداخت مالیات تکلیفی سخت‌تر از دیگر انواع مالیات است؛ چراکه مبلغ آن قبل از اینکه پول به حساب اشخاص برسد کسر می‌شود. با این حال، قانون‌گذار برخی جرائم را برای فرار مالیات در این زمینه در نظر گرفته است.
ماده 199 ق.م.م اشاره می‌کند که در صورت عدم پرداخت مالیات توسط افرادی که موظف به کسر و ایصال آن از اشخاص دیگر هستند؛ مشمول جریمه‌ای به میزان 10 درصد مالیات پرداخت نشده در موعد مقرر و 2.5 درصد مالیات به ازای هر ماه نسبت به مدت تاخیر از سررسید پرداخت هستند.
به نقش راهکارهای نرم‌افزاری از جمله نرم‌افزاری حسابداری و مالی در محاسبه و پرداخت انواع مالیات از جمله مالیات تکلیفی اشاره کردیم. همکاران سیستم یکی از شرکت‌های پیش‌رو در زمینه ارائه نرم‌افزارهای مالی است که هم‌اکنون بسیاری از شرکت‌ها و کسب‌وکارها از محصولات نرم‌افزاری آن استفاده می‌کنند. شما نیز می‌توانید برای استفاده از خدمات مشاوره رایگان با کارشناسان این شرکت در ارتباط باشید : 0218520
