به گزارش سازمان ملل متحد در ایران، با وجود تلاش‌ها جهت کاهش خطرات، تغییرات اقلیم ناشی از فعالیت‌های انسانی باعث اختلال خطرناک و گسترده در طبیعت شده و زندگی میلیاردها نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. دانشمندان در آخرین گزارش هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) که امروز منتشر شده، اظهار داشتند که مردم و زیست‌بوم‌های دارای کمترین توانایی مقابله، بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند.
هوسونگ لی، رییس هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی نیز در این باره افزود: اقدامات امروز ما نحوه سازگاری مردم و واکنش طبیعت به خطرات روزافزون اقلیمی را شکل خواهد داد.
با گرمایش زمین به مقدار ۱.۵ درجه سانتیگراد (برابر با ۷.۲ درجه فارنهایت)، جهان طی دو دهه آینده با مخاطرات اقلیمی متعدد و اجتناب‌ناپذیر روبه‌رو می شود و حتی افزایش موقت این سطح از گرمایش، اثرات شدید دیگری در پی خواهد داشت که برخی از آنها غیرقابل برگشت خواهند بود. خطرات در کمین جوامع افزایش خواهد یافت و زیرساخت‌ها و سکونتگاه‌های ساحلی کم‌ارتفاع را نیز در بر خواهد گرفت.
خلاصه مدیریتی گزارش کارگروه دوم هیات بین‌دولتی تغییر اقلیم، تحت عنوان تغییرات اقلیمی ۲۰۲۲، تاثیرات، سازگاری و آسیب‌پذیری، در روز یکشنبه، ۲۷ فوریه ۲۰۲۲ (هشتم اسفند ۱۴۰۰)، توسط ۱۹۵ دولت عضو این هیات از طریق جلسه‌ای مجازی تصویب شد که طی دو هفته از ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) برگزار شده بود.
اقدام فوری جهت مقابله با خطرات فزاینده ضروری است
افزایش امواج گرما، خشکسالی و سیل به عنوان تغییرات اقلیمی شدید، همزمان با اثرات زنجیره ای به وقوع می‌پیوندند که مدیریت آنها به طور فزاینده‌ای دشوار است. این تغییرات میلیون‌ها نفر، به خصوص در آفریقا، آسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی، جزایر کوچک و قطب شمال را در معرض ناامنی شدید غذایی و آبی قرار داده است.
بنابراین برای جلوگیری از نابودی فزاینده زندگی، تنوع زیستی و زیرساخت‌ها، همزمان با کاهش سریع و عمیق انتشار گازهای گلخانه‌ای، اقدامات بلندپروازانه و سریعی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی لازم است. گزارش جدید نشان می‌دهد که تاکنون، پیشرفت در زمینه سازگاری نامتوازن بوده و شکاف‌های فزاینده‌ای بین اقدامات انجام‌شده و آنچه برای مقابله با خطرات فزاینده لازم است وجود دارد. این شکاف‌ها در میان جمعیت‌های کم درآمد بیشتر است.
هوسونگ لی گفت: «این گزارش وابستگی متقابل اقلیم، تنوع زیستی و مردمان را تایید می‌کند و علوم طبیعی، اجتماعی و اقتصادی را بیش از ارزیابی‌های قبلی این هیات ادغام می‌کند. این بر ضرورت اقدامی فوری و بلندپروازانه‌تر برای رسیدگی به خطرات اقلیمی تأکید می‌کند. اقدامات نصفه و نیمه دیگر کارآمد نیست.»
زیست‌بوم‌های سالم در برابر تغییرات اقلیمی تاب‌آورتر هستند
هانس اتو پورتنر، ریاست مشترک کارگروه دوم هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی، گفت: «زیست‌بوم‌های سالم در برابر تغییرات اقلیمی تاب‌آورتر هستند و خدمات حیاتی مانند غذا و آب تمیز ارایه می‌دهند. با احیای اکوسیستم‌های تخریب‌شده و حفاظت موثر و منصفانه ۳۰ تا ۵۰ درصد از سطح زمین، آب‌های شیرین و زیست‌گاه‌های اقیانوسی، جامعه می‌تواند از ظرفیت طبیعت برای جذب و ذخیره کربن بهره‌مند شود و ما می‌توانیم پیشرفت به سوی توسعه پایدار را تسریع کنیم، اما حمایت مالی و سیاسی کافی ضروری است.»
دانشمندان خاطرنشان می‌کنند که تغییرات اقلیمی با روندهای جهانی مانند استفاده ناپایدار از منابع طبیعی، شهرنشینی روبه‌رشد، نابرابری‌های اجتماعی، تلفات و خسارات ناشی از حوادث شدید و همه‌گیری در تعامل است و توسعه آینده را به خطر می‌اندازد.
دبرا رابرتز، ریاست مشترک کارگروه دوم هیات بین دولتی تغییر اقلیم، گفت: «ارزیابی ما به وضوح نشان می‌دهد که مقابله با این چالش‌های مختلف شامل همکاری همه - دولت‌ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی - برای اولویت‌دهی به کاهش خطر و همچنین انصاف و عدالت در تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری است.»
وی در ادامه گفت: «به این صورت، منافع مختلف، ارزش‌ها و دیدگاه‌های جهانی می‌توانند منطبق شوند. با ترکیب دانش و فناوری، به‌همراه دانش بومی و محلی راه‌حل‌ها می‌توانند موثرتر باشند. شکست در دستیابی به تاب‌آوری اقلیمی و توسعه پایدار به ایجاد آینده‌ای غیربهینه برای مردم و طبیعت منجر خواهد شد.»
شهرها؛ کانون اثرات، خطرات و همزمان بخش مهمی از راه‌حل
این گزارش ارزیابی دقیقی از اثرات تغییرات اقلیمی، خطرات و تاثیر آن در شهرها، جایی که نیمی از جمعیت دنیا در آن زندگی می‌کنند، ارایه می‌دهد. سلامتی، زندگی و معیشت مردم، همچنین اموال و زیرساخت‌های اساسی نظیر نظام‌های تامین و توزیع انرژی و حمل و نقل به صورت فزاینده‌ای به دلیل مخاطرات امواج گرما، طوفان‌ها، خشکسالی و سیل، و تغییراتی تدریجی چون افزایش سطح دریا به صورت نامطلوبی در حال تاثیر پذیرفتن است.
دبرا رابرت می‌گوید: «شهرنشینی رو به رشد به همراه تغییرات اقلیمی باعث ایجاد خطرات پیچیده‌ای می‌شوند که این خطرات به‌خصوص متوجه شهرهایی است که پیش از این نیز درگیر رشد شهری نامناسب، سطوح بالای فقر و بیکاری و کمبود خدمات پایه بودند.»
وی ادامه داد: «اما شهرها همچنین می‌توانند باعث ایجاد فرصت‌هایی برای اقدام اقلیمی شوند. سازه‌های سبز، منابع قابل اتکای آب پاکیزه و انرژی‌های تجدیدپذیر و سیستم حمل و نقل پایدار که نقاط شهری را به نقاط روستایی متصل می‌کند همه و همه می‌تواند باعث ایجاد جامعه‌ای فراگیرتر و عادلانه‌تر شود.»
تغییرات اقلیمی چالشی جهانی است که به راه‌حل‌های محلی نیاز دارد و به همین دلیل است که مطالب کارگروه دوم در ششمین گزارش ارزیابی IPCC (AR۶) شامل اطلاعات منطقه‌ای گسترده به منظور فعال‌کردن توسعه اقلیمی تاب‌آور است.
اکنون، توسعه اقلیمی تاب‌آور در سطوح فعلی گرمایش با دشواری همراه است. اگر گرمایش زمین از یک و نیم درجه سانتیگراد (۲/۷ فارنهایت) فراتر رود، این امر محدودتر خواهد شد. در برخی مناطق، اگر گرمایش زمین از دو درجه سانتیگراد (۳/۶ فارنهایت) فراتر رود این امر غیرممکن خواهد شد.
این یافته مهم بر ضرورت اقدام اقلیمی فوری با تمرکز بر انصاف و عدالت تاکید می‌کند. تامین بودجه کافی، انتقال فناوری، تعهد سیاسی و مشارکت منجر به سازگاری موثرتر با تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
هانس-اوتو پورتنر ریاست مشترک کارگروه دوم هیات بین‌دولتی تغییرات اقلیمی بیان کرد: «شواهد علمی خالی از ابهام هستند، تغییرات اقلیمی تهدیدی برای رفاه انسان‌ها و سلامت زمین است. هرگونه تاخیر در اقدام مشترک جهانی منجر به از دست دادن پنجره کوتاه و به سرعت در حال بسته شدن برای تضمین آینده‌ای قابل زیست خواهد بود.»
